قهرمانی آسیا، مزد حضور بسکتبال در المپیک

فرنگیس محبی

قهرمانی تیم ملی بسکتبال ایران در آسیا (عکس: AFP)

روز سه‌شنبه تیم ملی بسکتبال ایران با دفاع پیروزمندانه از مقام قهرمانی بیست و پنجمین دوره‌ی جام ملت‌های آسیا از چین وارد تهران شد. این دومین بار است که بازیکنان بسکتبال ایران این جام را در آغوش می‌گیرند.

برای بررسی مسابقات جام ملت‌های آسیا و بسکتبال ایران با صمد که به تازگی قرارداد او با باشگاه فرانسوی‌‌اش به پایان رسیده و به ایران بازگشته است، گفت و گو کردم و ابتدا تفاوت قهرمانی در این دوره از بازی‌ها را با دوره‌ی قبل از او پرسیدم.

بازی‌های دوره قبل بالاخره آن هم سختی‌های خودش را داشت. برای اولین بار بود و تیم ما اصلاً چنین شخصیت قهرمانی به این صورتی که امروز شما می بینید، نداشت. بالاخره آن هم کار سخت و بزرگی در زمان خودش بود و الان هم کار سخت‌تر در عرصه‌ی یک کار دیگر است.

یعنی در هر صورت در تورنمنت‌هایی که در سطح آسیا هستند که سهمیه‌ی جهانی و المپیک در آن مطرح هستند، مطمئن باشید که همه تیم‌ها تمام توانشان این است که بتوانند آن سهمیه را کسب کنند یا این‌که بتوانند بالاخره از حیثیت ورزشی بسکتبال خودشان دفاع کنند.

این بود که واقعاً کار ما خیلی سخت بود و چیزی که باید بگویم این است که امسال واقعاً تیم‌ها خیلی قوی‌تر از دوره‌ی قبل بودند. شاید آن موقع‌ها ما این قدر به اندازه الان قوی نبودیم؛ ولی ما واقعاً (پیشرفت) رشته‌ی بسکتبالمان خیلی بیشتر از کشورهای رقیبمان مثل لبنان و چین و کره بود.

برای این‌که ما پارسال المپیک را پشت سر گذاشتیم و چند بازی تدارکاتی با بهترین تیم‌های جهان داشتیم. به نظرم در آن وهله وقتی ما می‌باختیم، همه یک مقداری‌ دل‌سرد شده بودند و مردم از بسکتبال یک مقداری گله می‌کردند. ولی بالاخره به نظر من جواب آن سختی‌ها و فشارهایی که آن موقع تحمل کردیم، در مسابقات امسال چین دیدیم.

این موفقیت به نظر شما چه معنا و چه منافعی برای بسکتبال ایران دارد؟‎

باید بگویم که الان تیم بسکتبال ما هر وقت که از کشور خارج می‌شود، بالاخره مقام می‌آورد و این نشان می‌دهد که شانسی این پیروزی‌ها اتفاق نمی‌افتند. الان باشگاه‌های ما سه دوره‌ی متوالی است که قهرمان باشگاه‌های آسیا شده‌اند و تیم ملی ما سهمیه‌ی المپیک گرفته و سهمیه‌ جهانی گرفته است. این نشان می‌دهد که بسکتبال ما به یک قطب بسکتبال آسیا تبدیل شده و این‌که ما یک مقداری داریم فاصله‌ی خودمان را با تیم‌هایی آسیایی کم‌کم بیشتر می‌کنیم.

در واقع الان بسکتبال ایران دیگر نیازی نیست که بخواهد خود و توانایی‌هایش را در آسیا به اثبات برساند. چه طور‌ می‌شود که بسکتبال ایران را به سطح جهانی رساند؟

راستش هنوز هم ما آن قدر راحت نمی‌توانیم در آسیا قهرمان بشویم. شما نگاه کنید؛ تیم چین ۱۵ دوره قهرمان آسیا بوده و بالاخره درست است که بازی‌های خوبی گاهی می‌کند و تیم‌های مطرح جهان هم را هم شکست می‌دهد، ولی هنوز فاصله دارد نتوانسته که خودش را به سطح جهانی برساند.

ولی ما باید این قهرمانی‌ها را در آسیا نگه داریم و بتوانیم هر دوره، هر سال به رویدادهایی مثل جام جهانی و المپیک راه پیدا کنیم که بتواند یک صحنه‌ رقابت با کشورهای مطرح جهان باشد تا بتوانیم کم‌کم خودمان را به آن نزدیک کنیم.

