"زمین زنده" در ایران چه شکلی است؟

href="http://www.zamahang.com/podcast/20070707_Azadeh_earth_khosrafifar.mp3">

این برنامه را بشنوید و ذخیره کنید

فعالان محیط زیست در هفتمین روز از هفتمین ماه از هفتمین سال هزاره‌ جدید میلادی، برنامه‌های هنری ويژه‌ای را برای دخیل‌کردن مردم قاره های مختلف در مسائل زیست محیطی وتغییرات جوی برگزار کردند.

این برنامه با کنسرت عظیمی در سیدنی در استرالیا شروع شد که به‌دنبال خودش به هشت شهر از کشورهای مختلف دنیا هم کشیده شد.هدف این بود که فعالان با کمک خواننده‌ها و هنرمندان به مردم بگویند،خطرات تغییرات جوی برای ساکنان کره زمین موضوعی جدی و عمومی‌ست.
برای همین ۹ کنسرت به نام «زمین زنده» را در شهرهای نیویورک، لندن، ژوهانسبورگ ریودوژانیرو،‌ شانگهای، توکیو، سیدنی، هامبورگ و حتی در قطب جنوب در پایگاه بریتانیا به‌صورت مراسمی سمبولیک برگزار کردند.

اما ما ایرانی‌ها، برای مقابله با گرم‌شدن زمین چه می‌کنیم؟اصلا یادمان هست که شرایط جوی و محیط زیست کره زمین وضعیت خطرناکی را پشت سر می‌گذارد.به مساله کمبود انرژی و اتمام آن برای یک نسل بعد هم فکر می کنیم؟
مردم هر روز آلوده و گرم‌شدن هوا را لمس می‌کنند، اما به خطری که به‌شدت زمین و زندگی‌شان را تهدید می‌کند، چه قدر توجه می کنند؟

سراغ یک کارشناس و فعال محیط زیستی جوان ایرانی می روم که ۱۰ سالی روزنامه‌نگار بوده، اما مدتی‌ست که به قول خودش فقط به کار شریف محیط زیستی مشغول است؛ سام خسروی فرد می گوید مردم ایران در مورد مسائل محیط زیستی تصور لوکسی دارند ،چون هنوز مسائل اقتصادی مردم حل نشده است.

این روزها بحث تغییرات جوی و خطراتش برای کره زمین دیگر فقط میان دانشمندان مطرح نیست ومیان مردم هم این موضوع مهم شده است. فکر می‌کنید در ایران این بحث بین مردم و مسئولان چقدر مطرح می‌شود، یا اصلا برایشان اهمیت دارد؟

اینکه اهمیت دارد یا ندارد را باید از خود مسئولان بپرسید. ولی با توجه به وضعیتی که ما شاهدش هستیم،‌ روشن است که محیط زیست در چندسال اخیر به هرحال مورد توجه است. با این حال آهنگ تخریب و از بین‌رفتن طبیعت و منابع طبیعی آنقدر سریع است که می‌توانیم بگوییم این توجه واقعا کم است.

مورد توجه چه کسی بوده یا هست؟

مورد توجه سازمان ها و اداره های دولتی و به خصوص دستگاههای اجرایی! قوانین و مقرراتی که تصویب شده، نشان‌دهنده‌ اهمیت موضوع در میان مسئولین و مقامات حکومتی است.مثلا در قانون برنامهی چهارم به محیط زیست بسیار بیشتر از سایر برنامه‌ها و قوانین پیشین توجه شده است. این توجهات شاید واقعا کافی نباشد، و ما احتیاج داریم که یک لشگر محیط زیستی داشته باشیم تا بتوانند مانع تخریب هایی شوند که گریبان محیط زیست‌مان را گرفته است.

مردم چطور؟ برای مردم هم اهمیت دارد؟

در واقع این موضوع را باید در یک نظرسنجی همه‌جانبه گذاشت. من نمی‌توانم از جانب هفتاد میلیون‌ مردم ایران نظر دهم.

به عنوان یک کارشناس محیط زیست که می‌توانید بگویید؟

از نظر من مردم هم به‌نوعی حساس شده‌اند نسبت به موضوع. همین قدر که آلودگی هوا نفس خیلی‌ها را تنگ کرده است، همین قدر که وقتی به جاهایی می‌روند و می‌بینند که طبیعت خودشان را از دست داده‌اند و افسوس می‌خورند، نشانه‌ی اهمیت در اذهان عمومی‌ست. ولی اینکه مردم چقدر دل می‌سوزانند و چقدر کار می‌کنند،‌ این بحث دیگری‌ست ؛همینطورمردم چقدر آگاهی داشته باشند و این آگاهی تا چه حد است را نمی توان نظر خاصی داد.

