گشایش فستیوال کن با یک فیلم انیمیشن

پرويز جاهد

شصت و دومین فستیوال کن که مهم‌ترین رویداد هنری جهان به شمار می‌رود شب گذشته با نمایش فیلم انیمیشن سه بعدی «آپ» یا «بالا»، محصول مشترک والت دیسنی و یپکسار گشایش یافت.

مراسم افتتاح فستیوال فیلم کن مطابق معمول هر سال در سالن بزرگ لومیر و با حضور هیات داوران بخش مسابقه‌ی کن و تعدادی از چهره‌های فرهنگی و سینمایی سرشناس فرانسه و جهان از جمله شارزال ناور خواننده‌ی بزرگ فرانسوی، تیلدا سوینتن، ژان روژفور، آینس سوردا و کلودللوش برگزار شد.

بعد از معرفی تک تک اعضای هیات داوران ایزابل هوپر بازیگر مشهور فرانسوی که ریاست هیات داوران کن امسال را به عهده دارد، روی صحنه آمد و ضمن عرض خیر مقدم به همه‌ی فیلم‌سازان شرکت کننده در فستیوال امسال گفت در نمایش زندگی بر روی پرده‌ی سینما، فیلم‌سازان به ما می‌گویند که ما که هستیم و یا که باید باشیم.

آنها داستان‌های‌شان را به ما می‌گویند و ما را با لجاجت، تخیل، آزاداندیشی، هوش و حتا جنونشان متقاعد می‌کنند.

آن‌گاه قسمت‌هایی از فیلم‌های بخش مسابقه به نمایش درآمد و پس از آن برایان فری روی صحنه رفت و ترانه‌ی معروف شی را به افتخار حضور شارلاز نوور اجرا کرد.

به دنبال آن فیلم انیمیشن سه بعدی بالا محصول ۱۵۰ میلیون دلاری استودیوی والت دیسنی به نمایش درآمد. تعدادی از برجسته‌ترین کارگردان‌های سینمای امروز جهان از جمله آلن رنه، کن لوچ، مارکو بلوکیو، کوئنتن تارنتینو، پدرو آلمادوار، لارس فونته‌ریه، انگ لی و جینگ کمپین امسال با فیلم‌های‌شان در کن شرکت دارند و برای دریافت نخل طلا رقابت خواهند کرد.

آرسیو آرژنتو، نوری بیل گجیلانت، لی چان دو، شو کیو، رابین رادپند و حنیف قریشی فیلم‌های بخش مسابقه‌ی کن امسال را داوری خواهد کرد.

گشایش فستیوال فیلم کن با یک فیلم انیمیشن در مقایسه با فیلم کوری که سال گذشته آغازگر فستیوال کن بود، یک چرخش ۱۸۰ درجه‌ای به حساب می‌آید.

چرا که تاکنون در تاریخ سابقه نداشته که یک فیلم انیمیشن آغازگر برنامه‌های این فستیوال باشد.
این فیلم ماجرایی کمدی که دهمین محصول مشترک کمپانی دیزنی و پیکسار به شمار می‌رود، داستان پیرمرد عبوس و بداخلاق ۸۷ ساله‌ای به نام کارل فردریکسن است که خانه‌اش به وسیله‌ی صدها بالن پر از هلیوم به هوا برده می‌شود و او را به سرزمین‌های عجیب و ناشناخته می‌برد.

در این سفر او با پسربچه‌ی باهوش و بامزه‌ای به نام راسل همراه می‌شود که نگاه او را به جهان تغییر می‌دهد.

پیت داکتر و باب پیترسن کارگردان‌های این فیلم می‌گویند که این فیلم نوستالژیک را با الهام از کارتن‌های قدیمی والت دیسنی مثل «دمبو» ساخته‌اند و در این کار برخی از ویژگی‌های انیمیشن‌های قدیمی مثل طراحی، زبان، ساختار بصری و سادگی را حفظ کرده‌ایم.

جوناس ریورا تهییه کننده‌ی فیلم می‌گوید ما مجبور بودیم که همه چیز از لباس‌های آدم‌ها گرفته تا مو، آب و سایر عناصر داستان را ابداع کنیم.

به علاوه ما باید یک سبک گرافیک تعریف می‌کردیم که با موضوع داستان ما تناسب داشته باشد.

نمایش فیلم بالا در کن مورد استقبال تماشاگران و منتقدان سینمایی قرار گرفت و آنها در جلسه‌ی پرسش و پاسخ که بعد از نمایش فیلم برگزار شد زبان به تحسین از آن گشودند.

تیری فرمو، رییس فستیوال فیلم کن انیمیشن سه بعدی را یکی از رویدادهای نوظهور سینمای امروز ارزیابی کرده است.

جفری کاترنبرگ مدیر اجرایی کمپانی دریم ورک که رقیب کمپانی پیکسار تولید کننده‌ی انیمیشن بالا به شمار می‌رود، درباره‌ی این پدیده‌ی نوظهور می‌گوید: نسل جدید انیمیشن سه بعدی در واقع سومین انقلاب بعد از انقلاب صدا در دهه‌ی بیست و انقلاب رنگ در دهه‌ی ۳۰ در سینما به شمار می‌رود.

