جشنواره‌ی فیلم به جای نیرو‌ی نظامی

شهزاده سمرقندی

روز شنبه، سیزدهم نوامبر، قرار است در شهر آمستردام جشنواره‌ی فیلم افغانستان آغاز به کار کند؛ جشنواره‌ای که تنها به پخش فیلم‌های ساخته‌ی فیلمسازان افغانی محدود نمی‌شود و در برنامه‌ی آن اسم چند تن از خوانندگان جوان افغان و عکاس را هم می‌شود دید که کارهای هنری خود از افغانستان را عرضه می‌کنند.

در این زمینه، گفت‌وگویی با پروین میررحیمی، مدیر این جشنواره انجام داده‌ام.پروین رحیمی با اینکه ایرانی‌تبار است و در اروپا بزرگ شده، ترجیح داد به زبان انگلیسی به سئوالاتم پاسخ دهد. با نام او پیش از این در جشنواره‌‌های فیلم‌های ایرانی در هلند آشنا بودم؛ جشنواره‌ای که بین ایرانیان هلند شناخته شده است و هر سال به طور مرتب برگزار می‌شود.

دقیقاً بعد از خروج نیروهای هلند از افغانستان، جشنواره فیلم‌ افغانستان شروع به فعالیت کرده است. آیا این به معنای آن است که هلند نمی‌خواهد مردم افغانستان را تنها بگذارد یا تنها تصادف بوده است؟

پروین میررحیمی: ما فکر کردیم حالا که نیروهای نظامی هلند از افغانستان برگشته‌اند و همین‌طور انتخاباتی که اخیراً در افغانستان برگزار شده است فضای متفاوتی را در افغانستان ایجاد خواهد کرد. به‌علاوه همین که خود مردم افغانستان می‌خواهند برای خود دموکراسی بسازند موضوع جالبی است. بنابرین فکر کردیم شاید وقت آن رسیده است که افغانستان را خارج از جنگ و طالبان از طریق فیلم‌ها ببینیم و بشناسیم. مردم نه آن قدر زیاد از فرهنگ و مردم افغانستان می‌دانند و چیزی هم که می‌دانند از رسانه‌هاست که آن هم محدود به موضوع جنگ و خشونت است.

دنبال فیلم‌های تازه‌ساخت افغانی گشتیم که این کشور را از نگاه دیگر معرفی می‌کند و آنها را در این جشنواره جای دادیم. به خاطر اینکه همیشه در کنار جنگ و بدبختی جنبه‌های دیگری هم در جامعه وجود دارد که زیر سایه‌ی جنگ نادیده می‌ماند. ازجمله جنبه‌ی زیبایی که مردم تلاش دارند جامعه‌ی برابر و دموکراتیک برای خود بسازند. این چیزی است که ما می‌خواهیم روز شنبه، سیزدهم نوامبر به مردم نشان دهیم.

بودجه‌ی این جشنواره از کجا تامین می‌شود؟

بودجه‌ی این جشنواره را سازمان هیفوس تامین می‌کند ولی بودجه‌ی ما آن‌قدر زیاد نیست. چون ما خود آخرین لحظه بعد از برگشتن نیرو‌های نظامی هلند به این نتیجه رسیدیم و تقاضا کردیم. چون فکر کردیم باید برنامه‌ای به جز جشنواره‌ی فیلم‌های ایرانی داشته باشیم. به غیر از هیفوس و سه‌دی‌آ، سینمای ریالتو هم کمک کرده و با قیمت خیلی کم سالن فیلم به ما اجاره داده و در این طرح همکاری دارد.

شما مدیر برنامه‌ی جشنواره‌ی فیلم ایرانی هم هستید که سالانه در هلند برگزار می‌شود. تفاوت این دو جشنواره‌ در چیست؟

مقصد هر دو جشنواره یکی است. ما می‌خواهیم ایران و هم افغانستان را از دیدی دیگر معرفی بکنیم؛ نه آن چیز‌هایی که ما در رسانه‌ها از دو کشور می‌خوانیم و می‌بینیم. بیشتر به جنبه‌ی انسانی و هنری آن توجه داریم؛ و تفاوت‌هایی که در کشورهاست. در ایران به آن شیوه‌ای که در افغانستان هست جنگ نیست، ولی در افغانستان اتفاق‌های مختلف و فوری روی می‌دهد و کشورهای گوناگون هنوز نیرو‌های نظامی خود را در آن‌جا نگه داشته‌اند. این ناخواسته به جشنواره جنبه‌ی سیاسی می‌دهد. چون مردم افغانستان در اینگونه شرایط به‌سر می‌برند.

