«نفع اصلاح‌طلب‌ها در کاندیداتوری اصلاح‌طلبان مختلف»

فرنگیس محبی

در حالی که پیشتر مهدی کروبی، نامزدی خودش را برای دهمین دوره انتخابات ریاست ‌جمهوری اعلام کرده بود، سید محمد خاتمی هم بیستم بهمن‌ماه امسال اعلام کرد که نامزد انتخابات ریاست جمهوری ایران خواهد شد.

برای بررسی بیشتر این موضوع با حسین باستانی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسایل ایران گفت و گو کرده‌ام.

با وجودیکه مدتها آقای میر حسین موسوی از حضور در انتخابات امتناع میورزیدند الان صحبت از حضور قریب الوقوع ایشان در انتخابات وجود دارد. بنظر شما دلیل آن چیست

تصور من این است که آقای موسوی در صورت کاندیدا شدن حتماً در مراحل نهایی به نفع آقای خاتمی کنار خواهد کشید. خبرهایی که از طریق منابع موثق به دست ما رسیده این است که تصور ایشان این است کسانی هستند که مایل به رأی دادن به ایشان هستند و با حضور ایشان کسانی به صحنه خواهند آمد که ممکن است به خاطر کاندیداهای دیگر به صحنه نیایند.

این‌ها درگیر صحنه‌ی انتخابات خواهند شد. در نهایت اگر ایشان در مراحل نهایی کنار بکشند و کاندیدای دیگری به نفع ایشان کنار بکشد که آن هم فرض محال نیست, در هر دو صورت طرفداران هر دو یا هر سه در صحنه باقی‌ خواهند ماند.

زمانی که آقای خاتمی قبل از این‌که حضور خودشان را در این انتخابات اعلام کند گفته بودند یا من شرکت می‌کنم و یا آقای موسوی و تنها ظاهراً پس از اطمینان از عدم شرکت آقای موسوی در انتخابات، نامزدی خودشان را اعلام کرده بودند ولی الان دومرتبه صحبت از حضور آقای موسوی می‌شود؟

آن‌طور که منابع تهران تأکید می‌کنند آقای خاتمی که اعلام کاندیداتوری خود را در زمان دهه فجر و قبل از سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی اعلام کند از ابتدا پیش‌بینی شده بود‌. یعنی انتظار می‌رفت ایشان در آن زمان این کار را بکند.

آقای موسوی ظاهرا‍ً برای رسیدن به تصمیم نهایی خودشان اعلام کرده بودند که به بررسی‌های بیشتری احتیاج دارد. این بررسی‌های بیشتر ظاهراً این‌طور نبوده که بتوانند مطمئن باشند که طرفدارهای آقای خاتمی و شخص آقای خاتمی به این‌که قبل از ۲۲ بهمن صورت خواهد گرفت در نتیجه آن‌ها کار خودشان را کردند.

شاید بشود گفت آن اعلام آمادگی آقای خاتمی شتابزده بوده ولی نهایتاً آن‌ها نمی‌توانستند اعلام کاندیداتوری را به تعویق اندازند. آقای موسوی هم به‌هر حال طبق سیاست خودشان در زمانی‌که لازم می‌دانند اعلام حضور خواهند کرد.

ولی یک‌ چیز قطعی است و این است که بعضاً مطالبی ‌که مخصوصاً در منابع محافظه‌کار چاپ شده است که آن دو نفر در تضاد باهمدیگر وارد صحنه انتخابات میشوند بنظرمن کاملاً غلط است.

حالا اگر فرض کنیم که این فرضیه در‌ست باشد این در نهایت به ‌نفع اصلاح‌طلب‌ها خواهد بود یا به ‌ضرر آن‌ها؟

وارد شدن همزمان این دو را می‌فرمایید؟

بله.

به ‌نظر من به‌نفع اصلاح‌طلب‌ها است. به‌این خاطر که هنوز با مراحل نهایی انتخابات خیلی فاصله داریم. یعنی اعلام کاندیدا‌توری‌های رسمی هنوز هم صورت نگرفته است. طبیعتاً به مرحله ثبت‌نام و این‌ها که خیلی مانده تا برسد به رد صلاحیت در شورای نگهبان.

