«دولت ایران در صدر دشمنان اینترنت است»

مریم محمدی

بنیاد رولاند برگر (Roland Berger Stiftung ) که در زمینه‏ی حقوق بشر و ارزش‏های انسانی مرتبط با آن فعالیت می‏کند، دومین سالی است که جوایزی را به کوشندگان این راه اهدا می‏کند.

نخست شیرین عبادی می‌گوید:

بنیاد رولاند برگر، موسسه‏ای است که در زمینه‏ی مسایل مختلف حقوق بشر و کرامت انسانی فعالیت می‏کند و هر سال جایزه‏ای به افرادی که در این زمینه‏ خدمات ارزنده‏ای انجام داده باشند، اعطا می‏کند. امسال، دومین سالی است که این جایزه اعطا می‏شود.

این جایزه توسط رییس بنیاد و رییس جمهور آلمان، در سالن بزرگ کنفرانس شهر برلین، مشترکاً به سازمان گزارش‏گران بدون مرز که مقر آن در پاریس است و من، به مناسبت تأثیرگذاری در جهت اطلاع‏رسانی، به منظور اشاعه‏ی فرهنگ حقوق بشر در کشور خودمان و در سطح بین‏المللی، اهدا شد.

شیرین عبادی جایزه را دریافت می‌کند / عکس: رویترز

خانم عبادی، با توجه به این‌که این جایزه در ارتباط با گزارش‏دهی مستمر و موثر شما و «سازمان گزارش‏گران بدون مرز» هست و «کانون مدافعان حقوق بشر» یکی از نهادهایی بوده که این گزارش‏دهی را بر عهده داشت. پس از پلمب این کانون توسط دولت جمهوری اسلامی ایران، آیا کار شما مختل نشد؟

علاوه بر این‌که دفتر کانون مدافعان حقوق بشر را به صورت غیرقانونی بستند و پلمب کردند، عده‏ای به بهانه‏ی مالیات به دفتر وکالت شخصی من آمدند، کامپیوترها و پرونده‏های من را بردند و بعد از پانزده روز آن‏ها را بازگرداندند. چیزی پیدا نکردند. منشی کانون را دستگیر کردند که بعد از دو ماه با وثیقه آزاد شد.

بعد از آن هم عده‏ای به جلوی دفتر وکالت من آمدند، دیوار و تابلوی وکالتم را تخریب کردند و همه‏ی این‏ها در مقابل چشمان پلیس اتفاق افتاد. این‏گونه امور، طبیعتاً، باعث کندی کار ما می‏شود، ولیکن برای مدت محدودی. ما بلافاصله اعلام کردیم که بستن کانون به منزله‏ی تعطیل فعالیت‏های قانونی ما نیست.

ما تمامی کارها و فعالیت‏های‏ کانون حقوق بشر را که شامل سه محور عمده است، بلافاصله بعد از بیست و چهار ساعت، ادامه دادیم. این سه محور: دفاع رایگان از متهمان سیاسی عقیدتی، حمایت از خانواده‏ی زندانیان سیاسی و گزارش‏دهی مستمر راجع به وضعیت حقوق بشر در ایران است.

رضا معینی / عکس: نیک‌آهنگ کوثر، زمانه

از آقای رضا معینی، مسئول بخش ایران «سازمان گزارش‏گران بدون مرز»، در‌باره‏ی این جایزه می‏پرسم:

با این‌که دومین سالی است که این جایزه اهدا می‏شود، اما برای ما به دو دلیل جایزه‏ی بسیار پراهمیتی است که در اطلاعیه‏ای که منتشر کرده‏ایم آن را اعلام کرده‏ایم.

اولاً، که در هر صورت نفس اهدای این جایزه برای همیاری با فعالین، روزنامه‏نگاران و همه‏ی کسانی است که به‏ویژه در عرصه‏ی کار ما، یعنی آزادی بیان و مطبوعات، در جهان برای حقوق بشر تلاش می‏کنند. این‌که کار ما از این زاویه، مورد ارج‏گذاری قرار گرفته است، بسیار خوشحال‏ هستیم.

علت دوم خوشحالی ما این است که این جایزه در کنار برنده‏ی صلح نوبل، خانم عبادی، به ما داده شده و همان‏گونه که دبیر اول گزارش‏گران بدون مرز هم اعلام کرد، برای ما افتخاری است که در کنار بانوی صلح ایران و مدافع حقوق بشر این جایزه به ما تعلق گرفته است.

در شرایطی که طی ماه‏های گذشته خود ایشان و همکاران‏شان و می‏توان گفت، مجموعه‏ی فعالین حقوق بشر، تحت فشار قرار گرفته بودند، از این زاویه نیز خرسندیم که در کنار ایشان، این جایزه به ما اعطا شد.

آقای معینی، این جایزه به مجموعه‏ی گزارش‏گران بدون مرز اهدا شده و متوجه بخش ایران، به طور خاص، نیست. همین‏طور است؟

کاملاً درست است. کلیت سازمان گزارش‏گران بدون مرز مورد نظر بوده و ربط چندانی به مسأله‏ی ایران این سازمان ندارد.

سازمان گزارش‏گران بدون مرز، در رابطه با کدام کشورها، در این فاصله‏ی دو ساله، فعالیت بیشتری داشته است؟

حوزه‏ی فعالیت ما مجموعه‏ی پنج یا شش قاره‏ای است که تقسیم‏بندی سازمان ما است. اما سنت سازمان ‏گزارش‏گران بدون مرز این‏گونه است که هر سال تعدادی از کشورها را بنا بر وضعیت خاص‏شان در اولویت قرار می‏دهد.

مثلا، برای امسال، افغانستان، ایران، کره‏ی شمالی، مکزیک، تایوان و مجموعه‏ای از کشورهایی که آزادی بیان و مطبوعات در آن‏ها هر روز بیشتر مورد سرکوب قرار می‏گیرد، در اولویت هستند. در سال جدید میلادی هم اولین سفر خارجی گزارش‏گران بدون مرز به افغانستان بود.

گزارش‏دهی از کدام کشورها، برای شما دشوارتر است؟

می‏توانم بگویم، در ارتباط با مجموعه‏ی کشورهایی که (تقریباً مشترک هم هستند) برای مثال، در لیست دشمنان اینترنت قرار دارند، برای رفت و آمد، تهیه‏ی گزارش و این‏گونه مسایلی که کار روزمره‏ی ما است مشکل داریم…

که ایران جزو این کشورها است؟

بله، ایران متأسفانه، چندین سال است که در صدر این کشورها قرار دارد و وضعیت امروز ایران، وضعیت دیروز ایران و طی سال‏های گذشته، می‏توانیم بگوییم که نه تنها بهبود پیدا نکرده که روز به روز هم بدتر می‏شود.