| رادیو زمانه > خارج از سیاست > گفت و گو > امنیت، دشمن اصلی کشت تریاک در افغانستان | ||
امنیت، دشمن اصلی کشت تریاک در افغانستان
شهزاده سمرقندیحبیبه سرابی، والی یکی از ولایت‌های بامیان در افغانستان در مورد کشت مواد مخدر در افغانستان است. به بهانه روز جهانی مبارزه با مواد مخدر با حبیبه سرابی صحبت گفت و گو کردم و ابتدا از او پرسیدم که آیا طبق آمار سازمان ملل، واقعاً دیگر در بامیان تریاک کشت نمیشود؟
ما در سال گذشته تلاش زیادی کردیم. البته در دو سال پیش، بامیان پنج در‌صد کشت می‌کرد، کوکنار یا تریاک کشت می‌کردند، اما فعلاً بامیان، خالی و عاری از کشت کوکنار است. از چه زمانی در افغانستان کشت مواد مخدر درواقع قانونی بوده و چرا این‌قدر در افغانستان گسترده است؟ متاسفانه جنگ و نابسامانی باعث شد که کشت کوکنار در افغانستان رایج شود. البته کشت کوکنار بیشتر در زمان طالبان و از زمان جنگ مجاهدین در سال‌های ۹۲ رایج شد. به خاطر این‌که یک منبع درآمد بود برای کسانی که جنگ می‌کردند. آنها باید اسلحه می‌خریدند و تمرین می‌کردند؛ توسط کشت کوکنار و موادی مثل تریاک و هرویین بود که می‌توانستند خرج‌شان را تامین بکنند. به این ترتیب توسل جستند به کشت کوکنار. فعلاً هم مخالفین دولت افغانستان، آن‌هایی که با دولت افغانستان در حالت جنگ هستند، از کشت تریاک بیشتر استفاده می‌برند. این زمین‌هایی که در آن مواد مخدر کشت می‌شود، مال دولت است یا مال خود مردم محلی؟ مال مردم محلی است، یعنی زمین دولتی نیست. زمین شخصی است اما جاهایی که حاکمیت قانون هست و در آن‌جا آرامش و صلح برقرار است، کشت کوکنار را ممنوع قرار دادند و مردم از قانون پیروی می‌کنند. اما در آن محلاتی که جنگ و ناامنی است،بیشتر کشت کوکنار موجود است. حالا می‌شود برای ما کمی بیشتر توضیح بدهید که این مواد مخدر را در چه فصلی و چگونه کشت می‌کنند و چه کسانی در کشت این محصولات فعال هستند، بیشتر زنان هستند یا مردان؟ کشت کوکنار بیشتر در بهار صورت می‌گیرد و در خزان حاصل آن را می‌گیرند و البته توسط مردم کشت می‌شود اما متاسفانه برای حاصل‌برداری آنها، از کودکان و زنان هم استفاده می‌شود و اکثراً هم کشت کوکنار را جنگ‌سالارها و کماندوهای سابق انجام می‌دهند تا حاصل بگیرند و بتوانند بیشتر اسلحه بخرند. در این شرایطی که الان خشکسالی پیش آمده و همین‌طور مردم الان نیاز دارند که گندم کشت بشود و یا محصولاتی که به روزگار آنها کمک کند؛ چگونه هنوز مردم و یا دولت اجازه می‌دهند که به‌جای مثلاً گندم، کوکنار کشت کنند؟ کشت کوکنار، طبق قانون ممنوع است. اعتراض زیادی از سوی علمای دین و ملاها و هم صورت می‌گیرد. از طریق تلویزیون و رادیو، همه وقت ممنوعیت کشت کوکنار تبلیغ می‌شود، اما متاسفانه کوکنار، در جاهایی کشت می‌شود که ناامن است، یعنی مخالفین دولت قدرت دارند و حاکمیت را در اختیار دارند. آنها به مردم پول می‌دهند که شما کوکنار کشت کنید، ما شیره آن را جمع می‌کنیم و حاصلش را جمع می‌کنیم. ولی از دید دولت، دولت ممنوع است و توسط دولت کشت نمیشود و افراد شخصی هستند که این کار را می‌کنند.