بسیاری ازNGO هایی که در ایران سازمان های غیردولتی زیست‌ـ محیطی هستند،کار آنچنانی انجام نمی‌دهند و بیشتر درگیر این هستند که بتوانند امرارمعاش کنند یا اینکه سازمانشان را زنده نگهدارند.وقتی موضوع درآمد و گذران زندگی مطرح می‌شود،‌ چندان نباید انتظار داشت که محیط زیست‌مان حفظ شود.

شما به عنوان یک کارشناس محیط زیست می‌گویید مردم متوجه هستند و اهمیت می‌دهند به تهدیدات محیط زیستی که این روزها گریبان گیر دنیاست؟

من می‌گویم از قبل بیشتر شده است، نمی‌گویم کافی‌ست.

ولی جنگل‌زدایی و قطع درختان سرخه حصار چطور؟ عکس‌العمل مردم در مقابل این موارد ملموس محیط زیستی به‌اضافه‌ آگودگی هوای تهران که به خیلی از شهرهای دیگر هم رسیده ...یا مسئله‌ی هدردادن انرژی چطور؟ عکس‌العمل مردم نسبت به این مسایل چیست؟

واقعیت این است تا زیرساخت‌های درستی نداشته باشیم،‌ نمی‌توانیم مسایل محیط زیست را هم خیلی جدی بگیریم.من هم می توانم مثل مواردی که شما گفتید،نام ببرم اما در کل می‌گویم نسبت به سال های گذشته اهمیت‌دادن به مسائل محیط زیستی بیشتر شده است. ولی، در هر صورت من با شما کاملا هم‌عقیده‌ام که باید کار عملی و اجرایی کرد وموضوع را از ریشه حل کرد. مهمترین موضوع هم،‌ در واقع این است که سطح رفاه اجتماعی افزایش پیدا کند. وقتی سطح رفاه اجتماعی افزایش پیدا کند، مردم هم جدی‌تر به محیط زیست‌شان اهمیت می‌دهند.

مردم ایران حتما از طریق ماهواره کنسرت های «Live Earth» یا همان «زمین زنده‌» می‌بینند. به نظر شما آیا مردم به فلسفه و دلیل پشت این کنسرت ها و پیامی که در همه قاره ها منتشر می شود، توجه می کنند؟

ببینید، در ابتدا نکته‌ای را بگویم. وقتی در سایت های اینترنتی راجع به این موضوع جست‌وجو می‌کنید، می‌بینید کمپانی‌هایی که خودشان یکی ازعاملان اصلی در تخریب محیط زیست هستند، از این حرکت دفاع و حمایت می‌کنند.موضوع این است که معمولا این اتفاق افتاده و می‌افتد. بزرگ ترین کمپانی‌های خودروسازی، نفتی وتولیدکنندگان وسایل الکترونیکی برای اینکه خودشان را به‌نوعی تطهیر کنند،دست به چنین اقدامی می‌زنند واز این مراسم حمایت‌های مالی یا غیرمالی می‌کنند .

وقتی خوانندگان بزرگ یا حتی متوسط و کوچک ،راجع به محیط زیست و به بهانه‌ محیط زیست کنسرتی برپا می‌کنند، مسلما توجه جهانیان را به‌خودشان جلب می‌کنند. در این هیچ شکی نیست. اما اینکه ما چرا در این زمینه عقب هستیم، مثل خیلی چیزهای دیگرمان است.

از نظر سطح بهداشت، آموزش و ازهر نظردیگری که بخواهیم مثال بزنیم، زیرساخت و صنعت‌مان هنوز خیلی مانده به حدی برسد که مثلا در آمریکا، آلمان و یا انگلستان وجود دارد. به هرحال کشورهایی که پیشرو هستند در این زمینه، در موارد دیگر هم سابقه داشته‌اند. من فکر می‌کنم محیط زیست برای چینی ها خیلی بااهمیت‌تر از ما بوده است، چون ما زندگی در دل طبعیت را فراموش کرده‌ایم و با رسیدن روز ۱۳ نوروز تازه یادمان می‌افتد. ولی چینی‌ها خرس های پاندا را از انقراض کامل نجات دادند و این نشان می دهد که طبیعت برایشان بسیار بااهمیت است. همان گرفتاری که ما با یوزپلنگ آسیایی داریم، چینی ها با پاندا داشتند، منتها آنها نجاتش دادند.

در مجموع می‌خواهم بگویم مقایسه این حرکت در سایر کشورهای جهان با ایران، یک مقایسه‌ی مناسب نیست. ما هیچ چیزمان قابل مقایسه با دیگر کشورهای جهان نیست. ما همه‌چیزمان مال خودمان است. شما هیچ چیزی را نمی‌توانید در ایران مثال بزنید که مشابه‌اش جای دیگری باشد.

پس، تا رفاه اجتماعی به یک حد معقولی نرسد، صحبت از محیط زیست نیز تقریبا و متاسفانه موضوعی لوکس و فانتزی تلقی می‌شود. شما تا آب نداشته باشید، چطورمی‌خواهید از آب پاک حرف بزنید.