تاریخ انتشار: ۱۰ دی ۱۳۸۷ • چاپ کنید    
گفتگو با معیر جاودانفر، تحلیل‌گر مقیم اسراییل

ختم آتش بس و فاجعه غزه

فرنگیس محبی
mohebbi@radiozamaneh.com

Download it Here!



(پخش مصاحبه شنبه ٢٧ دسامبر)

هفته‌ي گذشته حماس با خاتمه دادن به آتش‌بس، حملات خود به اسراییل را از سر گرفت و در عرض هفته گذشته با وجود تهدیدهای اسرائیل مبنی بر تلافی، به حملات خود ادامه داد. دولت اسراییل نیز روز شنبه مراکز امنیتی و اداری حماس در غزه را مورد حملات موشکی قرار داد که تعداد بسیاری کشته و زخمی بجای گذاشت. در همان روز (27 دسامبر) با معیر جاودانفر، نویسنده و تحلیل‌گر سیاسی مقیم اسراییل گفتگو کردم و ابتدا پرسیدم که در این شرایط، اسراییل باید چه واکنشی نشان می‌داد؟

معیر جاودانفر: محاصره‌ی غزه از چند ماه پیش شروع شده بود و دولت اسراییل از آن برای تحت فشار گذاشتن حماس استفاده می‌کرد. با اینحال دولت متوجه شد که این محاصره تنها به مردم غزه صدمه می‌زند و به خود دولت اسراییل. بنابراین از سوی دیگ هم حماس که موجودیت دولت اسراییل را به رسمیت نمی‌شناسد و آتش‌بس را در ۱۸ دسامبر، یک روز پیش از آنکه قرار بود تمام شود خاتمه داد و حملات‌اش را آغاز کرد .

برای دولت اسراییل دو گزینه مانده بود. یک گزینه اینکه با حملات هوایی فعالان حماس را مورد حمله قرار دهد یا اینکه با عملیات عظیم زمینی وارد عمل شود. برای دولت اسراییل و متاسفانه برای مردم غزه هر دوی اینها بد است اما گزینه‌ای که از دید آنها کمتر ضرر داشت همین حملات هوایی بود که امروز شاهد بودیم که نیروی هوایی اسراییل چندین پایگاه حماس را مورد هدف قرار داد.


اسراییل در سال 2005 نیروهای خودش را از غزه بیرون کشید. فکر می‌کنید چرا حماس این آتش‌بس را شکست؟ و فکر نمی‌کنید در این شرایط که نیروهای اسراییلی دو سه سال از غزه بیرون بودند شرایط برای یک همکاری دو جانبه و آتش‌بس دایمی آماده بود؟

امید اسراییل هم همین بود. بزرگترین دلیلی که دولت اسراییل از نوار غزه بیرون آمد این بود که اولاً شهرک‌های یهودی در آنجا به ضرر اسراییل بودند چون زندگی مردم غزه سخت بود و در یک موضع دشواری قرار داشت. چون دنیا به اسراییل می‌گفت که شما در غزه اشغالگر هستید.
برای به‌وجود آمدن صلح همیشه باید اعتمادسازی کرد و دولت اسراییل چندین میلیارد دلار خرج کرد که این شهروندان بیرون بیایند و امید این بود که حماس از این موقعیت برای بهبود دادن به وضع زندگی مردم غزه استفاده کند. حماس با مصر مرز داشته که به هیچ وجه اسراییل کنترلی روی آن نداشت و به جای اینکه حماس از این موقعیت استفاده کند تا کشوری به‌وجود آورد که پیوستگی سیاسی و اقتصادی داشته باشد، متاسفانه تصمیم گرفت که به حملات خود علیه اسراییل ادامه دهد.

دلایل دیگری هم وجود دارد. یکی از دلایل این است که یکی از نقاط کلیدی موجودیت حماس برسمیت نشناختن دولت اسراپیل است. حماس سیاست روشنی به غیر از آن ندارد. یکی از دلایل دیگر آن این است که حزب حماس و گروه فتح در اغتشاشات سیاسی قرار داشته و برای اینکه حماس بتواند موضع خودش را ارتقا بدهد از حملاتش علیه اسراییل استفاده می‌کند که بتواند از این نفوذ برای منزوی کردن فتح در مذاکرات استفاده کند و در محافل سیاسی درونی فلسطین هم بتواند دست بالا داشته باشد.