خرید و فروش مواد مخدر خارج از افغانستان از طرف چه کشورهایی صورت می‌گیرد. رابطه‌ای هم با کشور ایران هست که دست داشته باشد درواقع به دیگر کشورها یا اصلا خود ایران از آن خریداری می‌کند؟ خب، اگر ایران خریداری بکند، از طریق غیر قانونی خریداری می‌کند یا افراد به شکل غیرقانونی خریداری می‌کنند. از طرف دولت ایران، ممنوع است و شدیداً مورد مجازات قرار می‌گیرد. اما متاسفانه بیشتر این صادرات از طریق دولت پاکستان و همچنین تاجیکستان و ازبکستان یا کشورهای شمال صورت می‌گیرد. کشت مواد مخدر به این گستردگی در داخل افغانستان، آیا اعتیاد را هم افزایش داده؟ متاسفانه اعتیاد به مواد مخدر دارد افزایش پیدا می‌کند. تعداد زیادی از جوان‌ها و خانم‌ها حتی مواد مخدر مصرف می‌کنند، معتاد می‌شوند و این یک مصیبت بزرگ است. بعضی سازمان‌ها هستند مرکزهای هستند که آنها معتادین مداوا می‌شوند و به آنها کمک می‌شود تا ترک کنند. موسسات بین‌المللی هم از این مراکز حمایت می‌کنند. طبق تحقیقاتی که سازمان ملل انجام داده، گفته شده که در بخش‌هایی از افغانستان دیگر مواد مخدر و یا تریاک کشت نمیشود. آنها چگونه موفق شدند فرهنگ کشت تریاک را از بین ببرند؟ دلیل اولش این است که آن مناطق، امن است. امنیت، حاکم است و قانون می‌تواند اعمال شود. دوم کارکنان دولتی، والی‌ها، ماموران امنیت و پلیس در آن‌جاها فعال هستند و به دولت و مردم خود وفادار هستند. به این ترتیب توانسته‌اند که قانون را اعمال بکنند. تبلیغات هم به دفعات انجام می‌شود. اما در جایی که ناامنی است، حکومت نمی‌تواند آن نقش را داشته باشد. مزار شریف هم و یا نزدیک به سرحد ازبکستان است. من در یاد دارم که این سرحد در زمان حمله آمریکا، باز بود. الان در چه وضع است؟ شما خبر دارید که این سرحد باز است و یا همچنان بسته است؟ سرحد مزار شریف با ازبکستان، باز است به شکل قانونی. چون بندری داریم که مردم می‌توانند بروند و بیایند و اموال تجارتی‌شان را انتقال بدهند. اما به‌صورت عموم این قاچاق مواد مخدر می‌تواند از طریق بنادر هم باشد، از طریق غیرقانونی هم ممکن است صورت بگیرد. متاسفانه در سرحد بین قندهار و پاکستان، مشکلات امنیتی زیاد است و عبور و مرور غیرقانونی افراد صورت می‌گیرد. این‌طور که شما گفتید پس می‌شود نتیجه گرفت که کشورهای هم مرز با افغانستان کمک می‌کنند که این فرهنگ کشت تریاک در افغانستان همین‌گونه بماند و یا درواقع گسترش پیدا کند، درست است؟ بعضی از کشورهای همسایه مخصوصاً پاکستان، همیشه بی‌ثباتی افغانستان را در کشت مواد مخدر می‌داند و بی‌ثباتی افغانستان را به نفع خودش می‌داند. به آن خاطر به اشکال مختلف کوشش می‌کند ثبات افغانستان برهم بخورد و کشت مواد مخدر یکی از راه‌هایی است که ثبات افغانستان را بر هم می‌زند. استفاده و سوء‌استفاده طالبان از تریاک و یا محصولات تریاک و مواد مخدر روبه افزایش است و یا روبه کاهش؟ الان اگر بخواهید بامیانی را که تریاک کشت می‌شد، با الان که دیگر کشت نمیشود و یا کمتر کشت می‌شود، مقایسه کنید؛ شرایط امروز مردم بدون مواد مخدر و کشت تریاک در آن منطقه چطور است؟ یکی از تغییرات آن این است که مردم دیگر نسبت به پلیس و دولت احساس وحشت نمی‌کنند و دولت، خودش را جزو مردم حساب می‌کند و مردم هم به دولت اعتماد می‌کنند. یعنی پیش از این اگر تریاک کشت می‌کردند، از دولت می‌ترسیدند و فرار می‌کردند. اما حالا با هم یکی شده‌اند. این یک تغییری است که به‌وجود آمده است.  |
||