درمورد مربی جدید چه فکری می‌کنید؟ آقای «رایکو ترومن» در واقع مربی پیشین تیم ملی برای بسکتبال ایران خوب کار کرد. آقای «ماتیچ» چه طور؟ به نظر شما ایشان چه طور هستند؟

آقای ماتیچ هم به نظر من مربی خیلی خوبی هستند. خیلی ایشان از لحاظ روان‌شناسی بادانش هستند و رابطه‌ی خیلی خوبی با تمام بازیکنان و کادر فنی و سرپرستی تیم برقرار کرده‌اند. این است که بازیکنان واقعاً ایشان را دوست دارند و به ایشان علاقه‌مندند و این یک نکته خیلی مثبتی است.

بین بازیکنان و مربی شاید اختلافات زیادی پیش بیاید؛ ولی هیچ بازیکنی با ایشان مشکلی ندارد و ایشان خیلی انسان منطقی و خوبی هستند و به هر حال ایشان چون خوبی همه را می‌خواهد و این‌که با کسی بد نیستند یا با کسی خوب نیستند و تبعیض قائل نمی‌شوند، همه بازیکنان به ایشان اعتقاد صد درصد دارند.

صمد نیکخواه بهرامی جام قهرمانی بسکتبال آسیا را بالای سر می‌برد (عکس: AFP)

یک کار خیلی قشنگی که ایشان امسال کردند، این بود که نیامدند دوباره تمام سیستم‌ها و تمام راهکارهای تیم ژاپن ما را عوض کنند. ایشان آمدند ادامه‌ی کار آقای ترومن انجام دادند و شاید بتوانم بگویم که تیم ما را نسبت به سال گذشته چند پله ترقی دادند.

چون هر مربی که می‌آمد، کلاً اساس تیم را عوض می‌کرد. تمام سیستم‌ها را عوض می‌کرد؛ تمام بازیکنان را عوض می‌کرد و بعداً ما باید حتی شاید از صفر شروع می‌کردیم. ولی ایشان آمدند آن را ادامه دادند و باعث شد که تیم بسکتبال ما این جوری بتواند نتیجه بگیرد و تیم چین را در خانه خودش با ۲۰ امتیاز اختلاف شکست بدهیم.

یک توضیحی بدهید در مورد آن مدتی که در فرانسه بودید. زندگی در آن‌جا چه طور بود و کلاً به نظر شما چه تفاوتی میان بازی در فرانسه و بازی در ایران داشت؟

بالاخره آن‌جا یک مقدار شرایط سخت‌تر بود. چون تیم‌ها از لحاظ سطح اختلاف با همدیگر خیلی فاصله‌شان کم‌تر بود. مثلاً در ایران از لحاظ باشگاهی ما چهار‌‌، پنج‌ یا شش تا تیم داریم که خیلی قوی هستند و شش تیم بعدی لیگ هیچ وقت نمی‌توانند آن رقابت تنگاتنگ را با تیم‌های صدر جدول داشته باشند.

ولی چیزی که در فرانسه به نظر می‌آمد، این بود که برای تیم ته جدول هم امکانش بود که تیم صدر جدول را ببرد. یعنی این بازی‌ها خیلی سطحشان به هم نزدیک بود. همه تمرینات خوبی داشتند و به نظر من ما فرقی که با تیم‌های اروپا و لیگ‌های اروپا داریم، این است که لیگ‌های ما لیگ‌های نوپایی هستند و ما هنوز باشگاهی نداریم که ۲۰ سال و ۳۰ سال قدمت و سابقه داشته باشند.

شما می‌بینید که الان در ایران یک سالی کارخانه یا شرکتی می‌آید و تیمی را به کار می‌گیرد و بعد هم سال بعد دیگر وجود ندارد. ولی تیم‌هایی که در اروپا هستند، اولاً که متعلق به هر شهر هستند و این‌که همه‌شان سابقه‌ی ۶۰-۵۰ ساله دارند و این‌که رقابت خیلی سنگین و خیلی تنگاتنگ است.

وقتی از لحاظ سطح بسکتبال، به مراتب وقتی رقابت سنگین‌تر باشد و تیم‌ها باسابقه‌تر باشند و آن لیگی که محتوایش قوی‌تر باشد، خوب بالطبع فشار بازی‌هایش خیلی سنگین‌تر و سخت‌تر می‌شود.

