«شهروند تاجیک سرمایه‌گذاری زیربنایی می‌خواهد»

برنارد کوشنر، وزیر خارجه فرانسه طی سفر خود به آسیای میانه در دوشنبه پایتخت تاجیکستان از حمایت مالی فرانسه از پروژه‌ی توسعه فرودگاه این شهر خبر داده است. در این باره با عبدالغفار کمال، تحلیل‌گر مسائل تاجیکستان گفت‌وگو کردم:

با توجه به نیاز شدید تاجیکستان به سرمایه‌گذاری خارجی، طی چند سال اخیر تقریبا رسم شده است که از هر سفر خارجی که پرزیدنت امامعلی رحمان انجام می‌دهد یا هر سفری که طی آن مقاماتی از بیرون به تاجیکستان می‌آیند، مطبوعات، رسانه‌ها و محافل خبری، بیشتر به جنبه اقتصادی آن فکر می‌کنند.

سفر آقای برنارد کوشنر به تاجیکستان از این قاعده مستثنی نبود و بیشتر روی این موضوع صحبت می‌شود که حضور فرانسه در تاجیکستان تا چه حد می تواند به اقتصاد تاجیکستان کمک کند. این است که اختصاص بودجه 25 دلاری از سوی فرانسه برای ترمیم فرودگاه شهر دوشنبه،‌ همیشه بیشتر از سایر جنبه‌های آن مورد توجه قرار گرفته است.

البته جنبه‌های امنیتی و سیاسی هم داشت که بیشتر به افغانستان مربوط می‌شد. ملاقات جناب کوشنر با محی‌الدین کبیری، رییس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان هم گویای این واقعیت بود که فرانسه به مسائل امنیتی و مبارزه با افراط‌گرایی در آسیای مرکزی خیلی اهمیت می‌دهد.

خب، می‌دانید که تاجیکستان از میان کشورهای اروپا یا غربی، بیشترین روابط را با فرانسه دارد. نخستین سفر امامعلی رحمان به جهان غرب در سال فکر کنم 2002 از فرانسه آغاز شده بود. به همین ترتیب در سال قبل آن در سال 1997 هم بعد از آنکه جانی‌های تاجیک به درگیری‌ها خاتمه دادند، یک سال بعد،‌ پاریس، میزبان کشورهای کمک کننده به تاجیکستان بود.

هرچند وعده‌های آن به تدریج عملی نشد، ولی این می‌تواند یک سابقه‌ای باشد برای روابط پاریس و دوشنبه.

امروز هم پاریس از میان کشورهایی است که عضو ائتلاف جهانی مبارزه با تروریسم هستند؛ فرانسه تنها کشوری است که در تاجیکستان نیرو دارد؛ حدود چهارصد افسر و سرباز. فرانسه تمام عملیات امدادی خود را در افغانستان از طریق تاجیکستان انجام می‌دهد.

این صحبت‌ها باعث می‌شود تا این دو کشور روابط نسبتا نزدیک‌تری نسبت به سایر کشورها در روابط خود داشته باشند و این چیزی که آقای کوشنر پنهان هم نکرد و در مصاحبه خود گفت که تاجیکستان برای ما کشور دوست است. حتی ما آن را شریک اقتصادی می‌خوانیم و میل داریم که از تجربه‌ی همکاری‌مان بگیریم و همکاری خود را با دیگر کشورها در آسیای مرکزی هم گسترش دهیم.

ما نتیجه‌ی این همکاری و دوستی این دو کشور را دیدیم که منجر شد به بهبود وضع فرودگاه در تاجیکستان. الان فرودگاه تاجیکستان و وضع هواپیماهای آن در چه وضعیتی است؟

یک چیزهایی از نظر امکانات رفاهی و تزیینی در نظر می‌رسد، ولی نباید فراموش کنیم که این پروژه در پایان 2009 و شاید هم در ابتدای 2010 به پایان برسد و در آن وقت مشخص خواهد شد.

ولی من فکر می‌کنم این کمک 25 میلیون دلاری فرانسه برای تاجیکستان، در آن حدی نیست که آن بتواند مثلا چهره یک شهر و یک فرودگاه را حتی تغییر بدهد. چون طلبات و توقعات مردم روز به روز افزایش پیدا می‌کند. شاید این فرودگاه شهر دوشنبه که مثلا پنج سال پیش بود، حالا در سال 2010 خیلی فرق کند. ولی خب در سال 2010 هم انتظارات هم خیلی فرق می‌کند. یعنی این چیزها همیشه به سرمایه‌ی انسانی مدافع می‌ماند.

یک شهروند تاجیک بسیار می‌خواهد که تاجیکستان از این امکانات نظامی که در بقیه کشورهاست، از جمله پایگاه‌هایی که برای روسیه داده است و اینک پایگاه هوایی که برای فرانسه داده است؛ خیلی بیشتر از اینها استفاده کند. یعنی محدود نشود به اجاره یا همان مثلا ترمیم و بازسازی آن مکانی که آنها قرار دارند. این باعث شود این پولی شود که ربطی بدهد به سرمایه‌گذاران کشورها، مثلا فرانسه یا روسیه و دیگر کشورها بیایند و در بخش‌های مختلف تاجیکستان، در بخش‌های زیربنایی آن سرمایه‌گذاری کنند.