فتوای جنجال برانگیز

برگردان: م. صبا

مسأله فتوای دکتر محمد سید طنطاوی، شیخ الازهر، با دامن زدن رسانه‌های مختلف خبری به این مسأله، بالا گرفته است. طنطاوی در این فتوا به زنانی که از زنای به عنف باردار شده‌اند، اجازه می‌دهد که جنین خود را سقط کنند. علمای الازهر هم با موضع‌گیری له یا علیه این فتوا، عملاً به دو دسته تقسیم شده‌اند و هر کدام نیز دلایل و ادله شرعی خاص خود را ارائه می‌کنند.

گروهی که موافق سقط جنین حاصل از زنای به عنف هستند، می‌گویند این کار باعث آسودگی و راحت شدن زن از زجر و شکنجه روحی است که در اثر تجاوز به او پدید آمده و این امر هیچ گونه تعارضی با شریعت اسلامی ندارد. اما گروه مخالف می‌گویند سقط جنین، قتل نفس محسوب می‌شود و قتل نفس حرام است.

طنطاوی در این فتوا می‌گوید: «هر زمان که حاملگی زنی که مورد زنای به عنف قرار گرفته ثابت شد، شرعاً این حق برای او وجود دارد که طفل را سقط کند و بار این جنایت وحشیانه را بیشتر بر دوش نکشد و این مسأله مشمول حکم قتل نفس که شرعاً حرام است، نمی‌شود و دلیل آن هم استناد به قواعد و اصول عذر شرعی است.»

در این فتوا آمده است: «حکم مذکور در مواردی جاری و صادق است که زنی که قربانی زنا شده، تمام تلاش خود را برای دفاع از خویش به کار برده باشد.»

دکتر طنطاوی گفته است: «سقط جنین در این موارد با استاد به اصل جواز قتل نفس در موارد «حق» که در قرآن آمده است، مجاز می‌شود.»

طنطاوی افزوده است: «جواز سقط جنین در این مورد فقط به زمانی که روح در جنین دمیده می‌شود، منحصر نیست؛ بلکه هر زمان که وجود جنین در رحم زن اثبات شد، سقط آن جایز است.»
او اشاره کرده است که الازهر نیز موافق نوعی تعدیل قانونی برای سامان‌مند کردن این استثنای شرعی است.

شیخ محمود عاشور، یکی از اعضای مجمع مباحث اسلامی نیز در این مورد گفته است: «این حکم در مورد زنان و دخترانی است که واقعاً مجبور به زنا شده‌اند؛ زنانی که مورد تجاوز و هجوم قرار می‌گیرند و علی‌رغم میل خودشان، به این کار وا داشته می‌شوند؛ و نه هر کسی که تن به این عمل می‌دهد.

دلیل این فتوا نیز آن است که تولد این بچه نه تنها در جامعه هیچ امر مبارکی برای این زن محسوب نمی‌شود؛ بلکه لکه ننگی بر دامن اوست و وجود این بچه، در حکم مصیبت و حزن دائم برای این زن است؛ زیرا همیشه او را به یاد خاطره آن تجاوز و لگدمال شدن کرامت نفسش می‌‌اندازد. بنابراین سقط چنین جنینی در هر زمان که زن بفهمد باردار است، جایز است. به این وسیله ضرر کمتری متوجه زن می‌شود.»

اما از طرف دیگر شیخ یوسف بدری، یکی دیگر از علمای مسلمان می‌گوید: «فتوای سقط جنین حاصل از زنای به عنف باطل است و هیچ ریشه‌ای در فقه اسلامی ندارد و سنت نبوی با این امر موافق نیست. گر چه این طفل از طریق نامشروع به وجود آمده است، اما در هر صورت کسی که او را خلق می‌کند، خداست و او خود کشتن این جنین را حرام کرده است.

اگر خدا می‌خواست کاری می‌کرد که از طریق ارتباط جنسی نامشروع طفلی متولد نشود. حالا که این جنین به وجود آمده است، پس باید احکام اسلامی در موردش اجرا شود. این طفل گر چه در شکم مادری است که به عنف وادار به زنا شده است، اما هیچ گناهی نکرده که به جرم آن کشته شود. سقط این چنین جنینی به معنای قتل نفس است و خدا قتل نفس را حرام کرده است. حرام بودن نطفه دلیل بر جواز قتل نمی‌شود.»

شیخ بدری افزوده است: «ما در سنت، دلایلی قاطع بر عدم جواز سقط جنینی که حاصل از زنا یا زنای به عنف است، داریم. پیامبر از سنگسار کردن زنی که جنین حاصل از زنا را در شکم داشت، خودداری می‌کرد. ما نمی‌دانیم آن زن مجبور شده بود زنا کند یا خود به آن کار راضی بوده؟ امکان دارد مجبور به زنا شده باشد.

در جایی دیگر هم وارد شده است که پیامبر در ورد مشابه به زنی که طلب اجرای حکم می‌کرد، گفت: «صبر کن تا وضع حمل کنی.» پس از وضع حمل، زن دوباره نزد پیامبر آمد. حضرت فرمود: «صبر کن تا بچه را از شیر بگیری.» اگر کشتن جنین حاصل از زنا جایز بود، پیامبر این کار را می‌کرد.»

‌

برگرفته از:
روزنامه الشرق الاوسط، پنجشنبه ۱۳ دسامبر ۲۰۰۷، شماره ۱۰۶۰۷