با این طرز فکر حماس مبنی بر به رسمیت نشناختن اسراییل، چطور می‌شود صلح برقرار کرد؟

در این شرایط، زمانی که صلح وجود ندارد ادامه آتش‌بس‌های موقتی تا حدی می‌تواند یک روند آهسته‌ی اعتمادسازی بین دو طرف را پدید آورد که هر دو طرف ببینند دست‌کم هر وقت مردم بتوانند امنیت خودشان را داشته باشند و از زندگی خودشان محافظت کنند بالاخره بسیار بهتر از جنگ است.

دوم اینکه امید اسراییل این است که کشورهای منطقه، کشورهایی که روی حماس نفوذ دارند مانند ایران و سوریه زمانی که ببینند در آتش‌بس، وضع زندگی مردم فلسطین در غزه بهتر است آنها هم بپیوندند و حماس را تشویق کنند؛ به اضافه‌ی کشورهای دیگر همچون مصر و عربستان سعودی.
ولی الان میبینیم که خیلی سخت است.خود حماس قصد ندارد که اسراییل را به رسمیت بشناسد و متاسفانه دولت ایران هم اکنون سیاست‌های ضد اسراییلی بسیار شدیدی دارد. الان در اتحاد کشورهای عربی (لیگ عرب) بین آنها و ایران مشکلاتی به‌وجود آمده و به نظر اسراییل برای دولت ایران مهم است که این آتش‌بس بین حماس و اسراییل ادامه پیدا نکند. چون حماس یک بازوی نظامی و سیاسی برای ارتقاء مواضع دولت آیت‌الله خامنه‌ای در خاورمیانه است. تا زمانی که این مساله ادامه پیدا کند برقرار کردن آتش‌بس دایمی بین دو طرف بسیار دشوار خواهد بود.

محمود عباس، رییس دولت خودگردان فلسطین هم حملات اسراییل را محکوم کرد در حالی که خودش با حماس اختلافات شدید دارد. فکر می‌کنید او چطور خاتمه آتش بس و حملات حماس را برای جلوگیری از فاجعه غزه محکوم نکرد؟

خوب علیرغم اینکه آقای عباس با حماس درگیری سیاسی و گاهی نظامی داشته ولی نمی‌خواهد که مردم فلسطین، مردم غزه، قربانی سیاست ستیزه جوی حماس شود. بهرحال ار این گذشته بهترین راه حل برای اسراییل در این مساله‌ی غزه این است که آتش بس و مذاکرات صلح (برقرار) باشد.
زمانی که حماس دریک روز ۸۰ خمپاره به شهر سروت اسراییل (می‌زند)،فرض کنید که مانند مساله‌ی ۱۵ سال پیش گروه IRA می‌آمد. فقط ۸۰ گلوله‌ی هوایی وسط خیابان‌های لندن می‌زد من مطمئن هستم که دولت انگلستان خیلی این مساله را جدی می‌گرفت.

متاسفانه برای دولت اسراییل راه حل دیگری وجود ندارد. بهترین راه حل این است که صلح شود و مردم اسراییل با مردم فلسطین در یک محیط همزیستی در کنار هم زندگی کنند و به جلو بروند ولی متاسفانه گروه‌ها و عناصری در این منطقه هستند که تنها می‌توانند زیست خودشان را با جنگ و مخالفت جلو ببرند. متاسفانه گروه حماس یکی از بزرگترین عناصری است که مردم فلسطین آن را در یک انتخابات بسیار دموکراتیک برگزید و فعلاً برای دولت اسراییل راه حلی نمانده به جز اینکه بتواند حماس را زیر فشار سیاسی قرار دهد و امید است که این فشارهای سیاسی تبدیل به یک تصمیم برای بازگشت به آتش‌بس بین اسراییل و حماس شود.

محمود عباس در واقع با این صلح به نوعی موافقت کرده. چرا فکر میکنید مردم فلسطین، آن عده که حماس را حمایت می‌کنند، حمایت‌شان را به پشت محمود عباس نمی‌گذارند برای پایان دادن به این جنگ‌ها و کشتارها؟

تا حدی مسایلی بوده است. مسایلی مانند فساد در گروه فتح. یعنی پس از سال ۱۹۹۳ که قرارداد اسلو با اسراییل امضا شد، دولت فتح میلیاردها دلار از جامعه‌ی بین‌المللی گرفت که متاسفانه خیلی از اینها را دزدیدند.
یکسری از مسوولان فتح با کارهای فاسدشان این پولها را برای استفاده‌ی شخصی برداشتند. خودمان دیدیم وقتی که آقای یاسر عرفات درگذشت، همسرش با مبلغ هنگفتی از فلسطین فرار کرد.

