«نام تختی در تاریخ خواهد ماند»

فرنگیس محبی

هفدهم دی‌ماه، چهل و یکیمن سالروز مرگ جهان پهلوان غلامرضا تختی طی مراسمی بر مزار آن شادروان در شهر ری برگزار شد.

به بهانه سالروز درگذشت غلامرضا تختی، با منصور برزگر، مدیر سابق تیم‌های ملی کشتی ایران و رییس کمیته‌ی استعدادیابی در فدارسیون کشتی گفت و گو کرده‌ام.

پس از گذشت ۴۱ سال از مرگ غلامرضا تختی نام او همچنان ماندگار است، چه عوامل و خصوصیاتی در وجود تختی او را به صورت اسطوره‌ای درآورده است؟

تختی به تاریخ پیوسته است و در طول تاریخ، نام تختی خواهد ماند، همان‌طور که نام تمام بزرگان و آزادی‌خواهان مانده است.

هر کسی که به راه درست و حقیقیت راه پیدا بکند و در جهت خواسته‌های مردم باشد، مطمئناً جاودانه و بزرگ و ماندگار می‌شود. فکر می‌کنم تختی به این مهم دست پیدا کرده بود و توانسته است با رفتارهای خودش جاودانه بماند.

در این دورانی که ورزش با پول و تجارت آمیخته شده است، آیا اسطوره‌ها و یا سمبل‌هایی مانند جهان پهلوان تختی و یا پوریای ولی هنوز تشویق کننده هستند، یا برای جلب جوانان، سمبل‌های جدید‌تری لازم است؟

نه پول، نه مقام نه هیچ چیز زیور دنیایی، نمی‌تواند تختی‌ها به وجود بیاورد. تختی‌ها را باید مردم انتخاب بکنند، هر کسی که بتواند از نفس خودش و مقام بگذرد، خودش را به حکومت‌ها نفروشد، خودش را به پول نفروشد می‌تواند یک تختی باشد.

می‌دانید در زمان تختی، وقتی مسئول تیغ ناست آمد و گفت بگذار عکس تو را روی تیغ‌هایم بگذارم، قبول نکرد. در آن زمان پول خیلی ارزش داشت او خودش را به پول نفروخت. مادیات نمی‌تواند تختی‌ها به وجود بیاورد.

منصور برزگر، رییس کمیته‌ی استعدادیابی در فدارسیون کشتی / عكس: عليرضا بنی‌علی

فکر می‌کنید چه فرقی بین کشتی‌گیران دوران تختی با کشتی‌گیران امروز است‌؟ در واقع چه از خود گذشتگی‌هایی لازم است تا کشتی ایران دوباره به آن جایگاه سنتی خودش برگردد‌؟

هیچ فرقی نمی‌کند در همان دوره هم آدم‌های زیادی بودند که کشتی می‌گرفتند. در زمان پوریای ولی هم خیلی‌ها بودند که پهلوان نامی بودند و بازوبند داشتند. ولی پوریای ولی اسطوره شد‌.

در زمان تختی هم خیلی‌ از هم‌دوره‌های تختی کشتی می‌گرفتند و با او هماورد بودند، در مسابقات جهانی مدال طلا می‌گرفتند ولی تختی نشدند. به نظر من، چیزهایی که می‌تواند تختی‌ها را به وجود بیاورد، سمبل‌هایی هستند که مردم انتخابشان می‌کنند.

ویژگی‌های به خصوصی در ابعاد مختلف می‌خواهد؛ در زمینه روابط عمومی، در زمینه‌ی اجتماعی، در زمینه‌ی برخوردهای سیاسی، همه دست به دست هم می‌دهند تا یک فرد بتواند انتخاب بشود و مردم روی آن دست بگذارند. فکر می‌کنم بعد از چهار هزار سال دیگر هم این مراسم سر قبر تختی خواهد بود.

فکر می‌کنید تفاوتی بین کشتی‌گیران امروز و کشتی‌‌گیرانی که در دوران تختی کشتی می‌گرفتند، وجود دارد‌؟

هر دوره شیفته و فرهنگ و زمان خودش را می‌طلبد. الان هم کشتی‌گیران ما بد نیستند، همان‌طور که آن موقع هم بد نبودند.

از نظر رفتاری و از نظر خود کشتی، کشتی با تمام رشته‌های ورزشی فرق می‌کند. کشتی یک ورزش تمام رزمی است و شاهنامه‌ی ما به کشتی خلاصه می‌شود.

به طور کلی این نسیت که بگوییم الان بهترند و آن موقع بدتر بودند و یا آن موقع بهتر بودند و الان بدتر. اصلاً این‌گونه نیست.

