«استعفای مشرف، بازی سیاست‌مداران بود»

فرنگیس محبی

سرانجام پس از کشمکش‌های فراوان، پرویز مشرف در برابر فشارهای فراوان ائتلاف حاکم در پاکستان استعفای خود را از سمت ریاست‌جمهوری این کشور اعلام کرد.

مردم پاکستان هم با برگزاری جشن در خیابان‌ها، شادی خود را از استعفای مشرف نشان دادند. در این رابطه با حمید‌رضا زیدی، مسوول بخش فارسی رادیو پاکستان در اسلام‌آباد گفت و گو کردم.

پس از اعلام استعفای پرویز مشرف در شهرهای پاکستان چه می‌گذرد؟

دارند شادمانی می‌کنند و مغازه‌های شیرینی‌فروشی از شیرینی خالی شده است، هر کسی پنج کیلو، ده کیلو شیرینی می‌خرد و بین مردم تقسیم می‌کند.

مردم را در خیابان‌ها و ماشین‌ها نگه می‌دارند و به آن‌ها شیرینی می‌دهند. به چه دلیل؟ برای این‌که پرویز مشرف رفت. همان اوضاعی که وقتی شاه از ایران رفته بود، الان اینجا دیده می‌شود.

خوشحالی مردم پاکستان از استعفای مشرف، (عکس: رویترز)

فکر می‌کنید ژنرال مشرف تحت چه شرایطی راضی به استعفا شد. آیا مخالفان ایشان به وی قول یا امتیازی دادند؟

آقای مشرف به‌خاطر فشاری که از طرف دولت برای استیضاح او آغاز شده بود و اتهاماتی که علیه او عنوان شده بود، و اوضاع داخلی در کشور و فشار از طرف طالبان، استعفا داد. همه خواهان برکناری او بودند.

به نظر شما هیچ‌گونه امتیاز یا قولی به ایشان در مورد استیضاح‌شان داده نشد؟

امتیازی به ایشان داده نمی‌شود، از این لحاظ که او حتی الان هم به‌خاطر اجرای شرایط اضطراری در ماه نوامبر سال گذشته و برکناری قضات دیوان عالی کشور و نقض قانون اساسی که چند بار انجام داده بودند، می‌تواند محاکمه و دستگیر بشود.

حتی اگر هم بخواهد به خارج برود، هیچ کشوری او را پذیرا نیست. مشرف در ترکیه جزیره‌ای را خریده و خواستار تدابیر امنیتی از دولت ترکیه شده بود که آن‌ها گفتند فقط دو گارد می‌دهند. در ‌حالی‌که او ۱۵۰ نفر را درخواست کرده بود.

خانم کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا گفت اجازه‌ی ورود او را به آمریکا نخواهیم داد.

عربستان سعودی هم که حتی وزیر اطلاعات آن هفته پیش با او دیدار کرده بود، امتناع کرد و گفت نمی‌توانیم در سرزمین عربستان جایی به شما بدهیم. انگلیس هم از پذیرش مشرف امتناع کرد.

عکس: رویترز

چرا آقای مشرف برای بقای خودش از ماده‌ی ۵۸ قانون اساسی پاکستان که برطبق آن می‌توانست نخست‌وزیر را برکنار و مجلس را منحل کند استفاده نکرد؟

زیرا فشار و اتحاد احزاب سیاسی طوری بود که در صورت استفاده از ماده‌ی ۵۸، که رییس‌جمهور می‌توانست آن را به اجرا بگذارد در کشور جنگ داخلی آغاز می‌شد.

چون مردم علیه ارتش و علیه دولت مشرف قد علم می‌کردند، چون احزاب سیاسی با هم وحدت کامل دارند.

حزب آقای نواز ‌شریف و حزب مردم به سرکردگی آقای آصف‌علی زرداری اتحاد کامل دارند و این‌ دو حزب از پشتیبانی مردم هم برخوردارند.

آقای مشرف در سخنرانی استعفای‌شان گفتند تمام دوران سیاسی‌ خود به پاکستان خدمت کردند و از عملکرد خودشان در دوران ۹ سال ریاست‌جمهوری‌ دفاع کردند و گفتند هر کاری که کردند برای پاکستان و ملت پاکستان بوده تا منافع شخصی‌شان. شما نه سال ریاست‌جمهوری ایشان را چه طور ارزیابی می‌کنید؟

این گفته‌ی هر سیاست‌مداری است که بگوید من به کشور خدمت کردم. در اصل این‌جا هر کسی برای جیب خودش و شخص خودش خدمت می‌کند و خدمتی که او به کشور کرد، این بود که فقط قتل عام و حملات انتحاری، افزایش قیمت بهای ارزاق عمومی و جنگ و جدال در شمال کشور را برای ما به ارمغان آورده است.