ظاهراً گروه حماس و تا یک حدی باطناً، از گروه فتح خیلی کمتر فاسد است و دوم اینکه نباید فراموش کنیم که بالاخره در جنگ متاسفانه گروه‌هایی به‌وجود می‌آیند که تندرو هستند.

دولت اسراییل این اشتباه را مرتکب شد که با گروه فتح که یک گروه میانه‌رو است زیاد همکاری نکرد و همچنین اشتباه کرده که شهرک‌های یهودی‌نشین را در نوار باختری گسترش می‌دهد در حالی که باید جلوی آنها را بگیرد دارد. این باعث شده که گروه‌های میانه رو احساس کنند که نمی‌توانند از روند صلح هیچ پیشرفتی را به مردم فلسطین نشان بدهند. بنابراین گروه‌هایی مانند حماس می‌توانند از این مساله سوءاستفاده کنند و تعداد هواداران خودشان را افزایش دهند.

در میان کشورهای عربی، مصر در این زمینه بسیار فعال است و سعی می‌کند به این کشتار پایان دهد.
آیا فکر می‌کنید که فعالیت‌شان تا زمانی که حماس نشانه‌ای به همکاری نشان نمی‌دهد هیچ تاثیری خواهد داشت؟

تنها اثری که مصر اکنون می‌تواند داشته باشد این است که مرز بین مصر و غزه برای حماس بسیار مهم است. برای نمونه قبلاً خود مصری‌ها هم محاصره کرده بودند و اجازه نمی‌دادند که هیچ چیز وارد شود. اما امروز مرز را باز کردند برای اینکه بتوانند کسانی را که زخمی شده‌اند به بیمارستان‌های مصر بیاورند. مصر تا الان نشان داده که آنها هم از حماس خسته شده‌اند. خیلی وقت است که دارند روی حماس فشار می‌آورند که نه فقط با اسراییل آتش‌بس برقرار کند بلکه دوباره سر میز مذاکرات با گروه فتح بنشینند.

گروه حماس از یک ماه پیش تا بحال اصلاً با گروه فتح هم مذاکره نمی‌کند. چون در ماه ژانویه باید در فلسطین انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود و حماس تمام مذاکرات را قطع کرد و نشان داد مصر علیرغم اصرارها و تلاش‌هایی که کرد تا آن حد قدرت نفوذ روی حماس ندارد. الان تا حدی دولت مصر در این مساله به عنوان تماشاچی است و دولت‌هایی که بر روی حماس تاثیرگذار هستند دولت آقای بشار اسد است و آیت‌الله خامنه‌ای.


Farangis Mohebbi

Meir Javedanfar

Share/Save/Bookmark

Farangis Mohebbi
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

چطور نسل کشی را توجیه می کنید؟ کشتار صدها نفر ؟ چطور خانم محبی در برابر تمام جوابهای معیر جاودانفر سکوت می کنند؟ شرم آور است...
این موضع زمانه است؟؟؟
...............................................................
همکار گرامی
شما که خودتون موضع زمانه را تا بحال باید خوب بدانید. ما باید حتی المقدور سعی مان در این باشد که همه جوانب را پوشش دهیم. تا کنون در این زمینه در زمانه مطالب زیادی منتشر شده که اگر توجه کنید اکثرا توجیه مواضع یکطرف این جنگ بوده. آقای جاودانفر در این مصاحبه سعی کردند در تحلیلی هر دو موضع را توضیخ دهند. در ثانی شما که میدانید و در بالای مطلب هم آمده که این مصاحبه روز شنبه انجام شده و در اولین ساعت جنگ که هنوز تعداد کشته شدگان هم اعلام نشده بود. امیدوارم که در آینده بجای شعاردادن انتقاد خود را دقیقا عنوان کنید که من بتوانم پاسخگوباشم.
زمانه - فرنگیس