همان موقع هم گاهی تیم ما اوت می‌شده است، گاهی تیم ما می‌رفته است و با یک مدال برمی‌گشته است، در المپیک شهر رم، مرحوم غلامرضا تختی هم بوده است که کل کاروان ایران یک نقره و یک برنز می‌گیرند.

این‌گونه نیست که بگوییم در آن موقع خیلی از مسایل فرق می‌کرده است، الان نه. ولی از میان این ورزشکاران، یک نفر شاخص درمی‌آید و تختی می‌شود‌ که دارای ویژگی‌های مخصوصی در همه‌ی زمینه‌های اجتماعی و مسایل دیگر است.

آقای برزگر، در المپیک ۲۰۰۸ این واقعیت مشخص شد که اگر در کشتی، ایران قوی عمل نکند از مدال خیلی کم می‌آورد و در واقع ورزشی است که روی آن باید خیلی کار کرد. الان هم همان‌طور که ‌می‌بینید کشتی آزاد ایران که یکی از قوی‌ترین در جهان بوده، از کشتی جهان عقب است. فکر می‌کنید دلایلش چیست و چه تدابیری باید در نظر گرفته شود تا کشتی آزاد ایران به جایگاه اولیه‌اش برگردد‌؟

همان‌طوری که فرمودید مردم ایران از تنها رشته‌ای که توقع دارند، کشتی است و کشتی هم برای آن‌ها یک سمبل ملی، مذهبی و تاریخی آن‌ها است، مردم توقع دارند.

ما نتوانستیم در المپیک ۲۰۰۸ به آن واقعیت‌های کشتی خودمان برسیم و شاید باز هم نتوانیم. برای این‌که بتوانیم در این زمینه موفق‌تر عمل کنیم باید مقداری از تبلیغات ورزش‌های وارداتی کم کنیم.

متأسفانه فکر می‌کنم سازمان تربیت بدنی با ورزش بیگانه است، در صورتی که سازمان تربیت بدنی باید مرجع باشد و در حد تمام ورزش‌ها با آن برخورد بکند ولی حدود ۳۹ یا ۴۰ فدراسیون داریم که شاید ۳۰ تای آن بی‌مورد است.

حتی یک‌بار هم که تمام ورزش‌کاران پیش رهبر رفته بودند، گفته بودند آن ورزش‌هایی را که می‌توانید در دنیا مطرح بشوید، بچسبید. مردم یک مشت ورزش‌هایی مثل هاکی روی یخ را دوست دارند؟ خودشان بروند سرمایه‌گذاری کنند. دیگر سازمان سرمایه گذاری نکند.

متأسفانه سازمان ما آن‌طور که باید با ورزش کشتی، ورزش ملی، میهنی و مدال‌آور ما برخورد بکند، نمی‌کند. حتا در طول اردوها یک بار سر نمی‌زند تا ببیند تمرینات این بچه‌ها چگونه است. سرمایه‌گذاری نمی‌کند.

اگر یک دهم سرمایه‌گذاری که روی باشگاه استقلال و پرسپولیس می‌کند در کشتی بکند‌، ببینید چه مسأله‌ای پیش خواهد آمد.

متأسفانه این‌گونه نیست و به همین دلیل جوانان و استعدادهای ما به خاطر نبودن تبلیغ و نبودن مسایل مالی از کشتی استقبال نمی‌کنند. یک زمانی با یک «یک تومانی» می‌توانستیم تا آن سر تهران برویم و برگردیم و آب میوه‌مان را هم بخوریم.

الان با ده هزار تومان هم نمی‌توانیم این کار را بکنیم. به همین خاطر باید مقدار بیشتری توجه شود و مسئولین بیشتر وقت بگذارند.

مسایل روز دنیا را بیینند، اگر قرار است حرکت‌هایی بشود، از بالا بیشتر و بهتر توجه شود. فکر می‌کنم اگر بخواهند به همین رویه پیش بروند از همینی هم که هست بدتر می‌شود.

یک موضوع دیگر هم هست. در مملکتمان پستی به نام مربی کشتی نداریم. به غیر از چهار‌، پنج نفر ی که در تیم ملی کار می‌کنند، بقیه‌ی مربیان که در شهرهای دوری مثل پاوه کار می‌کنند حتا سال به سال هم ماهی بیست هزار تومان نمی‌گیرند.

این‌ها مسایلی است که لطمه می‌زند. باید مربیان و باشگاهایمان را تقویت بکنیم. کشتی، ورزش سخت و سنگینی است و تحمل جوانان نسبت به گذشته کمتر شده است. نمی‌توانند زیر بار این فشار بروند، به همین خاطر باید بیشتر توجه کنیم.