تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ • چاپ کنید    
گفت و گو با علی‌رضا نوری‌زاده، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی مقیم لندن:

«صبح ۲۹ مرداد ۱۳۳۲ تکرار شد»

فرنگیس محبی
mohebbi@radiozamaneh.com

گروهی از هواداران میرحسین موسوی و مهدی کروبی از صبح روز شنبه، در تهران در اعتراض به اعلام نتایج شمارش آرا و پیروزی احمدی‏نژاد در انتخابات، در سطح خیابان‏ها، دست به راهپیمایی زدند.

با مشخص شدن جزییات شمارش آرا، بیشتر تحلیل‏گران سیاسی به سلامت روند برگزاری این انتخابات، با دیده‏ی تردید نگاه می‏کنند.

در همین ارتباط، با دکتر علی‌رضا نوری‏زاده، روزنامه‏نگار و تحلیل‏گر سیاسی گفت و ‏گویی انجام داده‏ام.

Download it Here!

اولین سوالم از آقای نوری‏زاده این بود که با توجه به اعتراضات آقایان موسوی و کروبی نسبت به روند شمارش آرا و تقلب در آن و نیز پیام آقای خامنه‏ای که تمام این اعتراض‏ها را تحت‏الشعاع قرار داد، چه ارزیابی‏ای از شرایط به وجود آمده دارد؟

من اعتقاد دارم که صبح ۲۹ مرداد یک بار دیگر تکرار شد. در سال ۱۳۳۲ هم در صبح بیست و نه مرداد چنین پیام‏هایی رد و بدل شد.

این نکته را هم باید درنظر داشت که آن‏چه اتفاق افتاد تقلب نبود، آن‏چه اتفاق افتاد، کودتا بود. اگر این مساله را در ابعاد مختلفش مورد توجه قرار بدهیم، آن‏گاه پیام آقای خامنه‏ای را می‏توانیم درک کنیم که چرا رهبر جمهوری اسلامی چنین پیامی داد.

آقای خامنه‏ای سرنوشت خود را به سرنوشت احمدی‏نژاد گره زده است. همان پیامی که ایشان داده بود و بعد مدعی شد که پیامک‏هایی که به نام ایشان داده می‏شود، درست نیست، صحت خود را کاملاً آشکار کرد. در این پیام به آقای هاشمی گفته بود: «شکست احمدی‏نژاد، شکست من است».
بنابراین، آقای خامنه‏ای که در برابر این موج انبوه مردم غافلگیر و مبهوت شد، چاره‏ای جز این تقلب آشکار و کودتا را نداشت.

آقای جوانی، مسوول سیاسی سپاه، قبلاً این اخطار را داده بود و پیشاپیش گفته بود که سپاه اجازه نخواهد داد، این موج سبز پیروز شود، اجازه نخواهد داد که مردم پیروز شوند. به این ترتیب، مافیا و مراکز قدرت، تصمیم‏شان را گرفتند و با مهندسی خودشان، کوشیدند این مشارکت و حضور مردمی را مصادره کنند.

امروز، وزارت کشور حتا به کارمندانش اجازه‏ی ورود به ساختمان وزرات کشور را نداد. خود این، به نظر من، پیام روشن و آشکاری است از این که کودتا چگونه تصمیم‏گیری شد.

تصور من این است که نظام واقعاً در برابر این موج غافلگیر شد و گزینه‏ای جز کودتا پیدا نکرد. حتا نتوانست بپذیرد که انتخابات دو مرحله‏ای بشود و خواستند در همان مرحله‏ی اول تکلیف را روشن کنند.