-- غزه ، Dec 31, 2008

خوب بود که مصاحبه شونده به افراطگرایان دست راستیِ بحران زیِ اسراییلی هم اشاه ای می کرد که زیست شان، در گرو زیستِ افراط گرایان طرفِ مقابل است. در واقع این افراط گرایانند که به صورت متقابل به بازتولید همدیگر می پردازند. صلح طلبان هر دو طرف قربانی خشونت طلبان مذهبی و ایدئولوژیک شده اند. بدون شک در درون خود حماس هم ظرفیت هایی وجود داشت و دارد که به دنبال حل مسالمت آمیز بحران بودند و هستند... دو سال تحریم شدید و منزوی کردن تمام عیار حماس توسط اسراییل و دیگر کشورهای غربی نهایتاً به سودِ شاخه‌ ی نظامی و بحران زیِ حماس منجر شد... خشونت چند روز اخیر هم وضع را بدتر خواهد کرد؛ نمونه اش را در لبنانِ دو سال پیش دیدیم...
با سپاس

-- Saied ، Dec 31, 2008

فکر می کنید وقیح تر از اسراییلی ها ملتی روی زمین هست؟

-- amir ، Dec 31, 2008

گفتگو با معیر جاودانفر بسیار جالب بود من اقای جاودانفر را چند بار در voa دیده بودم تحلیل‌گره بسیار آگاه و توانایی هستن و از خانوم محبی سپاسگذار برای این کاره خوبشان همیشه از کارهای خوب خوب شما استفاده برده ایم.

-- kia ، Dec 31, 2008

تحلیلگر آگاه و توانای شما اصلا حواسش نیست که یک عده آدم در حملات اسرائیل به غزه کشته شدن. میگه دولت اسرائیل چاره دیگه ای نداشت و برای مردم غزه "بد" بود. بابا یک عده بچه مردن. براشون فقط "بد" بود
رادیو زمانه
خجالت بکش

-- بیدار ، Dec 31, 2008

در میان مصاحبه هایی که در زمانه خواندم آقای جاودانفر بیشتر به واقعیتها پرداخته بود. حماس خواهان این جنگها برای بقای خودش است. ما میگوپپم اسراپپل ها آدم کش هستند. پس خود حماس که برای ملت فاسطین کمتر ارزش قاپل است و تنها از خون آنها برای بقای خودش استفاده تبلبیغاتی میکند که احساست جهان را علیه این کشتار و علیه اسراپیا برانگیزد.

-- سینا ، Dec 31, 2008

نمی دانم چطور می شود که یک آدم تا به اینجا برسد که کشته شدن کرور کرور انسانهای بیگناه را جلوی چشمان خود ببیند و بعد برود دنبال مقصر سیاسی آغاز شدن چنین توحشی بگردد. تا کجا این آدم می تواند برود؟ تا چه سطحی؟ من واقعا نمی توانم چیزی بگویم فقط از این همه بی وجدانی شوک شده ام. سر تیتر رادیو زمانه حمله به سفارت بریتانیا در تهران است!!! عجب دقیق هستید در پیدا کردن تروریسم!

-- سلام ، Dec 31, 2008

این آقا به درد همون voa میخوره

-- بدون نام ، Dec 31, 2008

دوستی که بالا نظز گذاشته میگویند که وقتی این همه کشتار میشود چرا بایدبدنبال مقصر سیاسی برویم . ایشان توجه نمیکنند که وقتی مقصر سیاسی این کشتارها مشخص شود و جلوی آن گرفته شود دیگز این کشتارها ادامه نخواهد داشت. چقدر جنگ خسته شدیم.

-- بدون نام ، Dec 31, 2008

خانم محبی
چگونه مرگ این همه انسان بیگناه را نادیده گرفته‌ای و شرایطی را فراهم کرده ای که از حماس انتقاد شود.
یکدقیقه و نه بیشتر خودت را جای حماس و کودکان و مادران فلسطینی بگذار: خانه ات را از تو گرفته اند بعد از تو درخواست می کنند که خفه شی وقتی تو فریاد میزنی بر سرت بمب می ریزند.
واقعا برای شما متاسفم که با عنوان خبرنگار انسانیت را لگد مال گرده ای.