ولی آن چیزی که به نظر من به وضوح باید بگویم این است که ما بازیکنان بسکتبال ایرانی، همه‌مان توانایی این را داریم که بتوانیم در تیم‌های خوب اروپایی بازی کنیم. بازیکنان ما تک‌تک شاید فرقی با بازیکنان اروپایی نداشته باشند؛ ولی خوب تیم‌های ما هنوز به آن صورت حرفه‌ای نیستند.

مثلاً در همین تیم بسکتبال ایران که در چین بازی می‌کرد، کمبودهایی که به نظر شما می‌آمد چه بود؟ روی کدام می‌توانید انگشت بگذارید؟

خوشبختانه فدراسیون در حد توانش برای تیم ما سنگ تمام می‌گذارد و خوشبختانه از رشته ورزشی بسکتبال حمایت می‌کند. برای این‌که وقتی می‌بینند که نتیجه می‌گیرد، حمایت می‌کند.

ولی چیزی که به نظر من مشکل اساسی ورزش ما و مانعی که جلوی ما است، این که ما از لحاظ مسائل سخت‌افزاری خیلی ضعیف هستیم. شاید بتوانم بگویم ازضعیف‌ترین کشورهای دنیا که تیم بسکتبال دارند، ما ضعیف‌تر باشیم.

در کل ایران، شما یک سالن استاندارد بسکتبال نمی‌توانید پیدا کنید که بتوانیم چهار تا تیم خوب اروپایی یا مثلاً خارجی را دعوت کنیم که حاضر بشوند بیایند در مسابقات ما شرکت کنند.

این است که بازیکنان ما در این سالن‌های غیراستاندارد تمرین می‌کنند و احتمال آسیب‌دیدگی بالا است. بازیکنان در جاهایی تمرین می‌کنند که زیر زمین‌هاشان زیرساخت ندارد و این‌که بازیکنان از لحاظ فیزیکی و مفاصلشان آسیب می‌بیند. این‌ها همه باعث می‌شود سدی جلوی ورزشکاران ما باشد.

به نظر من الان که تیم بسکتبال خودش و توانایی‌هایش را به ورزش کشور نشان داده که می‌تواند در آسیا حرف اول را برای گفتن داشته باشد، جا دارد که مسئولان حمایت بیشتری از بسکتبال بکنند. البته می‌گویم تا الان حمایت‌های صد درصدی از ما کرده‌اند؛ ولی یک مقدار حمایت بیشتری کنند که سالن خوب اختصاصی برای بسکتبال حرفه‌ای استاندارد و به‌روز داشته باشیم که ما بتوانیم پیشرفت کنیم و این مانع ما نباشد.

دلتان می‌خواهد که دوباره به تیم‌های اروپایی یا آمریکایی بروید؟ یا این‌که الان ترجیح می‌دهید که در ایران بازی کنید؟

من ترجیح می‌دهم در ایران بمانم. برای این‌که احساس می کنم که بسکتبال ما خیلی پیشرفت کرده است و لیگمان بهترین لیگ آسیا است. ولی اگر پیشنهاد خوب اروپایی داشته باشم، یعنی از تیم‌های خیلی خوب و مطرح اروپا پیشنهاد داشته باشم، قطعاً این کار را انجام خواهم داد. ولی اگر تیم‌های معمولی اروپایی باشند، نه این کار را نخواهم کرد و ترجیح می‌دهم که در ایران بمانم.

جای آیدین (برادر شما) هم در این قهرمانی شما خالی بود.

بله. صد درصد. واقعاً می‌گویم. هنوز که هنوزه تیم ملی نتوانسته بازیکنی پیدا کند که جای آیدین پر بشود. برای من به شخصه خب واقعاً سخت است. هر لحظه، حتی هر زمانی که قهرمان می‌شوم، با برگشت به فرودگاه تمام آن مسائل دو سال پیش وقتی برایم تداعی می‌شود، واقعاً تحملش سخت است.

ولی از لحاظ تیمی، ما هنوز بازیکنی که مثل آیدین باشد، در تیم نداریم؛ کم داریم. واقعاً جایش خالی است و من مطمئن هستم که اگر آیدین هم بود، تیم ما خیلی راحت‌تر نتیجه می‌گرفت و می‌توانست جزو ستاره های مسابقات باشد و مثل همیشه برای کشورش افتخارآفرین باشد.

این افتخاری که من در این مسابقات اگر به دست آورده باشم و مردم را خوشحال کرده باشم، من این افتخار را به آیدین تقدیم می‌کنم و آیدین را هم سهیم می‌دانم و به نظر من، آیدین هم مدال آسیایی دیگری کسب کرده است.