این حمایت بی‏چون و چرای آقای خامنه‏ای از آقای احمدی‏نژاد را که حتا حاضر نشد، اعتراضات دو کاندیدا به روند شمارش آرا را بشنود، چگونه می‏توان توجیه کرد؟

خود این‏ها که می‏دانند مردم به چه کسی رأی داده‏اند و آرا چگونه است. بگذارید مثالی برایتان بزنم؛ حدود دویست هزار نفر افرادی بودند که خودجوش در سرتاسر کشور، کمپ انتخاباتی آقای کروبی را اداره می‏کردند. اما آرایی که به نام آقای کروبی خوانده شد، آن‏چنان مسخره بود که حتا اگر این دویست هزار نفر و خانواده‏های‏شان را منظور می‏کردند، ارقام بالاتر از این‏ها بود.

یا در مورد آقای محسن رضایی، شب اعلام کردند که آرای ایشان نزدیک به هفت‏صد هزارتا است، صبح بعد آن را به پانصد هزار رأی تقلیل دادند و بعد هم آن را همین‏طور بالا و پایین بردند. همه‏ی این‏ها که را کنار هم بگذارید، آشکار می‏شود که با کی روبرو هستیم و چه بازی‏ای در جریان است.

برای آقای خامنه‏ای حقاً، دیگر امکان‏پذیر نبود تحمل کند که این ماجرا به نفع مردم خاتمه پیدا کند. به عبارت دیگر، برای آقای خامنه‏ای دیگر کاملاً روشن بود که اگر مردم اجازه پیدا کنند و در این مبارزه برنده شوند، مسلماً بعد از آن مطالبات مردم مطرح خواهد شد و این مطالبات، در درجه‏ی اول، متوجه محدود شدن قدرت ولی فقیه است.

در واقع آقای احمدی‏نژاد و آقای خامنه‏ای، در و تخته‏ای هستند که با هم بسیار جور هستند. من در هفته‏های پیش مثالی می‏زدم و می‏گفتم‌: اگر موش و گربه با هم متحد شوند، در خانه نه پنیری خواهد ماند، نه گردویی و صاحب‏خانه ناچار خواهد بود که خانه را ترک کند. ولی تصور می‏کنم، این سرگیجه‏ی بعد ازاین ضربه، در طول دو سه روز آینده برطرف خواهد شد.

بعد از پیام آقای خامنه‏ای در تایید پیروزی آقای احمدی‏نژاد با بیست و چهار میلیون رأی، فکر می‏کنید کاندیداهای دیگر مثل آقای موسوی و آقای کروبی این نتایج را قبول خواهند کرد؟

آن‏ها هرگز نمی‏توانند این نتایج را قبول کنند. چون قبول کردن این نتایج، به منزله‏ی خیانت به میلیون‏ها نفری است که با همه‏ی مشکلات و تهدیدها، آمدند و به ‏آن‏ها رأی دادند. کسانی که طی هفته‏های اخیر، از جان و دل مایه گذاشتند.

تصور من این است که اگر در وجود آنان، ذره‏ای وفاداری به آرمان‏هایی که اعلام کرده‏اند و به مردمی که به آن‏ها رأی داده‏اند باشد، نباید عقب بنشینند و باید نتیجه‏ی این انتخابات را غیرقانونی بدانند و تاکید کنند که از حق مردم نخواهند گذشت. این‏جا دیگر فقط‏ حق شخصی نیست، به قول معروف، حق‏الناس است. آقای موسوی و کروبی و حتا محسن رضایی، حق ندارند از حق‏الناس بگذرند. حتا اگر از حق خودشان بگذرند.

دو پیام تند از سوی دو کاندیدا، خطاب به مردم ایران که هر دو به تقلب در انتخابات اشاره داشت صادر شد که هردو از این طریق به مردم پیام دادند که تسلیم نخواهند شد، «تازه اول داستان است» یا این که «به افشای رازهای پشت پرده» خواهند پرداخت. اما در عمل چه راه حلی خواهند داشت؟

درست مثل این است که شما نود دقیقه در میدان دنبال توپ دویده‏اید و برنده‏ی بازی هستید، ولی ناگهان داور، تیم حریف را برنده اعلام می‏کند. طبیعتاً اول مقداری فریاد است، بعد مدتی بهت به دنبال دارد. تازه بعد از این مدت است که به جریان بازی و ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏آن‏چه که در آن گذشت، پرداخته می‏شود.