-- سپیده ، Dec 31, 2008

Dear Interviewer , It was intresting , we can found that supportive some Ideas are similar to Iranian Government in the Comments , but try to follow your way and found another prominent figures to broadcast their fundamental ideas that shows Who is the first fighter in the front ? / keep on and Happy New Year

-- بدون نام ، Dec 31, 2008

ببینید ما حساب منطق داشته باشیم نه فقط موج احساس.
اول حماس که مورد تایید حکومت تهران است شمشیر کشید
مگر برای انها انسان اهمیت دارد که برای اسراییل داشته باشد ؟‌
ایران حماس را تحریک کرد تا خبرها درباره انرژی هسته ای موقتا در جهان گم شود .
شیرین عبادی را آزار دهد و ننه من غریبم دراورد .
چرا محمود عباس ژیرو ایران نیست ؟‌
ایران به حماس نیاز دارد تا خاورمیانه روی ارامش و اسایش نبیند .
شرم آور برای غوغاسالاران بی اندیشه و فاقد شعور است که بقایشان در جنجال است .
خامنه ای را بنگرید ! خوب هم ببینید.برای او جز تر.ور برای بقای ولایتش چیز دیگری ارزش دارد ؟‌
دست راستی ها و افراطی های ایران و اسراییل و امریکا این بحران ها را می افرینند تا انسان ها بی حرمتی و بی کرامتی خود را نظاره گر باشند .
وقیح تر از این فاجعه انسانی ُ‌سیاست پلید ... ( حکومت ...) و اسراییل و امریکا است .
مگر یادمان رفته است که اسراییل در جنگ ایران و عراق چند میلیارد پول مردم زبان بسته ایران را در واسطه گری سلاح بین ایران و امریکا بدست او.رد ؟‌
خجالت و شرم برای سیاست ایران است که به بهای جان دادن همه خاورممیانه می خواهد دیکتاتوری اش برقرار باقی باشد.

-- یک ایرانی دیار برف ، Dec 31, 2008

جواب متقارن. این چیزیه که اسرائیل هیچ توجهی بهش نداشته

-- ابوذر ، Dec 31, 2008

- كساني كه سنگ حماس را به سينه مي زنند، خود را به خواب زده اند. حتي يكي از آنها نگفته كه اگر جاي اسرائيل بود چه مي كرد. اگر اينها معتقد به محو اسرائيل هستند و فكر مي كنند كشتن مردم عادي و زنان كودكان اسرائيل هم جزو افتخارات است كه خودشان هم به اخلاق پايبند نيستند.
چقدر غير منطقي است كه از موشك پراني حماس به شهر هاي اسرائيل حمايت مي كنند و هرگونه پاسخ اسرائيل را وحشيانه مي دانند.
چگونه است كه اينها به كشته شدن مردم در دافور به دست شبه نظاميان و دولت سودان در مقياسي بسيار وسيعتر اعتراض نمي كنند؟ مگر سياهپوستان انسان نيستند؟
مقصر كشته شدن مردم بيگناه در غزه اول حماس است بعد اسرائيل.
لطفاً دست از تعصب برداريد. اين حماس صدام كه دشمن بي چون و چراي ايران بود را شهيد اعلام كرد. هركس از حماس حمايت كند در واقع به سرزمين مادري خود خنجر مي زند.

-- رضا ، Dec 31, 2008

حرفهای این آقا ضپشرم آور است.ما نمیخواستیم حمله کنیم...اما حالا هم اتفاق خاصی نیفتاده...چه با خونسردی از کشتار وحشیانه ی اسراییل حمایت میکنه و سعی داره اونو موجه جلوه بده

-- masoud ، Dec 31, 2008

رادیو زمانه جان
بالاخره می شه فحش داد یا نمی شه؟
اگه نمی شه این "ملاتاریا" و "حکومت آخوندی" تو کامنت یک ایرانی دیار برف چیه پس؟ نکنه اینا فحش به حساب نمیان؟
اگه می شه فحش داد پس برین همون اول با چهار نفر مصاحبه کنین که حسابی فحش بدن. این تایید کامنتها رو هم بردارین که بتونیم تند تند با خیال راحت فحش بدیم

-- علاف ، Jan 1, 2009

بعضی از نظر گذاران فقط وقت تلف میکنند مثل همین کامنت گذار " علاف". بهتر نیست بجای کامنتهای پوچ این بحث را جدی باز کنیم و در موردش صحبت کنیم. من هم با آن "ایرانی در دیار برف" موافقم . به این مسئله نباید احساسی نگاه کرد. بنظر من مصاحبه بسیار خوبی بود وبا تحلیل بسیار منطقی. به طرفداران حماس هم باید گفت که نباید فراموش کرد که حماس خواهان این جنگ بود و به آتش بس پایان داد. نمیشود این حقیقت را در نظر نگرفت.

