«کروبی فکر می‌کند اصلاح‌طلبان فریبش داده‌اند»

فرنگیس محبی

خبرگزاری جمهوری اسلامی گزارش داد که مهدی کروبی، دبیر کل حزب اعتماد ملی طی سخنانی در حاشیه‌ی نمایشگاه مطبوعات گفته است که در انتخابات ریاست جمهوری دهم به نفع هیچ اصلاح‌طلبی کنار نمی‌رود و از هم اکنون برنامه‌ریزی‌های لازم را برای شرکت درانتخابات ریاست‌جمهوری آتی به عمل آورده است.

در این ارتباط با حسین‌ باستانی، ‌روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسایل سیاسی گفت وگو کردم.

با توجه به عدم موفقیت آقای کروبی در انتخابات گذشته و کسب رای اصلاح‌طلبان او چگونه خود را کاندیدای مناسبی برای دولت دهم می‌داند؟

فکر نمی‌کنم ایشان با این که در انتخابات قبلی موفق نبودند‌، موافق باشند.

به این خاطر که در انتخابات قبلی اختلاف‌رای ایشان با آقای احمدی‌نژاد در مرحله‌ی اول انتخابات حدود پانصد‌هزار رای بود و با توجه به اخبار و اطلاعاتی که راجع به تخلفات انتخاباتی مخصوصاً در شهرهایی مثل تهران و اصفهان منتشر شده بود، ایشان و کسانی که حامی کاندیداتوری وی هستند، به جد بر این اعتقاد هستند که اگر در آرا دستکاری نمی‌شد، آقای کروبی به عنوان نفر دوم بعد از آقای هاشمی به مرحله‌ی دوم انتخابات می‌رفت.

در مرحله‌ی دوم انتخابات هم این تحلیل وجود داشت که شاید هر کس مقابل آقای هاشمی بود رای می‌آورد. چون خیلی‌ها هاشمی را مظهر نظام می‌دانستند و رای منفی به او را در واقع نوعی ابراز مخالفت محسوب کردند.
آقای کروبی با چنین تحلیلی معتقد هستند که اگر در انتخابات مرحله‌ی اول تقلب نمی‌شد ایشان در مرحله‌ی اول می‌توانستند رییس‌جمهور شوند و حالا هم دنبال این هستند که این معنا را احیا کنند.

حسین‌ باستانی، ‌روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسایل سیاسی

نظر شما ‌در مورد این تحلیل‌ها که اگر تقلب نمی‌شد آقای کروبی رای می‌آورد چیست؟

تحلیلی که اطرافیان آقای کروبی دارند (گذشته از این که ما با خود ایشان موافق باشیم یا خیر که از نظر من ایشان نمی‌تواند رییس‌جمهور خوبی باشد) ولی تحلیلی که ایشان دارند، خیلی هم دور از واقعیت نیست.

در در مرحله‌ی دوم انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری‌، خیلی تخلف انتخاباتی طرح نشد. چون اختلاف آرا بین احمدی‌نژاد و هاشمی بیش از این بود که می‌گفتیم اگر آرا، اندکی بالا پایین می‌شد، وضعیت تفاوت می‌کرد.

اما در مرحله‌ی اول میلی‌متری بود. مرحله اول قطعاً در جاهایی تخلفات جدی صورت گرفت ولی ‌احتمال این‌که آقای احمدی‌نژاد را با آن تخلفات، دوم کرده باشند خیلی زیاد است.

همان بحثی که همیشه آقای کروبی مطرح می‌کند که من مطمئن شدم که با آقای هاشمی رفته بودم مرحله‌ی دوم، بعد از آن که بیدار شدم اتفاقات دیگری روی داده بود. این حرف، خیلی بی‌معنی هم نیست.

ما یک بحث کلی‌تری هم داریم که اساساً این انتخابات، خیلی واقعی نیست.

اگربه هر حال آن کاندیداهایی که مورد اقبال واقعی مردم هستند در چنین انتخاباتی می‌توانستند شرکت کنند، دیگر کار به این‌جاها که آقای کروبی از آقای‌ احمدی‌نژاد پایین‌تر یا بالاتر باشد، نمی‌رسد.

ولی در این چارچوب انتخاباتی که برگزار شد، احتمال این‌که آقای کروبی بالا بیاید به نظر من کاملاً احتمالی جدی بود.

آقای کروبی هم‌چنین گفته‌اند که به نفع هیچ کس، ولو آقای‌ خاتمی و آقای میر‌حسین موسوی کنار نمی‌روند. در این صورت این مساله آن یکپارچگی را که اصلاح‌طلبان در انتخابات آینده خواهان آن هستند، سست نمی‌کند؟

قطعاً سست می‌کند و ریشه‌ی آن برمی گردد به دلخوری که در انتخابات قبلی ایجاد شده است.

