«قطع برق، خودزنی دولت احمدی‌نژاد بود»

آزاده اسدی

از دو ماه پیش که برق در ایران جیره‌بندی شد و دولت به دلیل کمبود برق در ساعاتی از شبانه روز، برق مناطق مختلف را قطع می‌کند، نارضایتی مردم از این موضوع همچنان بالا می‌رود.

مدتی است که دست‌کم حدود پنج هزار مگاوات نیروگاه برق‌آبی به دلیل خشکسالی دیگر برقی تولید نمی‌کنند و بخشی از نیروگاه‌های دیگر هم به دلیل مشکلات فنی با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند.

از آن‌جایی که مصرف بیشتر از تولید است، دولت برنامه‌ زمان‌بندی شده‌ای را برای قطع برق در اختیار مردم قرار داد تا شاید دردسرهای قطع برق کمتر شود و مردم از قبل بدانند که چه موقع برق قطع می‌شود.

یک شهروند کرجی در این زمینه به زمانه می‌گوید: «اوایل برق منازل نمی‌رفت و فقط برق مغازه‌ها حدود دو ساعت و نیم می‌رفت. یک مدت هم برق منازل رفت. ولی مدتی است که دیگر برق نمی‌رود و فقط ممکن است هفته‌ای یک بار آن هم دو ساعت و نیم این اتفاق بیفتد.»

خاموشی‌های اخیر برای بیشتر ایرانی‌ها یادآور کمبود شدید انرژی به مدت یک دهه بعد از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ است.

قطع برق که روزانه حداقل دو ساعت طول می‌کشد در تابستان امسال که درجه حرارت تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد بالا رفته باعث مختل شدن زندگی در منزل و حتی در محل کار شده است.

در دهه‌ ۶۰ قطع برق به‌عنوان بخشی از زندگی روزمره پذیرفته شده بود؛ ولی ایرانی‌ها در حال حاضر این سوال را مطرح می‌کنند که چرا درآمدهای بی‌سابقه‌ نفتی که در شش ماهه اول سال میلادی جاری بالغ بر چندین میلیارد دلار بوده، تاثیر ناچیزی بر سطح زندگی آن‌ها دارد.

یک شهروند تهرانی می‌گوید: «همه این کارها را برای صرفه‌جویی کرده‌اند ولی اسراف کاملاً مشهود است. مثلاً اگر جشن یا تولد مذهبی باشد در سطح شهر از لامپ استفاده می‌کنند و برق چندین برابر مصرف خانگی مصرف می‌کنند. در کنارش عده‌ای در ظهر گرما در تابستان برق ندارند و باید صرفه‌جویی کنند.»

دولت خشکسالی را دلیل اصلی کمبود برق می‌داند ولی برخی کارشناسان چنین ادعایی را رد می‌کنند و می‌گویند که ۹۰ درصد از ۳۶ هزارمگاوات برق در نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شوند، نه در نیروگاه‌های آبی.

بعضی از شهروندان تهرانی می‌گویند که در طول شبانه روز چندین بار برق آن‌ها قطع می‌شود و در بعضی مواقع مدت خاموشی بیشتر از دو ساعتی است که در برنامه‌ زمان‌بندی وزارت نیرو گنجانده شده است.

یک شهروند تهرانی می‌گوید: «زمانش متغیر است و خیلی نمی‌توانیم روی زمان‌بندی آن به شکل دقیق حساب کنیم. بعضی مواقع ممکن است یک هفته برق قطع نشود یا برعکس یک هفته پشت سر هم برق قطع شود.»

یکی دیگر می‌گوید: «چرا در تهرانپارس بیشتر از جاهای دیگر برق‌مان قطع می‌شود؟»

از کار افتادن و خراب شدن یخچال، کولر و حتی تلویزیون در این مدت بخشی از زندگی مردم شده است.

یک شهروند خوزستانی می‌گوید: «ما سفر بودیم. کلی گوشت و مواد فاسد شدنی در یخچال بود. برق رفت و بعد دیگر در محافظ یخچال برنگشت. یخچال خراب شد و در آن بو افتاد و باعث شد همه چیز را بیرون بریزیم.»

با این همه بعضی از شهروندان در بعضی از شهرها می‌گویند که اصلاً قطعی برق را تجربه نکردند.

یک شهروند مشهدی می‌گوید: «نمی‌دانم دلیل این تبعیض چیست؟ یعنی در مشهد نیازی نبوده که برق قطع شود. تا حالا یک ساعت هم برق ما قطع نشده است.»

با وجود این مشکلات دولت از احتمال پنج برابر شدن بهای الکتریسیته به علت حذف یارانه‌ها در آینده نزدیک خبر داده است.

شهروندی دیگر می‌گوید: «در قبض برق این ماه نوشته شده از شهریورماه قیمت برق پنجاه درصد افزایش می‌یابد. ما لامپ کم‌مصرف خریده‌ایم و نهایت استفاده برق‌مان یک مهتابی در خانه است. قیمت قبض ماهانه‌مان هشت هزار تومان است. خیلی زور دارد برای یک خانواده دو نفره که همه‌ برق مصرفی‌اش یک مهتابی است و قرار است از ماه آینده همین قیمت را دو برابر بپردازد.»