نهایتاً شما با یک صحنه‌ی انتخاباتی روبه‌‌رو خواهید شد که در یکی دو ماهه مانده به انتخابات که در آن یک تعداد کاندیدای مشخص و نهایی باقی مانده‌اند و البته در پایان هر فردی که تأیید صلاحیت شود در صحنه باقی‌می‌ماند.

به ‌طور طبیعی از زمانی هم که نتیجه‌ی تأیید صلاحیت‌ها اعلام ‌می‌شود از آن زمان دیگر نمی‌شود از نقطه صفر ستادهای انتخاباتی را تشکیل داد. بنابراین کاندیداهای محتمل باید از چند ماه زودتر ورود خودشان را به صحنه‌ی اعلام کنند.

در نهایت با اتفاقاتی که در آن اواخر می‌افتد ‌یک عده از این‌ها امکان شرکت را پیدا نکنند و یک عده بتوانند شرکت کنند و آن‌هایی که پشیمانند مرحله نهایی مبارزات انتخاباتی را شروع کنند.

طبیعتاً کاندیداهایی که از قبل اعلام آمادگی کرده باشند ولی در مرحله آخر به هر علت تصمیم بگیرند شرکت نکنند و یا اصلاً اجازه شرکت آن‌ها توسط شورای نگهبان یا غیره داده نشود، می‌توانند از طرفداران خودشان دعوت کنند که به یک کاندیدای دیگر بپیوندند.

طبیعتاً این کارها باید از همین حالا صورت بگیرد و نه آخر. کاندیداهایی که دقیقاً در خط‌کشی نباشند ولی امکان ائتلاف را داشته باشند البته به شرطی که حاضر باشند در لحظات آخر باهم ائتلاف کنند ورود آن‌ها برای هر دو جناح مثبت ارزیابی می‌شود.

هم اصلاح‌طلب وهم محافظه‌کار به‌این خاطر که در نهایت هر کدام از این‌ها ممکن است طرفداران خودشان را داشته باشند که از ابتدا با کس دیگری به صحنه نیایند و وقتی در صحنه آمده‌اند با درخواست برای پیوستن به ستاد دیگری این کار را بکنند.

در صورت حضور آقای خاتمی و حضور آقای موسوی جداگانه در این انتخابات، فکر نمی‌کنید این موفقیت اصلاح‌طلبان را از لحاظ تقسیم رأی یک مقدار مشکل‌تر می‌کند؟

این در صورتی است که هر دو بخواهند همزمان در مرحله نهایی انتخابات با ‌هم‌دیگر رقابت کنند و در آن صورت رأی‌ها تقسیم می‌شود.

ولی به‌نظر من احتمال رخ دادن آن نزدیک به صفر است و آنها هرگز در وضعیت نهایی کاندیداهای تأیید و صلاحیت داده شده در کنار هم‌دیگر و به عنوان رقیب هم مطرح نخواهند شد و حتماً یکی به نفع دیگری کنار خواهد کشید.

در هر صورت آقای کروبی و آقای خاتمی از اصلاح‌طلبان آمادگی خودشان را در این انتخابات اعلام کردند و اگر آقای موسوی هم نامزدی خودشان را اعلام کنند فکر می‌کنید تا چه حد احتمال رسیدن به نامزدی واحد ازسوی اصلاح‌طلبان در انتخابات وجود دارد؟

تا آنجایی که به آقای کروبی مربوط می‌باشد که البته یک خورده معادلات ممکن است تغییر کند. نمی‌توانید در مورد آقای کروبی مطمئن باشید که با کاندیدایی آقای خاتمی و آقای موسوی حتماً در تفاهم نهایی برسند.