-- مخالف جنگ چه حماس چه اسرائیل ، Jan 1, 2009

من با حرف های یک ایرانی در دیار برف هم موافقم. جز دو کلمه حکومت آخوندی . اما به گمانم این قتل و کشتار مذموم و زشته . حال از هر دو طرف . رادیو زمانه حرفهای این اقا را پخش کرد . قبول. حالا تحلیل طرف مقابل را هم پخش کنید تا قانون حق رعایت شده باشد . نمی شود که ١ طرفه رفت . اما خانوم محبی حیف نیست شما وقت همه این علاف ها را بگیرید که نظر بدهند ؟

-- mehraan ، Jan 1, 2009

ببینید. وقتی یک نفر بحث رو به فحاشی می کشه، دیگه نمی شه بحث کرد. ایراد من به این خاطر بود که وقتی یکی توهین می کنه بقیه هم تشویق می شن توهین بکنن

اما در مورد حرفهای یک ایرانی در دیار برف
من تعجب می کنم که بعد از این همه برنامه خطاهای روزمره در مورد مغالطه، یه نفر این جوری استدلال بکنه
"مگر برای انها انسان اهمیت دارد که برای اسراییل داشته باشد ؟‌"
به نظر شما این نمی شه قصه ملا نصرالدین که یه بچه داده بودن دستش و بچه خودش رو خیس کرد. ملا هم همون کارو با بچه کرد؟
فرض کنیم جون مردم برای حماس ارزش نداشته باشه. فرض کنیم ایران حماس رو تحریک کرده و پول بهش داده و دوست داره که اون وسط جنگ باشه. فرض کنیم همه این حرفها درست. آیا این دلیل می شه که اسرائیل بزنه یک مشت آدم که کلی هاشون بچه بودن رو بکشه؟ شما خوشحال شدین الان؟ می گین آفرین اسرائیل که زدی "یک مشت عرب ..." (سانسور از خود منه) رو کشتی؟ یا به قول این آقا می گین چاره ای جز کشتن این آدمها نبود؟

آخه این چه طرز استدلاله؟

-- علاف ، Jan 1, 2009

باعث تاسف است که سال ها حمایت جمهوری اسلامی از فلسطینیان، حماس و حزب الله مخالفین رژیم ایران را به حمایتگران رژیم نژادپرست اسرائیل بدل کرده است. ایران شاید تنها کشور خاورمیانه باشد که اکثریت جمعیتش با فلسطینیان احساس همدردی نمی کنند. سال ها دستگیری فعالین حقوق بشر و آزادی بیان به عنوان «جاسوس اسرائیل» و «عوامل رژیم صهیونیستی» صهیونیسم و اسرائیل را در ایران به شکلی غم انگیز به واژه هایی احترام برانگیز مبدل کرده اند.

امیدوارم فراموش نکنیم که اسرائیل دولتی نژادپرست است که بنیانش بر اساس برتری یک گروه قومی خاص بر دیگر گروه های قومی سرزمینش است. این رژیم به گونه ای نظام مند اقلیت های قومی و مذهبی دیگر را از دستیابی به حقوق شهروندی شان محروم ساخته است، ملیون ها نفر را تنها بر اساس پیشینه ی نژادی در نوار غزه و ساحل غربی رود اردن زندانی کرده است، و به طور متداوم و مستمر کمر به نسل کشی آنان بسته است. به قدرت رسیدن گروه های مذهبی همچون حماس در غزه و «اسلامی» شدن مبارزات فلسطینیان نتیجه ی اجتناب ناپذیر سکوت روشنفکران و نیروهای سکولار غیر مذهبی در مقابل رژیم نژادپرست اسرائیل است.

-- پیام ، Jan 3, 2009

omidvaram ke melat felestine befahmand ke chetor hamas baes koshtareshan shode baraye baghaye khodesh.

-- esfandiar ، Jan 5, 2009

hamas gatel melat badbkte palestine ast.
naboudi hamas = amniat felestiniha

-- بدون نام ، Jan 5, 2009


حماس قاتل ملت بدبخت فلسطین است.
نابودی نابودی خماس = امنیت فلسطین

-- بدون نام ، Jan 5, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)