هم‌زمان مقامات تهران هم سعی کردند که ساکنان تهران را نسبت به طولانی شدن ساعات قطعی برق آماده کنند. اما آیا این طرح جیره‌بندی برق تا به حال منافعی را هم در پی داشته است.

یک شهروند شیرازی می‌گوید: «من نمی‌دانم از چه جنبه‌ای می‌شود گفت منفعت. فکر می‌کنم این کار درواقع یک ژست است برای اعمال قدرت همیشگی‌شان.

دولت در این ۳۰ سال اخیر تنها کاری که کرده این بوده که به طرق مختلف می‌خواسته قدرت خودش را به نمایش بگذارد. حالا این بار از طریق برق این اعمال قدرت را می‌کنند. یعنی ما می‌توانیم برق شما را خیلی راحت کنترل کنیم؛ مثل بقیه کارهایی که در این سال‌ها کنترل کرده‌ایم.»

برخی نشریات مقالات انتقادی زیادی را درمورد ضعف دولت در افزایش تولید برق منتشر کرده‌اند. اما دولت همیشه از عملکرد خودش در این زمینه دفاع کرده و علاوه بر مشکل خشکسالی به افزایش شدید مصرف اشاره می‌کند.

بعضی از شهروندان می‌گویند این روش باعث شده در بخش‌های دیگر نیرو و انرژی بی‌خود صرف شود.

یک شهروند تهرانی می‌گوید: «در اداره‌های دولتی به شدت برق مصرف می‌شود. با جشن‌های مختلفی که برگزارمی‌کنند و لامپ‌ها و چراغانی‌هایی که می‌کنند نشانی از صرفه‌جویی وجود ندارد.»

او ادامه می‌دهد: «وقتی برق قطع می‌شود، کل اداره‌های دولتی هم برق‌شان قطع می‌شود و همه‌ کارمندها دو ساعت برای خودشان بازی می‌کنند. یعنی اتفاق خاصی نمی‌افتد. نه کسی از کامپیوتر استفاده می‌کند و نه از فکس. برای خودشان دو ساعت می‌گذرانند و برای این زمان پول هم می‌گیرند.»

در ادامه می‌گوید: «محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور ایران ابتدای مرداد‌ماه به وزارت نیرو گفت که در دو سه سال اخیر هر سال پنج‌هزار مگاوات به ظرفیت کشور افزوده شده است. اما به‌رغم این اقدام، دائم در حال حرکت لب مرز مصرف هستیم. درحال حاضر نیروگاه‌های آبی ما دچار مشکل شده‌اند و به ناچار خاموشی اعمال می‌شود.

آیا دولت بر منافع این طرح آگاه است که با وجود خساراتی که به بار می‌آید بازهم از این طرح دفاع می‌کند.

علی خردپیر، روزنامه‌نگار اقتصادی در حوزه‌ انرژی می‌گوید: «به شدت با مشکل رشد مصرف انرژی روبه‌رو هستیم که برق هم قسمتی از آن است. برای مسأله‌ای به نام مشکل تأمین انرژی در کشورمان می‌توانیم ریشه‌های فرهنگی و سیاسی پیدا کنیم. به این معنی که مردم کشور ما برای بهره‌گیری مناسب از انرژی آموزش ندیده‌اند.»

این روزنامه‌نگار معتقد است: «‌افزایش مصرف انرژی غیر از بحث فرهنگی با چند موضوع دیگر هم مرتبط است. یکی از دلایل افزایش مصرف انرژی، رشد لجام‌گسیخته‌ جمعیت است. شتاب گرفتن شهرنشینی و آموزش ندیدن مردم از دلایل دیگر است.

امروز دولتمردان ما می‌گویند ما با مردمی سروکار داریم که مصرف انرژی آن‌ها بی‌رویه است. به دلیل این‌که یارانه پرداخت می‌کنند و انرژی ارزان قیمت دریافت می‌کنند که یکی از آن‌ها هم برق است؛‌ این‌ها در حد بالایی مصرف دارند و در واقع ما با هر کاری که انجام می‌دهیم، همواره از آن‌ها عقب هستیم.»

علی خردپیر در مورد انتقاداتی که به این طرح وارد است، توضیح می‌دهد: «مردمی که در یک کشور ثروتمند از لحاظ ذخایر انرژی زندگی می‌کنند انتظار دارند در مورد مسأله‌ای مثل برق دچار مشکل نباشند.»

او ادامه می‌دهد: «ما الان در شرایط جنگی به‌سر نمی‌بریم که برق را جیره‌بندی کنند. قطعی برق حتی باعث توقف خطوط تولید کارخانه‌‌ها شده است. یکی از ضربه‌های مهمی که دولت آقای احمدی‌نژاد به خود زد قطع برق در تابستان ۸۷ و بحران گاز در زمستان سال گذشته است و مردمی که هزینه زیادی بابت این موضوع پرداخت کرده‌اند، این موضوع را به سادگی از یاد نمی‌برند.»