ممکن است برسند و ممکن است نرسند اگرچه احتمال آن زیاد است، یعنی نهایتاً این احتمال وجود دارد یک کاندیدا مثلاً آقای خاتمی باشد و یک کاندیدا آقای کروبی و رأی‌ها بین این‌ها تقسیم شود.

این احتمال منتفی نیست، ممکن است این اتفاق بیفتد ولی بین آقای خاتمی و آقای موسوی است که نهایتاً تقسیم رأی صورت نخواهد گرفت چون آن‌ها در مرحله نهایی با‌ هم‌دیگر هماهنگ عمل خواهند کرد.

آقای کروبی به‌طور طبیعی از زمان انتخابات ریاست جمهوری قبلی، بی‌اعتمادی‌هایی را نسبت به بقیه اصلاح‌طلب‌ها پیدا کردند که ممکن است کنار نکشد. البته ممکن است بعضی از نگرانی‌ها و گله‌های ایشان آن‌قدر موجه هم نباشد و بعضی موجه باشد.

آن‌جایی که می‌شود تا حدی به ایشان حق داد این است که معترض هستند چرا در انتخابات ریاست جمهوری قبلی، نظر‌سنجی‌هایی که دستگاه‌های دولتی و درواقع اصلاح‌طلب‌ها به من می‌دادند حکایت از این داشت که آرای من بسیار بسیار کم هست و بهتر است به‌نفع کاندیداهای دیگر مخصوصاً آقای معین کنار بکشم در حالی که نهایتاً معلوم شد آرای من دوم شد.

می‌دانید که آرای آقای کروبی در مرحله‌ی اول دوم شد. ولی آقای کروبی به ‌هر حال این دلگیری خودشان را هرگز از اصلاح‌طلب‌ها از دست ندادند و همین الان هم کسانی که می‌گویند بیایید نظر‌سنجی کنیم که کروبی کنار رود.

جواب آن‌ها این است که می‌توانند نظر‌سنجی کنند که مثل آن نظر‌سنجی قبلی باشد بنابراین بکار خودم ادامه می‌‌‌دهم و به نفع کسی هم کنار نمی‌روم.

به نظر شما کدام یک از این‌ها از جهت کسب رأی، بیشتر پایگاه مردمی دارند‌؟

ببینید به‌ طور طبیعی می‌شود این حدس را زد که بین کاندیداهای موجود امکان دارد که سبد رأی خاتمی بیشتر باشد حالا هیچ ‌ربطی به این ندارد که آیا ما معتقد هستیم که او می‌تواند رییس جمهور خوبی باشد یا بدی و یا غیره.

ولی او در دو انتخابات ریاست جمهوری که شرکت کرد بالاترین میزان آرای تاریخ انتخاباتی ایران را به‌دست آورده است. اولین بالاترین و دومین هم بالاترین را.

البته در زمانی که آقای خاتمی از پست ریاست جمهوری کنار می‌رفت و آن را تحویل آقای احمدی‌نژاد می‌داد، می‌شود این‌طور حدس زد که احتمالاً طبقاتی از جامعه از ایشان نارضایتی پیدا کرده بودند و احساس کردند شعارهای آن‌ها پیش نمی‌رود و احتمالاً اگر همان زمان انتخاباتی برگزار می‌شد دیگر به آقای خاتمی رأی نمی‌دادند.

اما عملکرد چند ساله آقای احمدی‌‌‌نژاد و اگر شرایط به ‌صورتی شود که یک دو قطبی انتخاباتی شکل گیرد و به ‌نظرم داره میگیره و یک سمت احمدی‌نژاد و یک سمت آن خاتمی قرار ‌گیرد، اگر افراد بخواهند از بین این دو انتخاب کنند می‌شود حدس زد دوباره خیلی از افرادی که شاید رضایت زیادی هم از آقای خاتمی نداشتند برای اجتناب‌ از احمدی‌نژاد این‌بار به او رأی دهند.

در نتیجه می‌شود این احتمال را داد که آرای آقای خاتمی کماکان زیاد باشد اگر‌چه نه ‌به به اندازه دو دفعه قبلی که در انتخابات شرکت کرده است.