طرحی برای روزهای سرد

مریم محمدی

لایحه‌ی مربوط به یارانه‌ها، در حالی که هنوز بحث‌های مخالف و موافق فراوانی را در جامعه همراه دارد، در مجلس شورای اسلامی به طور ویژه و در دو شیفت صبح و عصر مورد بررسی قرار گرفته است که نهایی شده و برای اجرا به دولت ابلاغ گردد.

با احسان مهرابی، خبرنگار پارلمانی که در بحث‌های روز یکشنبه ۲۶ مهرماه مجلس شرکت داشته است، در این باره گفت و گویی انجام داده‌ام.

آقای مهرابی، در حالی که مجلس به شدت مشغول نهایی کردن لایحه است، مسأله‌ی گرانی نان بخصوص در جامعه خیلی نگرانی ایجاد کرد. از سویی، این افزایش قیمت نتیجه‌ی طبیعی برداشتن یارانه‌هاست که هنوز هم نهایی نشده است. آیا این مسأله بازتابی در روند رسیدگی به این لایحه در مجلس نداشته است؟

با توجه به این که اجرای این طرح سال‌ها مطرح بوده و دولت لایحه‌ای ارائه کرده است، نماینده‌های مجلس اجرای آن را ناگزیر می‌دانند. در جلسات غیرعلنی نیز توضیحات زیادی در ارتباط با ناگزیری اجرای این طرح به نماینده‌ها داده شده است.

اما در عین حال نماینده‌ها که مواجهه مستقیمی با مردم دارند و باید پاسخ‌گوی آنان باشند، خیلی هم نگران افزایش قیمت‌ها و تبعات این طرح هستند.

با توجه به این نگرانی‌ها، نمایند‌ها چه برخوردی با مسأله و چه پیشنهاد یا راه حلی برای آن دارند؟

تلاش می‌کنند به شکلی تبعات این طرح را کم‌تر کنند یا کاری کنند که در برخی حوزه‌ها این تبعات کم‌تر حس شود. در این جهت، زمان اجرای طرح را نیز از سه سال به پنج سال افزایش دادند. در پیشنهادهای‌ داده شده هم سعی می‌کنند یک سری بخش‌ها را مستثنا کنند.

این تلاش دقیقآً در چه پیشنهادهایی ممکن است بروز کند؟ تا آن‌جایی که شاهد بودیم، پیشنهاد آقای علی‌رضا محجوب برای جدا کردن مصارف خانگی از مصارف صنعتی و بازار، رد شد.

پیشنهادها داده می‌شوند؛ اما چون پیشنهادهای جامعی نیستند، معمولآ دچار مشکل شده و رأی نمی‌آورند. در چند روز گذشته تقریباً روال این‌گونه بوده است؛ اما در جلسه‌ی روز یکشنبه فقط دو پیشنهاد از آقای توکلی و مفتح تصویب شدند.

این پیشنهادها چه بودند؟

پیشنهاد آقای توکلی این بود که قیمت‌ حامل‌های انرژی بر مبنای ارز منظور شده در بودجه‌ی سالانه تعیین ‌شود. مبنای تعیین قیمت حامل‌های انرژی در لایحه‌ی دولت «فوب خلیج فارس» یا همان قیمت تحویل روی عرشه‌ی کشتی و قیمت ارز منظور شده در بودجه‌ی سالانه‌ بود.

مجلس شورای اسلامی

نظر آقای توکلی این بود که عبارت «فوب خلیج فارس» موجب ابهام می‌شود و پیشنهاد حذف آن را داد که تصویب شد. در نتیجه مجلس تصویب کرد که قیمت‌های حامل‌های انرژی بر اساس قیمت ارز منظور شده در بودجه‌ی سالانه تعیین شود.

این تنها پیشنهاد مهم در این زمینه بود که رأی آورد. اما پیشنهادی هم در ارتباط با حذف تعرفه‌های ترجیحی برق مورد بحث و توجه نمایندگان قرار گرفت.

پیشنهادهای رد شده، غیر از پیشنهاد آقای محجوب، کدام‌ها بودند؟

یک پیشنهاد در ارتباط با حذف تعرفه‌های ترجیحی بود. به این صورت که بر اساس تعرفه‌های ترجیحی، دولت می‌تواند مثلآ قیمت برق مناطق گرمسیر را بر اساس تعرفه‌ی ترجیحی محاسبه کند.

چند تن از نماینده‌های مناطق سردسیر مانند ارومیه معتقد بودند این بند حذف شود. این بند حذف نشد و قیمت‌گذاری بر عهده‌ی دولت گذاشته شد.

در مجموع، پیشنهادهای نمایندگان با استقبال روبه‌رو نمی‌شد و آرای خیلی پایینی می‌آورد. آقای لاریجانی هم تلویحاً به پیشنهاددهندگان گفتند که با توجه به فضای مجلس و این‌که خیلی از پیشنهادها تصویب نمی‌شود، فقط پیشنهادهایی را که فکر می‌شود رأی خواهد آورد، ارائه کنند.

نظر آقای لاریجانی در این تذکر این بود که لایحه‌ی ارائه‌شده از سوی دولت به همان شکل یا طبق توافقی که در کمیسیون میان دولت و مجلس صورت گرفته، تصویب شود و نمایندگان بیرون از کمیسیون، نظرات تازه‌ای ندهند؟

لایحه‌ای که از سوی دولت ارائه شد و در کمیسیون تغییراتی کرده، مورد نظر آقای لاریجانی بود. نظر ایشان در کل این بود به همان شکلی که در کمیسیون به جمع‌بندی رسیده‌اند، تصویب شود و ساختار آن خیلی تغییر نکند. چون این تغییر ساختار ممکن است به بخش‌های دیگر لایحه آسیب بزند.

در مورد گرانی قیمت نان و افزایش قیمت‌هایی که این روزها انتظار آن می‌رود، صحبتی نشد؟

در مورد تبعات هشدارهایی داده شده است. ولی از سوی دیگر، موافقان می‌گویند افزایش قیمت‌ها با پرداخت نقدی یارانه‌ها به مردم جبران می‌شود.

این بحث نیز مطرح است که میزان افزایش قیمت برق و غیره زیاد است. اما موافقان می‌گویند بر اساس کارت‌هایی که قرار است برای شارژ یارانه‌ها به مردم داده شود، ممکن است مردم به فکر صرفه‌جویی بیفتند و شاید حتی مبلغی هم برایشان باقی بماند.

مجلس در مجموع، به این نتیجه رسیده است که باید این لایحه را تصویب کند. بنا بر این است که لایحه در این هفته نهایی شود؛ بعد هم به شورای نگهبان برود تا دولت بتواند آن را زودتر اجرا کند.