به نظر کاتزنبرگ این یک لحظه‌ی جادویی برای سینم است و کمپانی او از این به بعد تمام انیمیشن‌های خود را به صورت سه بعدی تولید خواهد کرد. از سوی دیگر بسیاری از فیلم‌سازان و تهیه کنندگان فیلم‌های فانتزی و علمی تخیلی مثل تیمبرتون، استیون اسپیلبرگ، رابرت زمیکس، جورج لوکاس، پیتر جکسن و جیمز کامرون نیز جذب این پدیده شده و به زودی پروژه‌های انیمیشن سه بعدی خود را شروع خواهند کرد.

به علاوه استودیوهای تولید انیمیشن سه بعدی قصد دارند فیلم‌های انیمیشن معروف قدیمی از جمله برخی محصولات والت دیسنی و فیلم‌های عظیم و پرخرج مثل جنگ ستاره‌ای، تایتانیک و ماتریکس را به صورت سه بعدی دوباره سازی کنند.

به این ترتیب هالیوود امیدوار است که با این ترفند سه بعدی سینمایی، جوانانی را که به بازی‌های کامپیوتری معتاد شده و ترجیح می‌دهند فیلم‌های سینمایی را بر روی نسخه‌های ویدئویی قاچاق تماشا کنند، از خانه بیرون کشیده و به سالن‌های سینما بکشاند.

ژان دو ریدیرز، رییس شعبه‌ی فرانسه‌ی کمپانی والت دیسنی در این باره معتقد است ما در کمپانی والت دیسنی ایمان زیادی به انیمیشن تریدی داریم.

چرا که به نظر ما این نوع انیمیشن به تماشاگر تجربه‌ی عمیق‌تری می‌بخشد و کیفیت آن بسیار بالاتر از تصویر تلویزیونی است.

‌بهمن قبادی در کنار حامد بهداد

اما از سوی دیگر این نوع سینما نیز با مشکلات بسیاری مواجه است. از جمله محدودیت‌های مالی برای تولید پروژه‌های بزرگ، کمبود سالن‌های نمایش مجهز به تکنولوژی سه بعدی و غیره.

در ایالات متحده از میان ۳ هزار سالن سینما تنها دو هزار سالن سینما مجهز به سیستم سه بعدی هستند. این نسبت در مورد بقیه‌ی کشورهای جهان بسیار پایین‌تر است. مجموعا ۱۵۰۰ سالن سینما در کشورهای دیگر جهان قادر هستند فیلم‌های سه بعدی را نمایش بدهند.

به عنوان نمونه فیلم بالا قرار است بعد از نمایش در فیستوال کن در ۸۰۰ سالن سینما در فرانسه به نمایش درآید.
حال آنکه فقط ۱۲۰ سینما در فرانسه می‌توانند آن را به صورت سه بعدی نمایش دهند.

از سوی دیگر این تکنولوژی هنوز وابسته به عینک‌های سه بعدی است و تامین این عینک‌ها برای سالن‌های نمایش دهنده‌ی فیلم خود یک هزینه‌ی جداگانه و سرسام‌آور است.

امسال فستیوال کن مصادف شده است با بحران و رکود اقتصادی حاکم بر اروپا و جهان که تاثیرش را در برگزاری این فستیوال می‌توان دید.

پیش بینی می‌شود امسال برخلاف سال‌های قبل از ریخت و پاش‌ها، ولخرجی‌ها و پارتی‌های پر زرق و برق و مهمانی‌های شام پرشکوه خبری نباشد، یا این که کمتر باشد.

از سوی دیگر فرانسیس فورد کاپولا، سینماگر برجسته‌ی آمریکایی که تاکنون دو بار برنده‌ی نخل طلای کن شد امسال از شرکت در بخش مسابقه محروم مانده و فیلم تتروی او که داستان یک آمریکایی- ایتالیایی است که به بوئینس‌آیرس سفر می‌کند در بخش دو هفته کارگردان‌ها به نمایش در می‌آید.

کاپولا در اعتراض به کنار گذاشته شدن فیلمش از بخش مسابقه دعوت فستیوال کن را رد کرده و در نمایش فیلم خود در کن شرکت نخواهد کرد.

از سینمای ایران نیز «کسی از گربه‌های ایرانی خبر نداره» ساخته‌ی بهمن قبادی که به طور زیر زمینی در ایران تهیه شده در بخش نوعی نگاه شرکت دارد و تنها نماینده‌ی غیر رسمی سینمای ایران در این بخش به حساب می آید.

به علاوه فیلم «زمزمه با باد» که نخستین فیلم بلند کارگردان جوان سینمای ایران شهرام علیدی است در بخش هفته‌ی منتقدان فستیوال کن به نمایش خواهد آمد.

در قسمت‌های بعد، شما را در جریان برنامه‌های دیگر این فستیوال قرار خواهم داد.