خیز بلند ورزش زنان در ایران

فرنگیس محبی

موفقیت‌های اخیر برای زنان ایرانی در ورزش‌های رزمی پس از یک رشته پیشرفت در ورزش‌های دیگر صورت می‌گیرد. زنان ایران در سال گذشته در دو‌‌و‌‌میدانی صاحب مدال آسیایی شدند.

در گفت و گو با جهانگیر کوثری، کارشناس ورزش در تهران، پیشرفت ورزش در میان زنان ایران را با او مطرح کردم.

به نظر من به هرحال نیمی از جامعه و جمعیت ایران این حق را دارند که بتوانند ورزش بکنند. چون ورزش هم می‌تواند سلامت‌زا باشد و هم می‌تواند حرکتی برای زن‌های امروز جامعه ما، به‌ویژه برای نسل جوان است.

چون اگر الان تعداد دخترهای ۱۷ تا ۲۵ ساله جامعه و تعداد پسرهای جوان را با هم جمع کنیم؛ می‌بینیم که ۷۵ درصد جمعیت ما را تشکیل می‌دهند. نیمی از این ۷۵ درصد که همه هم جوان و مستعد هستند، درواقع دخترهای جوان هستند که به ورزش گرایش پیدا کردند.

این گرایش جدید باعث شده که خودشان را یک‌طوری تحمیل بکنند و خودشان با لباس‌های مختلف، با شرایط مختلف عادت بدهند، اما حضور داشته باشند. به نظر من این حضور، خیلی ارزشمند بوده و توانسته یک فضاهایی را برای آن‌ها باز بکند.

در رشته‌های دیگر هم الان ما استعدادهای زیادی داریم. یعنی اگر مساله لباس ورزشکار نبود، ما حتی در رشته شنا، قهرمانانی داریم که اصلاً رکوردهای آسیا را الان در ۱۶ سالگی می‌زنند.

منتها خب، آن‌ها به خاطر قضیه‌ی لباس نمی‌توانند در آن مسابقات شرکت کنند. اما وقتی در رشته‌ای مثل جودو یا تکواندو به‌ویژه، حتی تیراندازی و قایقرانی ما سهمیه المپیک می‌گیریم، این کم چیزی نیست.

یعنی جامعه‌ای که زنانش ورزش نکرده‌اند و در واقع در فضای معمولی نمی‌توانند ورزش بکنند، می‌آیند در رشته قایقرانی آن هم با آن پوشش سختی حرکت را مشکل می‌کند، برای المپیک سهمیه می‌گیرند.

شما ببینید چه استعدادی در جامعه ما وجود دارد، چه پتانسیلی وجود دارد که بعضی از آن‌ها پنهان بوده تا به امروز و اجازه فعالیت نداشتند. اما با این پتانسیل، بانوان ما در تمام رشته‌ها می‌توانند بروند و حتی مدال بیاورند.

جهانگیر کوثری معتقد است ورزش زنان در ایران در حال پیشرفت است

آقای کوثری، تا چه حد از این پیشرفت‌های زنان ورزشکار در سطح بین‌المللی را مدیون قبول حجاب در لباس‌های ورزشیِ مخصوصِ آن رشته می‌دانید؟

درواقع این مسیر را خود زن‌های ایران باز کردند. یعنی که با هر لباسی فرق نمی‌کند. هر لباسی بپوشند و بیایند ورزش کنند مهم نیست، مهم این است که درواقع این نیروی بالقوه وجود دارد.

این‌که حضور پیدا می‌کنند و نشان می‌دهند که زنان ایرانی در رشته‌های مختلف ورزشی استعداد و درواقع انگیزه دارند، برای این‌که به سمت سلامتی بروند؛ این خیلی مهم است.

این‌که حالا بعضی از کنفدراسیون‌های آسیایی به‌ویژه که کشورهای مسلمان در آن عضو هستند، قبول می‌کنند که ورزشکاران مسلمان با این نوع لباس بیایند و در تکواندو شرکت بکنند، خیلی مهم است.

یا حتی در فوتبال‌. در رشته‌ای مثل فوتبال مساله لباس و گرما خیلی مهم است. یعنی بدن در آن حرکت‌ها و در آن نود دقیقه دویدن‌ها، باید یک شرایط خیلی عادی داشته باشد. اما زنان ما قبول می‌کنند با آن لباس ورزش بکنند و از گروه خودشان برای اولین بار بالا بیایند.

این هم بستگی دارد به انگیزه‌های درونی آن‌ها که قدرت خودشان را در جامعه نشان بدهند. نشان بدهند که از مردها چیزی کم ندارند. واقعاً سهم نیمی از جمعیت ما این نیست که زنان ما در چند رشته ورزشی فعالیت می‌کنند. باید توجه کنیم که دخترهای جوان ما در تمام رشته‌ها، در میادین بین‌المللی چقدر استعداد وجود دارد.