در دوران ریاست‌جمهوری، دولت مشرف میلیاردها دلار کمک از آمریکا دریافت کرد که یکی از دلایل رشد اقتصادی در پاکستان در دوران ایشان بود. در‌ حالی‌که احزاب مخالف آقای مشرف همیشه او را متهم به دنباله‌روی از آمریکا می‌کردند فکر می‌کنید رابطه‌ی پاکستان با آمریکا بعد از آقای مشرف چگونه خواهد بود؟

این کمک‌های مالی در ازای کمک نظامی بود، نه کمک اقتصادی و این منابع برای توانمندی ارتش خرج و مصرف می‌شد.

قبل از آمدن مشرف ۳۰ درصد مردم‌مان زیر خط فقر بودند، اما حالا ۷۰ درصد مردم زیر خط فقر هستند و به این دلیل او هیچ خدمتی به مردم نکرده است.

کمکی را که از آن‌جا دریافت می‌کرد به ارتش می‌داد تا مردم را بکشند.

و مردم در واکنش به آن عملیات انتحاری انجام می‌دادند و ارتش را هدف قرار می‌دادند.

پرویز مشرف پس از ۹ سال، استعفا داد (عکس: رویترز)

فکر می‌کنید آمریکا به این کمک‌های مالی‌اش ادامه می‌دهد یا نه؟

روابط دولت آمریکا با دولت آقای یوسف گیلانی خواهد بود. آقای گیلانی سفری به آمریکا کرده بود و بعد از تایید دولت آمریکا و بعد از بازگشت آقای گیلانی از آمریکا بود که روند استیضاح شروع شد‌.

کمک مالی آمریکا در‌خصوص آموزش و کمک‌های اقتصادی ادامه خواهد داشت چون آن‌ها به شخص مشرف کمک نمی‌کردند و کمک‌شان به‌خاطر یک شخص نبود، بلکه آن‌ها برای فقر‌زدایی و توسعه‌ی مناطق عشایری در آن‌جایی که جنگ جریان دارد به دولت پاکستان کمک می‌کردند.

چون اساساً جنگ و جدال در مناطق عشایری به دلیل فقر است و برای ریشه‌کنی فقر و عمران این مناطق که نه خیابان است، نه برق دارد و از همه‌ی امکانات اساسی زندگی محروم هستند. آمریکا کمک خواهد کرد و دولت آمریکا به این کمک خود ادامه خواهد داد.

در عین حال که آقای مشرف، رییس‌جمهور قدرتمندی بود از احترام ارتش هم برخوردار بود. فکر نمی‌کنید استعفای ایشان نفوذ القاعده و طالبان در پاکستان و از هم‌ پاشیدگی در پاکستان را در برخواهد داشت؟

خیر. القاعده با ارتش پاکستان طرف است و نه با شخص مشرف. و ارتش پاکستان برای دفاع از مرزها و حفظ تمامیت ارضی به کشور تعهد دارد.

تنها یک شخص از تمامیت ارضی کشور دفاع نمی‌کند و ارتش پاکستان همان‌طور در مقابله و مبارزه با القاعده و طالبان متعهد است که در قبل بود.

تکلیف ریاست‌جمهوری چه خواهد شد؟

تصمیم گرفته شده که از ایالات محروم کشور مانند بلوچستان و ایالت سرحد شمالی فردی را به‌عنوان رییس‌جمهوری انتخاب کنند که محرومیت این ایالات رفع بشود.

دولت در صدد است که از محرومین مانند بلوچستان و یا سرحد شمالی یک رییس‌جمهور انتخاب شود که مانند هند رییس‌جمهوری سنتی خواهد بود که اختیار و قدرتی در دست نخواهد داشت.

عکس: رویترز

در آینده به نظر شما پاکستان با مشرف با پاکستان بدون مشرف چه تفاوت‌هایی خواهد داشت‌؟

هیچ تفاوتی نخواهد داشت. چه مشرف باشد و چه نباشد تمام مردمی که زیر خط فقر هستند همان‌طور خواهند بود.

همان‌طور که بهای ارزاق عمومی دارد بالا می‌رود همچنان بالا خواهد رفت.

۹ سال بود که مشرف بود مردم همان زندگی را داشتند. حالا مشرف نیست همان زندگی را خواهند گذراند.

طبقه‌ای که فقیر است فقرتر می‌شود و طبقه‌ای که غنی است هر روز غنی‌تر می‌شود و این وضع جریان خواهد داشت و هیچ تفاوتی برای مردم پاکستان نخواهد شد‌.

پس چه اصراری در برکناری ایشان بود؟

نقض حقوق بشر، نقض قانون اساسی و ایجاد جنگ و جدل میان اعضا و ایجاد سو‌‌تفاهم‌ها میان رهبران سیاسی، نوعی بازی بود که سیاست‌مداران انجام دادند و برای خودشان یک پیروزی کسب کردند.

در اوضاعی که این‌ها در حوزه‌ی اقتصادی و اجتماعی می‌گذارند و جنگی که در شمال کشور جریان دارد فرقی نخواهد کرد. زیرا دولت یک سیاست را دنبال می‌کند و آن سیاست هم‌چنان ادامه خواهد داشت.