الان هم‌ به نظر من، ما درست در این حالت هستیم؛ کودتا هنوز کامل نشده است. با خواندن اولین بیانیه‏ی آقای خامنه‏ای، اعلام کودتا شد. هنوز مردم در خیابان هستند. هنوز مردم قدرت برگشتن به خیابان را دارند.

باور من این است که آن‏چه سردار جوانی در رابطه با انقلاب مخملی گفت، در واقع در ایران اتفاق افتاده است. منتها کاری که شده این است که انقلاب نیمه‏کاره مانده. یعنی این وسط کودتایی شده و انقلاب نیمه‏کاره مانده است.

تصور من این است که اگر آقایان موسوی، کروبی، خاتمی و دیگران، این شایستگی را داشته باشند که این حرکت را رهبری کنند، جنبش زیبایی که بدون خون‏ریزی، بدون خشونت و با پیامک آغاز شد، این جنبش می‏تواند سرنوشت مردم ایران را تغییر بدهد.

به نظر شما، واکنش آقایان موسوی و کروبی چه خواهد بود؟ با توجه به این که پیام آقای خامنه‏ای هم خیلی زود منتشر شد؟

چون آقای خامنه‏ای از واکنش مردم می‏ترسید، این صحبت‏ها را کرد که موسوی، کروبی، رفسنجانی، خاتمی و گروه‏های اصلاح‏طلب را به سکوت وادار کند. هنوز نمی‏دانم تا چه حد واکنش نشان خواهند داد، میزان وفاداری‏شان به ولی فقیه و میزان وفاداری‏شان به مردم چقدر است. خیلی امتحان مشکل و در عین حال مهمی است.

به نظر من، مردم ایران بعد از این امتحان، نتیجه خواهند گرفت و همان‌طور که بعد از خاتمی، آشکار شد که نظام قابل اصلاح نیست، برای مردم این مساله آشکار خواهد شد که در درون نظام نیز فرد قابل اعتمادی وجود ندارد. اگر آن‏ها از مسوولیت‏های خود سر باز بزنند، عقب‏نشینی کنند، مطمئن باشید مردم ایران که بار گذشته، خط سیاهی روی رهبری و روی مجموعه‏ی قدرت کشیده بودند؛ روی این گروهی هم که خود را اصلاح‏طلب خواندند، خط سیاه خواهند کشید.

آخرین سوالم برمی‏گردد به همین صحبت شما؛ ملت ایران احساس می‏کنند وظیفه‏‏ی خود را در قبال اصلاح‏طلبان انجام دادند و با حضور گسترده در انتخابات و رأی به آنان، این پاسخ مثبت را به اصلاح‏طلبان دادند. الان وظیفه‏ی اصلاح‏طلبان در قبال مردم چیست؟

دو حالت می‏تواند داشته باشد؛ یکی حالت یأس و تسلیم که می‏تواند جنبش ما را به حالت تعلیق دربیاورد و نتایج بسیار منفی‏ای داشته باشد: گریز از صحنه یا پیوستن به آن طرف. این را ممکن است در رفتار شماری ببینیم. خیلی‏ها دنبال آقای موسوی یا کروبی جمع شده‏ بودند، برای این که دل‏شان برای میز تنگ شده بود. فردا اگر همین میز را آقای احمدی‏نژاد هم به آن‏ها پیشنهاد کند، می‏پذیرند.

اما عده‏ای هم به‌طور جدی نگران فردای ایران و فرزندانشان هستند. اینان در صحنه خواهند ماند، مبارزه خواهند کرد، به زندان خواهند رفت. همان‏طور که در چهار سال گذشته دیدیم.

این مبارزه‏ی مدنی، شعله‏ای است که آقای خامنه‏ای نمی‏تواند با یک بیانیه و به خیابان ریختن نیروهای‏اش، آن را خاموش کند، شعله‏ای است که بلند شده است.