در کنار این قبول حجاب از سوی کنفدراسیون‌های مختلف ورزشی، در ایران هم به زنان ورزشکار موقعیت‌هایی داده شده است. این روش از کی اتخاذ و چطور اتخاذ شد؟

همه به خود زن‌ها، به‌ویژه نسل جوان و نسل دانشگاهی ما بستگی داشت. دخترهای ما در دانشگاه‌ها خیلی دوست داشتند که فعالیت ورزشی بکنند.

خب کم‌کم خودشان را با یک‌سری از حجاب‌ها یک‌جوری هماهنگ کردند و آن پوشش اسلامی را پذیرفتند و نمونه آن را ارایه دادند و وقتی مسولین دیدند که از نظر شرعی ایرادی ندارد که این لباس را بپوشند و وارد میادین ورزشی بشوند، این امکان فراهم شد.

یعنی آن حرکت اول خیلی مهم بود که یک‌سری دخترهای جوان فهمیده دارای تحصیلات آکادمیک رفتند به این سمت که یک زمینه‌ای را فراهم بکنند که بتوانند در میادین ورزش باشند.

زمینه آن هم این بود که لباس‌هایی را طراحی کردند و پوشیدند و نشان دادند که موی‌شان معلوم نیست و همه حجابشان درست بود. وقتی بچه‌ها رفتند و خود مسوولین دولتی دیدند که خانم‌ها و بانوان ما و دخترهای ما استعداد دارند، و می‌توانند در رشته‌های مختلف شرکت بکنند؛ بستر را فراهم کردند که تعداد آن‌ها برای تشکیل رشته‌های ورزشی و تیم‌های ملی مختلف بیشتر بشود .

چشم‌انداز ورزش زنان را به‌غیر از ورزش‌های رزمی چگونه می‌بینید؟

ما در رشته دو و میدانی، در رشته قایقرانی و حتی در رشته‌های انفرادی مثل تنیس روی میز، می‌توانیم توسط بانوان صاحب مدال بشویم. فکر کنم در رشته‌هایی که بشود با پوشش‌های اسلامی در مسابقات شرکت کرد، خانم‌های ما می‌توانند به مدال دست پیدا بکنند.

‌تازه هنوز این‌ها در ابتدای راه هستند و نسل جوانتر یعنی بانوان نوجوان‌ و جوان ما، تازه دارند علاقه خودشان را به ورزش نشان می‌دهند. یعنی تا‌‌ حالا باور نمی‌کردند که فضا برای این‌ها باز بشود. الان که فراهم شده و این‌ها پذیرفتند و باور کردند، تازه استعدادها دارد بروز می‌کند.

شما اگر در باشگاه‌های مختلف بروید، نمی‌دانید تعداد خانم‌هایی که فوتبال بازی می‌کنند چه اندازه است. یعنی یک چیز عجیبی است.

من می‌توانم با صراحت به شما بگویم دخترهای جوانی ‌که در ایران هستند، فوتبال را می‌فهمند. با این‌که من بحث فنی فوتبال می‌کردم، بعد از سی سالی در رشته فوتبال داشتم، در زمینه‌های تکنیکی، تاکتیکی و فنی که من مطالعه‌، در مقابل‌شان مانده بودم. شما نمی‌دانید چقدر تبحر داشتند. برای من خیلی عجیب بود.

الان در جاهای مختلف، خانم‌های ما که بسکتبال بازی می‌کنند، والیبال و فوتبال بازی می‌کنند؛ تعداد آنها به مراتب بیشتر از رشته‌های رزمی است. اما در رشته‌های رزمی، با آن لباس می‌شود در میادین بین‌المللی حاضر شد.

در والیبال هنوز این قضیه جا نیفتاده، در بسکتبال و در رشته‌های دیگر هنوز جا نیفتاده است. اگر بعضی از کنفدراسیو‌ن‌های مختلف، در سطح آسیا این مساله را بپذیرند؛ فکر می‌کنم که کم‌‌کم بانوان ما بتوانند در رشته‌های مختلف غیر از رزمی، به افتخاراتی دست پیدا بکنند.

فکر می‌کنید چه کمک‌هایی می‌شود برای پیشرفت زن‌های ورزشکار در رشته‌های مختلف ورزشی در ایران کرد و چه مشکلاتی وجود دارد که باید این مشکلات رفع بشود و چه کمکی و چه حمایتی باید از آن‌ها بشود؟

به نظر من اگر کمی دولت کمک بکند و باور کند که این پتانسیل در بانوان ما وجود دارد و هم از‌نظر معنوی و هم از‌نظر مالی کمک بکنند، شرایط برای رشد بانوان ما در رشته‌های ورزشی خیلی زیاد است.

Farangis Mohebbi

Interview, Jahangir Kosari