«شعرهای رودکی گم شده است»

شهزاده سمرقندی

در سمرقند و همین طور در تاجیکستان به بهانه هزار و صد و پنجاهمین سالگرد تولد رودکی، شاعر پارسی‌گوی ایرانی، جشن‌های دنباله‌داری برپا است و در این بین افضل‌شاه با خواندن سروده‌های رودکی، نقش مهمی دارد. نه تنها در آسیای میانه، بلکه در بزرگداشت رودکی در سازمان ملل در نیویورک هم برنامه‌هایی اجرا کرده است. با او گفت و گو کردم و از جشن رودکی در آمریکا و تاجیکستان پرسیدم

زادگاه رودکی در پنجکنت تاجیکستان

سفر خیلی عالیجناب بود ما در جشنواره رودکی که در آمریکا، در سازمان ملل متحد برگزار شد آن‌جا از برادران ایرانی ما، برادران افغانی ما، کشور تاجیکستان، دولت اسلامی ایران و دولت افغانستان شرکت داشتند و یک سفر ‌عالی‌جناب شد. آن‌جا درباره اشعار رودکی عالمان سخنرانی و سخنوری کردند و البته هنرمندان ایرانی، افغانی، تاجیکی هنرنمایی کردند و خیلی عالی‌جناب بود.

به عنوان کسی که شما خیلی به اشعار رودکی و لایق توجه دارید، این را در نظر گرفتید؟ در این جشن چه ترانه‌هایی اجرا کردید؟

در این جشن من ترانه‌ای از استاد رودکی را که «چون تیغ به دست آری، مردم نتوان کشت / نزدیک خداوند بدی نیست، فراموش.» خواندم. این شعر استاد رودکی را آهنگ بسته بودند، خواندم و یکی دیگر از آوازخوان بسیار مشهور ما آقای استاد جوره بیک مراد خواندم که می‌گوید: «سرود رودکی شد زنده اکنون / رسیده اوج فردوسی به گردون / برای حافظ و سعدی شیراز / نموده تاجیکان آغوش خود باز.» این شعر از استاد میرزا ترسون‌زاده بود که در سازمان ملل خیلی مردم ایران و افغانستان این سرود من را خوب پذیرفتند و این واقعاً باعث افتخار من بود.

در تاجیکستان چه طور جشن گرفتند. در تاجیکستان جشنی برگزار شد؟ شما در آن‌جا حضور داشتید؟

بله در تاجیکستان هم جشن رودکی چند بار این‌جا برنامه‌گذاری کردیم. ولی جشن اساسی که جشن رودکی می‌شود، آن انشاء‌الله ماه سپتامبر می‌شود. جشن دولتی می‌شود و از تمام کشورهای دنیا، به تاجیکستان تشریف می‌آورند و این با قرار یونسکو، جشن استاد رودکی در تاجیکستان جشن گرفته می‌شود.

مجسمه رودکی در پنجکنت

به افتخار جشن بزرگ رودکی، همه راه‌های تاجیکستان تعمیر شده است؛ از دوشنبه تا سغد تا خجند. از دوشنبه تا پنجکنت، زادگاه رودکی و البته راه‌های قرغان تپه، کولاب در یک مناطق نزدیکی دوشنبه، پایتخت ما. خیلی کارهای ساختمانی به انجام رسیده و تیاری (آمادگی) جشن بزرگ رودکی واقعاً در تاجیکستان یک همهمه می‌شود.

تا جایی که من می‌دانم سال گذشته آبخیزی (سیل) شده بود و شاید هم مقبره رودکی نیز در آن‌جا آسیب دیده بود و زمین‌لرزه هم امسال آمد. به نظر شما مقبره رودکی در پنجکنت، به آن حدی که باید آباد هست؟

من قبل از این به پنجکنت رفته بودم و کارهای ساختمانی که ادامه می‌یافت و مردم خیلی کوشش به خرج دادند که مقبره رودکی را ترمیم کنند تا جشن ما را آماده کنند و خیلی زیبا می‌شود. این البته به کمک برادران ایرانی و دستگیری آن‌ها و حکومت تاجیکستان بود و خیلی برای جشن رودکی و مقبره استاد رودکی مردم زیادی خدمت کردند. باوری دارند که تا ماه‌های اگوست، تا آخرش آن ماه، قریب‌های جشن خیلی زیبا ترمیم می‌شود.

شما یکی از هم‌نشین‌های استاد لایق شیرعلی بودید. این روزها حضور در این گونه جشن‌ها بدون استاد لایق چگونه بر شما می‌گذرد؟

صد افسوس می خورم که جای پدر بزرگوارم، جای یک شاعر ناتکرار قرن ۲۰ و ۲۱، زنده‌یاد استاد لایق خالی است. البته اگر استاد لایق زنده می‌بودند و در حیات می‌بودند، جشن رودکی باز زیباتر و باشکوه‌تر می‌گذشت.

استاد لایق همیشه به من می‌گفتند که ما استاد رودکی را پره (کامل) آموخته‌ایم و به درک رودکی نرسیده‌ایم و واقعاً مضمون بلند شعرهای رودکی را ما درک نکرده‌ایم و بیشتر آن‌ها حالا باید ما حالا آموزیم و زیر آموزش قرار دهیم که مردم ما رودکی را درست‌تر بفهمند.

رودکی واقعاً یک شاعری بود که اولین شاعر بود و درد مردم را می‌گفت و یک راه تازه‌ای برای ما، برای نبیرگان و وارثانش گذاشت.

البته جای استاد لایق خالی است. یک شعر است می‌گوید که: «یادش به خیر باد آن عشق کودکی / آن عشق گمشده، چون شعر رودکی.»

واقعاً شعرهای رودکی گم شده است. من باور دارم که از استاد فردوسی بزرگ، همیشه تا امروز هر شاعری که به فارسی حرف می‌زد و شعر می‌گوید، به فکر من، آن شعرهای گمشده رودکی است.