منتها به نظر من، آقای خامنه‏ای می‏توانست سرنوشتی بسیار خوب داشته باشد و تاریخ از او به نیکی یاد کند. اما با این عمل‏اش برای خود مقرر کرد که جایی فراتر از سرنوشت رهبرانی که به ملت‏شان پشت کردند و به سرکوب آن‏ها پرداختند، نخواهد داشت.

Share/Save/Bookmark

Farangis Mohebbi
Interview, Alireza Nourizadeh
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

رژیم اشتباه بزرگی را مرتکب شد باید متحد شویم و از تشکیل حکومت اسلامی شان آنهم به رهبری مصباح یزدی جلوگیری کنیم

-- هم وطن ، Jun 16, 2009

رژیم اشتباه بزرگی را مرتکب شد باید متحد شویم و از تشکیل حکومت اسلامی شان آنهم به رهبری مصباح یزدی جلوگیری کنیم

تا امروز که وفاداری موسوی و کروبی و ابطحی و محمد خاتمی را به مردم دیدیم

-- هم وطن ، Jun 16, 2009

با تشکر ازتحلیل تفکر برانگیز اقای دکتر نوری زاده .سئوال این است که باتوجه به ازبین بردن ومرعوب کردن روشن فکران وشخصیت های جدی اپوزسیون توسط رژیم جمهوری اسلامی چگونه این نهضت میتواند در یک زمان قابل قبول نتیجه بخش باشد. این نهضت ضعف تئوریک خود راچگونه جبران خواهد کرد. به نظر من اپوزسیون خارج از ایران توان وشناخت لازم از شرایط امروز را ندارد. وتحولات باید در داخل ایران صورت . گیرد.

-- بدون نام ، Jun 16, 2009

با تشکر ازتحلیل تفکر برانگیز اقای دکتر نوری زاده .سئوال این است که باتوجه به ازبین بردن ومرعوب کردن روشن فکران وشخصیت های جدی اپوزسیون توسط رژیم جمهوری اسلامی چگونه این نهضت میتواند در یک زمان قابل قبول نتیجه بخش باشد. این نهضت ضعف تئوریک خود راچگونه جبران خواهد کرد. به نظر من اپوزسیون خارج از ایران توان وشناخت لازم از شرایط امروز را ندارد. وتحولات باید در داخل ایران صورت . گیرد.

-- بدون نام ، Jun 16, 2009

چرا اینقدر خبراتون دیره، اه
مامک
********************
دوست گرامی
خبرهای زمانه اتفاقا بسیار با سرعت در صفحه اول بچاپ میرسد. مطالب رادیو مثل همین مطلب که روز شنبه از رادیو پخش شده معمولا یک تا دوروز پس از پخش بچاپ میرسد. چون تعداد مطالب بسیار زیاد است.
زمانه - فرنگیس
************

