تازه‌های نشر: «زنان ایل بهمئی»

«زنان ایل بهمئی» جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی خویشاوندی در عشایر، نوشته الویا رسترپو با ترجمه جلال‌الدین رفیع‌فر در ۱۰۰۰ نسخه از سوی انتشارات خجسته منتشر شد.

خانم دکتر الویا رسترپو در طول ۱۴ سال اقامت در ایران به واسطه رشته تخصصی خود؛ مردم‌شناسی و آشنایی کامل به زبان فارسی، در گروه عشایری موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران در زمینه روابط اجتماعی در ایلات و عشایر ایران به پژوهش پرداخت.

زنان ایل بهمئی/انتشارات خجسته

وی که مدتی طولانی در ایل بهمئی اقامت گزید و با آنها به کوچ پرداخت، در این کتاب، ضمن توضیح ساختار طبیعی – سیاسی و اجتماعی ایل، به نقش سازنده و مشارکت زنان ایل بهمئی (در غرب کهگیلویه) در امور تولیدی، اقتصاد و سرپرستی خانواده می‌پردازد.

بخش‌هایی از پژوهش وی در مورد آیین‌ها، مناسبت‌ها و مراسم گوناگون متداول در ایل بهمئی نیز در این کتاب آمده است.

خانم رسترپو در مقدمه نوشته است: «محور مطالعه‌ام در ایل بهمئی، از یک طرف، نقش ازدواج و شیوه‌های همبستگی و ازدواج و اتحاد که چگونه شکل می‌گیرد و از طرف دیگر، فاکتورهای مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در سال ۱۹۹۶ فرصتی به دست آمد تا با ایلات شاهسون، کرد و لرهای لرستان ملاقاتی داشته باشیم. در اولین روبرویی با آنها از این‌که زنان ایلات چادر به سر نمی‌کنند و همچنین از راحت‌بودن آنها در مقابل غریبه‌ها دچار تعجب شدیم....همچنین به اهمیت تعیین‌کننده ازدواج در زندگی و سامان ایل توجهمان جلب شد که اکثر پدیده‌های مشاهده شده (تقسیم قدرت سیاسی – همبستگی و اتحاد بین طوایف - تقسیم کار) به آن وابسته‌اند.... از طرف دیگر اقتدار، استقلال و بالابودن طبقه اجتماعی که به نظر می‌رسید باعث خوشحالی زنان ایلی در مقایسه با زنان روستایی غیرایلی گردیده است، تعجب ما را بیشتر کرد.»

تصویری از زنان ایل بهمئی

نویسنده، موضوع ازدواج را در چنین بستری با طرح سوالاتی چون؛ شناخت فاکتورهای مؤثر در ازدواج بین دوفرد عضو یک ایل، چگونگی به تعادل رسیدن تاثیر فاکتورهای مختلفی که به تعلق زوج آینده به یک طبقه اجتماعی معین مربوط می‌شوند، رابطه بین یک شیوه زندگی اجتماعی – اقتصادی (کوچندگی) و شیوه‌های همبستگی منجر به ازدواج (درون‌همسری، برون‌همسری و تعدد زوجات) و...مورد مطالعه قرار داده است.

وی نتیجه می‌گیرد که همه این سوالات به این فرضیه محوری که می‌گوید یک رابطه بین حالت‌های مختلف ازدواج (شکل، زمان، شیوه برقراری همبستگی و مراسم) با سازمان اجتماعی- اقتصادی و سیاسی وجود دارد، مربوط می‌شوند.

«زنان ایل بهمئی» در دو بخش «ساختار طبیعی، سیاسی - اجتماعی ایل» و «ازدواج، مراسم، درون‌همسری، چندهمسری، خانواده» خویشاوندی در عشایر را از جنبه‌های جامعه‌شناختی و مردم‌شناختی مورد بررسی قرار داده است.

آقای رفیع‌فر مترجم کتاب نیز در مقدمه خود می‌نویسد: «از ویژگی‌های جامعه عشایری، شیوه زیست آنهاست که در همه حال با محیط پیرامونشان در هماهنگی کامل است. فرهنگ آنها بدون شک یکی از اصیل‌ترین و باسابقه‌ترین فرهنگ‌های موجود در جهان است. فرهنگی که با توجه به سابقه طولانی‌اش هنوز با کمترین تغییر در این جامعه حضور فعال دارد.»

بیش از ۳۰ درصد از جمعیت عشایری ایران را سه ایل بزرگ بختیاری، قشقایی و شاهسون تشکیل می‌دهند که ساختار ایلی، شیوه زندگی مبتنی بر کوچ و داشتن فرهنگ، زبان یا گویش و سرزمین معین در محدوده‌های ییلاقی و قشلاقی از عمده‌ترین خصوصیات این جامعه است.

خانم رسترپو متولد کلمبیا است و به واسطه علاقه به زبان‌های شرقی، پس از یادگیری زبان فارسی به ایران آمد و با دکتر نادر افشارنادری ازدواج کرد.

وی که علاوه بر تحصیلات در رشته‌های روان‌شناسی و جامعه‌شناسی، از دانشگاه تهران نیز در رشته ادبیات فارسی فارغ التحصیل شده است، به مدت دو سال در موسسه زبان‌های شرقی پاریس، درس جامعه شناسی عشایری خاورمیانه را با تأکید بر ایران تدریس کرد.

رسترپو در حال حاضر به عنوان مشاور آفریقای غربی با یونسکو و فائو همکاری می‌کند.