این جشنواره هم قرار است هر سال برگزار شود؟

ما هنوز نمی‌دانیم. امید داریم که مردم در این جشنواره حضور پیدا کنند تا از این جشنواره‌ی یک‌روزه‌ی فیلم افغانستان پشتیبانی شود.فکری هم درباره‌ی برگزاری جشنواره‌ی مشترک فیلم‌های ایران، افغانستان و تاجیکستان کرده‌ایم. می‌خواهیم یک بار انجام دهیم و ببینیم که چه نتیجه‌ای خواهد داد. سبک و نیاز مردم هم به دست‌مان خواهد آمد. البته وابسته به آن است که این کشورها در هنر فیلمسازی چطور پیشرفت خواهند کرد. فعلاً این‌بار را برگزار خواهیم کرد تا ببینیم آیا مثل جشنواره‌ی فیلم‌های ایران موفق می‌شود یا خیر. آن وقت تصمیم خواهیم گرفت که این جشنواره‌ها را جدا از هم و یا مجموع فیلم‌های این سه کشور را در یک جشنواره نمایش دهیم. این کاملاً بستگی دارد به پشتیبانی و توجه مردم.

فیلم‌ها را چگونه انتخاب کردید؟

همه‌ی ما می‌دانیم که هنر فیلمسازی در افغانستان، در ده سال گذشته و در دوران نفوذ طالبان چندان وجود نداشت. از این‌جا ما دست خود را بازتر گذاشتیم و فیلم‌های ساخته‌ی سال دوهزار و پنج تاکنون‌ را انتخاب کردیم. ما می‌خواستیم هم فیلم‌های زیبای حرفه‌ای و هم فیلم‌هایی که چهره‌ی واقعی افغانستان‌ را در بر گرفته است نشان دهیم و کارهای فیلمسازان افغان و همین‌طور کسانی که با منطقه آشنایی بیشتری دارند را جمع کنیم.

همین‌طور فیلم‌های جدید، یعنی آنهایی را که تازه ساخته شده‌اند و به موضوعاتی پرداخته‌اند که ما هنوز از آنها یا اطلاع نداریم و در کل چیزی تازه‌ای برای گفتن دارند نشان دهیم؛ فیلم‌هایی که می‌توانند در ساختن پلی بین مردم خارج و داخل افغانستان کمک کنند. این نشانه‌ها، ازجمله اولویت‌های ما برای انتخاب فیلم‌ برای جشنواره‌ی فیلم افغانستان بوده است.

جشنواره‌ی فیلم افغانستان، ساعت سه بعد از ظهر در سینمای ریالتا Rialtoآمستردام، کار خود را شروع می‌کند و تا دیروقت شب ادامه خواهد داشت.فیلم‌هایی که در این جشنواره به نمایش گذاشته می‌شود اینهاست: «معتاد در افغانستان» ساخته‌ی الی صفری، «آخرین ملکه‌ی روی زمین» ساخته‌ی محمدرضا عرب، «نمایی از افغانستان» ساخته‌ی کانچبه سرخابی، «پایان زمین» ساخته‌ی ملک شفیعی، «تهران- کابل- تهران» ساخته‌ی البرز امینی، «سه یادداشت» ساخته‌ی جینا گاوسی، «جنگ تریاک» ساخته‌ی صدیق برمک، «افغانستان رای بده!» کار مشترکی از هاوانا مارکینگ و مرتین هیرینگ و چند فیلم دیگر ساخته‌ی فیلمسازان جوان افغانی و هلندی.

در پایان این جشنواره، رپ‌خوان جوان افغانی-‌ هلندی DSI-BEL و دی‌جی روشن، فضای جشنواره را جوان‌پسندتر خواهند کرد و با کار‌های تازه‌ی خود اندیشه‌ی نسل خود را به حاضران انتقال خواهند داد؛ نسلی که با اینکه در اروپا به دنیا آمده و بزرگ شده‌اند اما افغانستان‌را وطن اصلی خود می دانند.

سایت این جشنواره: اینجا