در عراق رقصیدن برای زنان نیست

در فستیوال " رقصیدن روی لبه، تقابل رقص در خاورمیانه"، گروه‌های مختلفی از نسل جدید رقصنده‌های اسراییلی، فلسطینی، مصری، لبنانی، عراقی و سوری شرکت کردند. این فستیوال رقص با تاکید بر کشورهای خاورمیانه، از روز 12 تا 16 دسامبر در سه شهر هلند از جمله آمستردام برگزار شد.

در میان این نمایش‌ها اجرای یک گروه عراقی با استقبال تماشاگران روبه‌رو شد. این گروه عراقی بنام «جسدهای عراقی» کاری را با عنوان «گریه‌ مادرم» روی صحنه بردند؛ در این اثر سه مرد با حرکت و موسیقی روزهای فعلی عراق را نشان می‌دادند، همراه با جنگ و درگیری و وضعیت نابسامان مهاجرانی که از کشورشان فرار کردند.

«محند راشید» مدیر این گروه رقص مردانه را بعد از اجرا پیدا کردم و با او در مورد این نوع رقص و اصولا مفهوم رقصیدن در کشورش حرف زدم. محند همراه با برادرانش دوسال پیش از عراق به سوریه مهاجرت کرده و بقیه خانواده‌اش هم خارج از کشور زندگی می‌کنند.

گروه آنها، حدود شش سال پیش زمانی آغاز به کار کرد که در بغداد، تنها گروه رقص معاصر محسوب می‌شد.
او می‌گوید وضعیت بغداد روزبه‌روز بدتر شد و باز هم هیچ کسی غیر از آنها رقص را دنبال نمی‌کرد:" هنوز هم فرد یا گروهی به رقص مدرن اهمیت نمی‌دهد. دلیل این مسئله این است که فرهنگ رقص و ریشه‌های رقص مدرن و جدید در عراق وجود ندارد. رقص نمایشی مدرن موضوع آشنایی برای مردم و حتی مسوولان نیست."

محند تاکید دارد که در عراق فقط گروه‌های رقص فولکلور یا محلی فعال هستند، برای همین گروه آنها، تنها گروهی‌ست که در بغداد رقص مدرن اجرا می‌کند.

او در مورد واکنش تماشاگران نسبت به رقص جدید که گروه‌شان در بغداد روی صحنه برده، می‌گوید: " مردم خیلی از این نوع جدید رقص خوششان می‌آمد. گروه ما حدود دوسال قبل عراق را ترک کرد و تا این زمان اجراهای مختلفی داشتیم که مردم از آنها استقبال می‌کردند."

از او در مورد بیشترین مشکلی که برای اجرای این نوع از هنرهای نمایشی در آن سالها در عراق داشتند، می‌پرسم: "بزرگ‌ترین مشکل این بود که کسی از ما حمایت نمی‌کرد. چون معمولا مردم عادت دارند از گروه‌های تئاتر حمایت کنند و با رقص آشنایی ندارند. همه کسانی که کار ما را می‌دیدند از اجرای رقص به‌شدت خوششان می‌آمد و این نوع جدید تئاتری را می‌پذیرفتند."

او می‌گوید تماشاگران کاملا این نوع جدید بیان موضوع را با رقص و موسیقی درک می‌کردند:" حتی اگر با این فرهنگ آشنایی نداشتند، نسبت به این نوع رقص و نمایش واکنش نشان می‌دادند و معمولا منتظر بودند تا برنامه‌ بعدی‌مان را ببینند."

محند از مشکلات مالی فعالیت در این زمینه از هنر در عراق گلایه دارد: " مشکلات ما به‌خاطر نبودن بنیاد و اساس مناسب برای چنین کارهایی هست؛ در این شرایط نه تنها سازمانی وجود ندارد، بلکه کسی حمایت مالی هم از این نوع رقص نمی‌کند. برای همین ما در انستیتوی هنرهای زیبا کار می‌کنیم و در نمایش‌های بین‌المللی رقص شرکت می‌کنیم. ولی همه می‌دانیم که اگر قرار باشد گروه رقص مدرن شکل بگیرد، باید در نمایش‌های بین‌المللی ظاهر شویم. باید رقابت وجود داشته باشد و البته حمایت. باید به این گروه‌ها همه چیز داد. درهرحال بودجه و پول برای ادامه‌ کار لازم است."

از او که سال‌هاست با گروه مردانه‌اش کار می‌کند، در مورد شرایط رقص برای دختران یا زنان در عراق می‌پرسم:" ما زن رقصنده در عراق نداریم. وقتی در بغداد کار می‌کردیم، چند دختر دانشجو که علاقمند به سبک ما بودند برای مدت کوتاهی با ما کار کردند. اما به‌خاطر مسایل سنتی نتوانستند ادامه دهند. دختران در عراق اجازه ندارند زمان زیادی از خانه بیرون باشند. در ضمن در مورد لمس رقصنده‌های مرد هم مشکل دارند. برای همین نتوانستند ادامه بدهند."

او تاکید می‌کند که گروهش هنوز منتظر است زنی به آنها بپیوندد:" اگر یک روز متوجه شویم، یک زن عراقی علاقه دارد به ما بپیوندد، حتما او را آموزش می‌دهیم و کمکش می‌کنیم رقص مدرن یاد بگیرد و از او رقصنده‌ خوبی بسازیم تا با ما کار کند. صادقانه بگویم، ما در گروه مردانه‌مان به شدت به رقصنده‌ی زن هم نیاز داریم."