تاریخ انتشار: ۱۷ فروردین ۱۳۸۷ • چاپ کنید    

کوچک اما پرقدرت

هادی ناصری
http://hadinaseri.blogfa.com/

کشف کوچکترین سیاهچاله‌ای که تاکنون یافت شده است آن هم در کهکشان خودمان، راه شیری، چالش‌هایی را برای سفرهای آینده‌ی فضایی به خصوص آن دسته که نزدیکترند خواهد داشت.

سیاهچاله‌ی جدید کوچک اما پرقدرت است، جرمی در حدود 4 برابر خورشید دارد و اندازه‌اش تنها 15 مایل (24 کیلومتر) تخمین زده می‌شود.


تصویری خیالی از ستاره‌ای در حال بلعیده‌شدن توسط سیاهچاله. (منبع)

نیکولای شاپوشنیکو (Nikolai Shaposhnikov) محقق مرکز فضایی گادرد ناسا می‌گوید: سال‌ها بود که دانشمندان در تلاش برای یافتن کوچکترین قطر ممکن برای یک سیاهچاله بودند که مورد تازه کشف شده، قدم بزرگی در رسیدن به پاسخ این پرسش بود. شاپوشنیکو افزود: سیاهچاله‌ی کوچک محدودیت‌های گذشته را پشت سر گذاشت.

شاپوشنیکو و همکار او لِو تایتارچوک (Lev Titarchuk) به کمک جستجوگر اشعه‌ی ایکس راسی (Rossi) این سیاهچاله را یافتند و کشف خود را در همایش جامعه‌ی اخترشناسی آمریکا ارائه کردند.

یک سیاهچاله زمانی تشکیل می‌شود که یک ستاره با نهایت فشردگی در خود فرو ریزد. برای تشکیل سیاهچاله ستاره‌ی اولیه باید در یک حد خاص پر جرم باشد. معمولاً ستارگان پر جرم و بسیار پر جرم در انتهای عمر خود اندازه‌ای چندیدن برابر حالت اولیه‌ی خود پیدا می‌کنند که در انتها موجب فرو ریختن آن‌ها در خود و تشکیل سیاهچاله می‌شود.

سیاهچاله به دلیل گرانش بسیار زیاد خود همه چیز را می‌بلعد بطوریکه نور هم نمی‌تواند از آن بگریزد. عمل بلع در سیاهچاله همانند گرداب و چرخشی است بطوریکه می‌تواند ستاره‌ای به بزرگی خورشید و اجرام بزرگتر و کوچکتر از آن را آرام آرام متلاشی کند.

در اثر چرخش و در پی آن داغ‌شدن و نهایتاً متلاشی‌شدن اجرام، انواع پرتوها همچون اشعه‌ی ایکس از آن‌ها خارج می‌شود. دانشمندان با شناسایی این پرتوها و همچنین سنجش حرکت و رفتار دیگر اجرام می‌توانند به وجود سیاهچاله در نقطه‌ای از فضا و برخی مشخصات احتمالی چون قدرت و اندازه‌ی آن پی ببرند. سیاهچاله‌های بسیار پرجرم می‌توانند تا میلیاردها برابر خورشید جرم داشته باشند.

آخرین سیاهچاله‌ی شناسایی شده متعلق یه یک مجموعه‌ی ستاره‌ای دوتایی به نام XTE J1650-500 بود که به دلیل مختصات فضایی آن در صورت فلکی مِجمره (Ara یا آتشدان) این گونه نام گذاری شد. این سیستم دوتایی در سال 2001 کشف شد.

شاپوشنیکو با تأکید بر اهمیت این یافته در سفرهای فضایی آینده می‌گوید: این کشف برای سفرهای فضایی آینده در راه شیری مهم است. او در ادامه می‌افزاید: اگر شما به سیاهچاله‌ی منظومه‌ی دوتایی XTE J1650-500 بیش از حد نزدیک شوید، آنگاه گرانش آن می‌تواند بدن شما را به یک رشته‌ی ماکارونی تبدیل کند.

اشعه‌ی ایکس خارج شده از سیاهچاله با الگوی خاصی و بصورت تکرار پذیر در زمان مشخصی (در اصطلاح تپنده) در فضا منتشر می‌شود. شاپوشنیکو و همکارش با علم به این حقیقت توانستند سیاهچاله را کشف کنند و جرم آن را محاسبه کنند.

عنوان کوچکترین سیاهچاله پیش از این به GRO 1655-40 با جرمی معادل 6.3 برابر خورشید اختصاص داشت.

مطلب از: AFP


Share/Save/Bookmark
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)