تازه‌های نشر: «فیروزآبادی در مجلس چهاردهم»

انتشارات خجسته، کتاب «فیروزآبادی در مجلس چهاردهم» با گردآوری پروین منصوری را در ۱۰۰۰ نسخه منتشر کرد.

اشغال ایران مصادف شد با دوره سیزدهم مجلس شورای ملی که مجلسی کاملاً فرمایشی و منتخب رضاشاه بود.

جناح‌ها در این مجلس که بعد از تبعید رضاشاه از ایران شروع به کار کرد، به دو دسته اکثریت و اقلیت تفکیک می‌شدند. جناح اکثریت اصولاً موافق سیاست‌های متفقین بود و می‌کوشید خواست‌های آنان را با روی کار آوردن یا عزل دولت جامه عمل بپوشاند.

جناح اقلیت هم که مخالف سیاست‌های متفقین بود عملاً قادر نبود نقش مهمی در اداره امور کشور بر عهده داشته باشد.

با اتمام کار مجلس سیزدهم در اسفند ۱۳۲۲، مجلس چهاردهم شروع به کار کرد که با مجلس قبلی کاملاً متفاوت بود.

انتخابات دوره چهاردهم با اعمال نفوذ قدرت‌ها و جناح‌های متعدد صورت گرفت که این امر، تنوع آراء را به همراه داشت. اگرچه این اعمال نفوذها آزادی انتخابات را مخدوش می‌ساخت، اما چون مجلس، سال‌های متمادی فقط تحت نفوذ دربار قرار داشت و یک گروه مشخص و از پیش تعیین‌شده به آن راه می‌یافت، تنوع آراء در این حد نیز غنیمت بود.

جناح‌های مختلف، تحت نفوذ شاه و اهرم‌های ارتش، رؤسای عشایر، زمین‌داران بزرگ و متفقین وارد مجلس شدند. بنابراین نامزدهای مردمی (منفردین) قاعدتاً می‌بایست از شهرت و اعتبار محلی و مردمی برخوردار می‌بودند تا به صورت مستقل و جدای از دسته‌بندی‌ها و قدرت‌های متنفذ وارد مجلس شوند.

فیروز‌آبادی در مجلس چهاردهم/نشر خجسته

سید رضا فیروزآبادی که در دروس حوزوی به تحصیل پرداخته بود، نماینده مجلس شورای ملی در دوره‌های سوم (از شهرری) ششم، هفتم و چهاردهم (از تهران) مردی میهن‌دوست و آگاه به امور سیاسی و از همه مهم‌تر، نزد مردم معتبر بود.

خانم منصوری (گردآورنده) در مقدمه کتاب درباره آقای فیروزآبادی می‌نویسد: «سید رضا فیروزآبادی در جوانی و در جریان مشروطیت از فعالین و مشروطه‌خواهان بود. وی در جریان فعالیت‌های سیاسی‌اش در سال ۱۳۰۳ به دستور رضاخان سردار سپه دستگیر و به کلات نادری تبعید شد. پس از بازگشت از تبعید از آن‌جا که در هیچ یک از ادوار مجلس، حقوق نمایندگی خود را دریافت نمی‌کرد، در دوره هفتم، مبلغ ۲۴ هزار تومان حقوق خود را صرف تأسیس بیمارستان فیروزآبادی کرد.»

فیروزآبادی در دوره چهارهم مجلس، ۷۰ ساله بود؛ در صف «منفردین» قرار داشت و به خاطر جهت‌گیری‌های سیاسی و کمک به فقرا از حمایت‌های مردمی برخوردار بود و در نطق‌ها و بیانات خود بیشتر مسائل اقتصادی روز را مدنظر قرار می‌داد.

آقای فیروزآبادی این نطق را در اعتراض به بودجه بالای وزارتخانه‌ها ایراد کرد: «در وزارت مالیه می‌بینید چند هزار نفر جمع شده است که قطع دارم در وزارت مالیه انگلستان این قدر اجزاء ندارد ... این همه جمع شده‌اند آن‌جا برای چه؟ در فروشگاه 800 نفر جمع شده‌اند؛ کاری هم نمی‌کنند. یک قدری وزارت‌خانه‌ها باید اعضا را کم کنند؛ مثلا در وزارت بهداری باید تشکیلات را کم کنیم و آن‌هایی که در وزارت بهداری جمع شده‌اند، بگویند این‌ها بروند در ولایت طبابت کنند. آخر این‌جا جمع شده‌اند چه می‌کنند؟ آن‌ها را بیرون کنید. بفرستید در شهرها طبابت مردم را بکنند. تهران جای خوبی است. شمیران هم خیلی خوب است، خیابان لاله‌زار هم تفریح‌گاه خوبی است؛ اما تا کی نمی‌خواهند زحمت بکشند؟ مردم پول نمی‌دهند که ما بیاییم و این‌جا خرج بکنیم.»

وی معتقد بود احداث سد، استخراج معادن و راه‌اندازی کارخانه‌هایی که در اثر جنگ از کار بازمانده‌اند، از الویت برخوردارند. مرخصی‌های پیاپی نمایندگان نیز از موارد دیگری بود که فیروزآبادی به شدت با آن مخالف بود.

از اقدامات مهم دیگری که فیروزآبادی در به ثمر رساندن آن اهتمام داشت، لغو استخدام یا حذف اختیارات مستشاران خارجی بود.

وی در پنج‌شنبه دهم اسفند ۱۳۲۳ در مخالفت با تجدید استخدام مسیو گدار، مدیر باستان‌شناسی می‌گوید: «نظر به این که ما باید تشویق بکنیم از محصلین خودمان، از جوانان خودمان و از این اشخاصی که سال‌ها به خرج این مملکت می‌روند در اروپا تحصیل می‌کنند و چیز یاد می‌گیرند، از آن‌ها استفاده بکنیم و آن‌ها را تشویق بکنیم ... این است که بنده کاملاً مخالفم ما یک نفر از خارج بیاوریم و استخدام بکنیم و هر سالی ۷۰-۶۰ هزار تومان به او بدهیم که چه بکند؟ بیاید باستان‌شناسی بکند[؟] ان شاء الله ما باید طوری عمل کنیم که آثار خودمان را خودمان نشان دهیم. حالا اگر می‌خواهید اجازه بدهید، عرض می‌کنم از امسال تا یک سال یا دو سال او را کنترات بکنند؛ شرط با او بکنند که اگر واقعاً متخصص است، دو سه نفر متخصص هم برای ما تربیت بکند. تعلیم بدهد و تحویل ما بدهد. و الا بی‌خود ما، هی پول بدهیم، فردا است که ادارات خودمان از بی‌پولی خواهند خوابید؛ آن وقت این خرج‌ها را هم می‌کنیم. بنده با این ملاحظه کاملاً مخالفم.»

محمد ترکمان نیز در مقدمه‌ای که بر کتاب نوشته، با اشاره به فعالیت‌های فیروزآبادی در عرصه فعالیت‌های داوطلبانه مدنی، از تأسیس «جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران» از سوی او و سایر دوستانش برای انجام خدمات امدادی - درمانی و بهداشتی نام می‌برد.