انتخابات قبلی در شرایطی ایجاد شد که به هر حال یک نظر سنجی‌هایی در سطح اصلاح‌طلبان راجع به میزان اقبال به کاندیداهای مختلف صورت گرفته بود و آقای کروبی بعضاً معتقد بود که فریب داده‌اند. یعنی سعی کرده‌‌اند وی و ‌سایرین را با نتایج نظر‌سنجی‌های نادرست که نشان می‌داده وضعیت رای او از رای سایر کاندیداهای مجموع اصلاح‌طلبان و شبه‌اصلاح‌طلبان کمتر است، فریب بدهند.

شاید اظهارات آقای کروبی صحت داشته باشد. ولی چیزی که بیشتر از همه دلیل شده بود که آرای آقای کروبی به چشم نیاید، این بود که نظر سنجی‌ها عمدتاً در مراکز جمعیتی بزرگ صورت گرفته بود و ‌در روستاها اساساً صورت نگرفته بود و در شهرهای کوچک هم صورت نگرفته بود.

آقای کروبی هم مخصوصاً با شعار انتخاباتی اقتصادی معروفش، بیشتر آرای خود را از روستاها و شهرهای کوچک آورد.

عنایت داشته باشید که به لحاظ آماری، ۳۵ درصد جمعیت کشورمان در روستاها زندگی می‌کنند. ولی حداقل در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر ۵۰ درصد آرای کل کشور را همین ۳۵ درصد به صندوق‌ها ریخته‌اند. چرا، چون درصد مشارک‌تشان بالا بوده است.

به‌طور طبیعی این‌ها در نظرسنجی‌ها دیده نشده، ولی آقای کروبی معتقدند که این‌ها می‌خواستند ایشان را تعمداً فریب دهند و می‌گویند الان هم که این بازی‌ها‌ی «کنار بروید یا نروید» را می‌کنند، در پایان آن نظر کسانی مانند مشارکتی‌ها، یا اعضای سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی این است که برای تعیین تکلیف نظر سنجی شود. برای این‌که معلوم بشود چه کسانی بروند کنار و چه کسی باقی بماند.

‌ولی آقای کروبی با توجه به آن انتخابات می‌گویند که من این‌گونه نظر سنجی‌ها را قبول ندارم، کنار نمی‌روم و اگر قرار است اجماعی حاصل شود، بقیه کنار بروند.

آخرین سوال من این است که بسیاری با آقای کروبی در مورد این که آقای محمد‌ خاتمی در دوره‌ی ریاست‌جمهوری‌اش به افراط گرایان این اجازه را داد که جنبش اصلاحات را تخریب کنند، هم‌فکر هستند. این موضوع چه تاثیری می‌تواند روی عدم حمایت از خاتمی بگذارد؟

اگر منظور حمایت از آقای خاتمی توسط مجموعه‌ی نظام است، به هر حال آقای خاتمی و خیلی‌های دیگر را متهم می‌کنند که دور و برش کسانی هستند که افراطی هستند. اما از طرف دیگر آن کسانی که افراطی‌اند، با اقبال مردمی مواجه هستند.

یعنی لابد آقای خاتمی از نظر آنان باید در اطرافیان خود یک تجدیدنظر داشته باشد و افرادی را که افراطی تلقی می‌شوند، از دور و بر خود جدا کنند. ولی باید توجه داشت که آن کسانی که دور و بر آقای خاتمی بودند، همان کسانی هستند که در دوره‌ی ریاست‌جمهوری‌اش یک‌سری مقاومت‌هایی را صورت دادند و به همین دلیل از یک اقبال مردمی بیشتری نسبت به آن کسانی که همیشه خواسته‌اند در چارچوب خاصی عمل کنند، برخوردار شده‌اند.

در نتیجه قسمتی از این تاکید آقای کروبی، به محافظه‌کاران بر‌می‌گردد و معنی‌اش این است که خاتمی را از معدود آدم‌های موثری که در دورو برش بوده‌اند، محروم کنند. ولی آن قسمتش که به مصلحت‌سنجی‌های داخل اصلاحات بر می‌گردد، یک خطر دیگر را مورد توجه قرار می‌دهند و می‌گویند در واقع اگر آقای خاتمی بخواهد در ائتلاف آن نیروهایی که اصطلاحاً افراطیان جناح دوم خرداد نامیده می‌شوند حرکت کنند، شاید اجازه‌ی کاندیداتوری را از دست بدهند.

‌این انتخاب سختی است و باید بسنجند که آیا می‌ارزد که این کار را بکنند یا نه.