«با این لایحه می‌خواهند بخشی از مردم را بخرند»

ایرج ادیب‌زاده

محمود احمدی‌نژاد صبح روز سه‌شنبه با حضور ناگهانی در مجلس شورای اسلامی تهدید کرد، اگر دولتش در مورد لایحه‌‌ی هدف‌مندسازی یارانه‌ها اختیارات مطلق نداشته باشد، لایحه را پس می‌گیرد. سپس پیش از ترک مجلس در نامه‌ای خطاب به علی لاریجانی خواستار پس گرفتن لایحه‌ی هدف‌مندسازی یارانه‌ها شد.

پیش از ورود محمود احمدی‌نژاد نمایندگان مجلس خواستار تشکیل یک حساب مشخص و شفاف برای اجرای این لایحه‌ شده بودند که همین به تصویب اکثریت نمایندگان رسید، با ۱۷۴ رأی مثبت و آن‌ها با تشکیل یک صندوق مالی در اختیار دولت مخالفت کردند. با دکتر جمشید اسدی در تحلیل این مسأله گفت‌وگو کرده‌ام.


به نظر شما اختلاف دقیقاً بر سر چیست؟

این به نظر من مهم‌ترین پرسشی است که برای درک اختلاف بین دولت و مجلس باید در نظر داشت. مجلس بین قبول لایحه‌ی حذف یارانه‌ها از سوی دولت، خواستار آن است پولی که قرار است به اقشار آسیب‌پذیر به‌جای یارانه‌ی مستقیم قرار بگیرد، در بودجه‌ی دولت منظور بشود.

بودجه‌ی دولت می‌دانید مدرک و سندی است که تحت کنترل و نظارت مجلس قرار می‌گیرد. هم تصویب آن، هم اجرای آن. و مثلاً دیوان محاسبات به طور مستقیم نگاه می‌کند که ببیند آن‌چه تصویب شده است در بودجه توسط مجلس به همان شکل انجام می‌شود یا نه. مجلس می‌گوید در مورد یارانه‌ها هم باید همین کار را کرد.

اما آقای احمد‌ی‌نژاد چه می‌گوید؟ می‌گوید، نخیر! یک صندوق باید تشکیل بشود. آن صندوق اختیارش دست خودمان باشد و ما هر جوری که می‌خواهیم این پولی را که امروز از حذف یارانه‌ها به دست دولت می‌آید در آن صندوق بگذاریم و هر کسی که میل خودمان است، به هر کسی که دلمان می‌خواهد، بدون این که کنترلی مجلس هم‌سو و همراه دولت داشته باشد، ما خودمان خرج می‌کنیم.

اختلاف اساسی بر سر این است، و البته این بار اول نیست که آقای احمدی‌نژاد نمی‌خواهد حتی مجلس همراه و هم‌سوی او کنترلی داشته باشد. او در مقابل هیچ کسی نمی‌خواهد پاسخ‌گو باشد. بر روی همین آنتن شما بارها در مورد حذف نهادهای اقتصادی مستقل مثلاً مانند شورای اعتبار پول، مانند سازمان مدیریت صحبت کرده‌ایم. این هم در همان راستا است. آقای احمدی‌نژاد قصد ندارد به هیچ کسی حتی مجلس همراه و هم‌سوی اصول‌گرا هم پاسخ‌گو باشد، چه برسد به مردم و چه برسد به بقیه.

دکتر جمشید اسدی

آقای دکتر اسدی، به نظر شما چرا محمود احمدی‌نژاد اصرار دارد که این لایحه‌ی جنجالی که اقتصاددانان در شرایط کنونی اجرای آن را به زیان مردم ایران تشخیص داده‌اند که گرانی و بالارفتن نرخ تورم را باعث می‌شود، حتماً اجرا بکند؟

بفرمایید حتماً اجرا بکند، بدون این که در این مورد به کسی توضیح بدهد. چون قصد اصلی آقای احمدی‌نژاد در این شرایط که جنبش مردمی گسترده‌ای علیه سیاست‌های سیاسی و اقتصادی او وجود دارد و این اعتراض حتی به نهادهای رسمی کشور هم رسیده است،

آقای احمدی‌نژاد یک راه گریز دارد، هم‌چنان که در دور اول خودش کرد. و آن این است که پول و وجهی مستقیم به بعضی قشرهای آسیب‌پذیر اجتماعی بپردازد که آن‌ها را همراه خود بکند و دست‌کم از اعتراض ‌آن‌ها جلوگیری بکند. آقای احمدی‌نژاد به همین اصرار است که می‌خواهد یارانه‌ها را حذف بکند و پولی که از این بابت به دستش می‌آید، به سلیقه و میل خودش به آن کسی که می‌خواهد بدهد و در حقیقت بخشی از مردم را بخرد.

این را باید به طور مستقیم و به طور روشن گفت. چون اگر غیر از این بود، ایشان باید دو کار می‌کرد. اول این که اقتصاد کشور را رقابتی می‌کرد که آن‌وقت با حذف یارانه‌ها صدمه‌ای به قشرهای آسیب‌پذیر نخورد، چون در اثر رقابت کیفیت کارها بالا می‌رود و قیمت آن‌ها پایین می‌آید.

دلیل دوم این است که اگر واقعاً آن‌چه آقای احمدی‌نژاد می‌گوید، قصد و آهنگ ایشان کمک به قشرهای آسیب‌پذیر اجتماع است، خب اگر این کمک با نظارت مجلسی که همراه و هم‌سوی دولت ایشان است صورت بگیرد، چه ایرادی دارد؟ چه اشکالی دارد اگر واقعاً هدف اصلی ایشان کمک به قشرهای آسیب‌پذیر است؟

خب این نیست! دلیل اصلی ایشان این است که این پول‌ها را در اختیار داشته باشند که در این شرایط بحران اجتماعی گسترده‌ای که دولت ایشان و بلکه نظام پشتیبان ایشان را نشانه رفته است، بتوانند بخشی از قشرها و بخشی از مردم را بخرند. هم‌چنان که در دور اول کردند، به‌ویژه در سفرهای استانی‌شان.

با پس گرفتن لایحه از مجلس شورای اسلامی فکر می‌کنید چه پیش خواهد آمد در مورد این لایحه؟

من فکر می‌کنم تنش دوباره افزوده خواهد شد. تنش نظام کماکان ادامه پیدا خواهد کرد. اما احتمال این که با وساطت مقام معظم رهبری که به طور چشم‌بسته تاکنون پشتیبان احمدی‌نژاد بوده است، یک فرمول و مصالحه‌ای پیدا بکنند که آقای احمد‌ی‌نژاد هم‌چنان که در دور اول تقریباً پاسخ‌گوی هیچ کسی نبود، در دور دوم هم بدون این که پاسخ‌گو بشود، این پول را در دست بگیرد و به کسی که می‌خواهد بدهد.

آیت‌الله خامنه‌ای نشان داده‌اند که برای پشتیبانی از آقای احمدی‌نژاد حتی تا حد دفاع از کودتا و حتی تا حد دفاع از بگیروببند مردم پیش رفته‌اند. دلیلی نمی‌بینم که این بار به خود آیند و موضع دیگری بگیرند. آینده‌ی بسیار تیره و تاری به لحاظ اجتماعی و به لحاظ اقتصادی در دور دوم ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد پیش‌بینی می‌کنم