-- مامک ، Jun 16, 2009

هموطن،
احمق ترين مردم كسى است كه از تاريخ درس نگيرد و تاريخ را تكرار كند به اميد گرفتن نتيجه ای جز آنچه گذشتگان گرفته اند.
مردم ما بايد خيلى بى شعور باشند كه دراین موقعیت هدفشان فقط برگرداندن رای موسوى يا هر كس ديگرى از اين نظام باشد.
الان ديگر با راى دادن نميتوان از شر ديکتاتورى و فاشيسم خلاص شد، الان بايد خون داد براي آزادى و دموكراسى.
آيا شما آمادگى داريد ؟ آيا موسوى يا کروبى يا هر كس ديگرى كه ادعا دارد حقش تضيیع شده و رايش مخدوش گرديده (كه حتمن هم همينطور است) حاضر است در راه آزادى و دموكراسى و نجات از دست فاشيسم مذهبى و دينى خون دهند ؟
هميشه جريان هاي صادقانه و برگرفته از دل مردم با هدايت هاي غلط ونفوذی به بيراهه رفته و بجاي منتهى شدن به دريا، به باتلاق منتهى شده است.
نگويید كه بايد به تدريج و به صورت نرم انقلاب كرد كه شما هم به احمق هاي تاريخ خواهيد پيوست.
انتخابات، موسوى و کروبى جرقه خوبى بودند تا اين رود خروشان ايجاد شود، ولى مطمئن باشيد كه اینان رهبران خوبى نيستند و نخواهند بود چرا كه خود برآمده و پايبند به اين نظام ديکتاتورى و فاشيستى هستند.
ديکتاتورى و فاشيسم مذهبى هرگز اجازه حركت نرم را نخواهد داد، بلکه فرصت فکر کردن و تدارک بیشتر برای سرکوب به دست دیکتاتورِ خواهد داد. الان كه رود خروشان در جريان است بايد سدها را شكست، نه دلخوش به جويبارى كوچك در آینده ای نامعلوم.
الان بیشتر از هر چیز نياز به رهبر و هدايت كننده ای دانا، شجاع، دلسوز، وطن و مردم پرست، آگاه به اصول دموكراسى و پايبند به راى و نظر مردم، داريم.
رهبر نه به اين معنى كه ديکتاتور ابدى و خودكامه ديگر، بلكه فقط به عنوان مدير و هدايتگراین جريان كه با انتخاب مردم باشد و فقط و فقط با ارده و راي همين مردم و در هر زمان قابل ازل يا انتخاب باشد.
آیا شما توان مديريت و رهبري اين جريان را داريد؟ آيا كسى با خصوصيات ذكر شده كه قابل اطمينان نيز باشد را ميشناسيد؟ بيایيد براي یک بار فقط یک بار هم كه شده جدى باشيم و اين حركت را کوچك و حقير نپنداريم و آغازگر راهى نو و نوين باشيم.
بیاييد بدون بازگشت به گذشته براي شروعی جديد، از همينجا قدم برداريم نه اينكه براي رهایى از حال (احمدي نژاد) به 20 سال قبل (موسوى) برگرديم.
بیاييد نگذاریم این رود خروشان متوقف و یا به بیراهه رود.

پاینده باد ایران و مردم ایران
جارِی و خروشان بادحرکت و پویش ملت ایران
درود بر آزادی
مرگ بر دیکتاتوری و فاشیسم
مرگ بر فاشیسم مذهبی

-- Iran ، Jun 16, 2009

می‌بخشید که موضوعی خارج از موضوع را در اینجا مطرح می‌کنم و به‌خدا قصدم توهین نیست اما به چه دلیل آقای نوری‌زاده که از نظر سواد و منطق و قدرت تحلیل، فرد بسیار متوسطی است، در دنیای سیاست و ژورنالیزم تا به این حد مطرح شده؟

-- گاتی پاتی ، Jun 16, 2009

آقای نوری زاد عزیز:

تمام این اقدامات از قبل برنامه ریزی شده و در اصل یک مانور اجتماعی(مقابله با جنبشهای شهری) هست. آقای موسوی خجالت بکشید که مردم را طعمه و موش آزمایشگاهی جلادان نظام قرار داده اید . در این مانور سعی شده که شرایط واقعی بوجود بیاد و به قول خودشون اقتدار نظام به جهانیان نشون داده بشه. واقعا متاسفم که جون مردم هیچ ارزشی نداره!!!

-- اشک خدا ، Jun 16, 2009

این مبارزات بدون پیروی از نیروی راهبری پر توان و حقیقی به نتیجه نخواهد رسید.
من معتقدم که ملت باید هر چه زودتر به ندای راهبری آقای پروفسور ابراهیم میرزایی پاسخ دهد و شما اصحاب رسانه هم باید از نگاه به مسائل صرفا از دیدگاه سیاسی بپرهیزید مثلا جناب آقای نوریزاده می بینید که اکثر تحلیل ها و پیش بینی های شما بر اساس معادلات (نامتعادل) سیاسی خلاف آن چیزی است که روی می دهد.

-- فریاد ، Jun 17, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)