یک کمی شانس

امروز از سبک موسیقی‌ای خواهم گفت که شاید همه روزه از رادیو و تلویزیون می‌شنویم و پیش خود خوانندگان را گنه‌کار می‌دانیم که چرا این قدر به موسیقی عربی‌، ترکی و یا یونانی تقلید می‌کنند.

اما یهودیان به این سبک موسیقی که در آن صدای ویلان و اسباب‌های ضربی مثل طبل و تمبک غالب‌تر از بقیه اسباب‌های موسیقی است، در عبری سبک «مزراحی» (Mizrahi) می‌گویند.

این سبک موسیقی و یا این نوع اسباب‌های موسیقی، در سال های ۱۹۹۰ از طریق موسیقی عربی به موسیقی‌های دیگر کشورهای شرقی و همسایه راه یافت و محبوبیت پیدا کرد.

این سبک در کارهای خواننده معروف یهودی، زیواهه بن، بسیار به کار رفته است.

زیواهه بن، با این نوع سبک محبوب شد و تا به حال نیز در این سبک اجراهای موفقی به بازار داده است.

زیواهه بن، خواننده اسراییلی است که سال ۱۹۶۸ به دنیا آمده و از محبوب‌ترین خواننده زن اسراییلی محسوب می‌شود.

زیواهه بن با فیلم «یکی کمی شانس» (Tipat Mazal) ساخته زییف ریوچ (Ze'ev Revach) مشهوز شد. این فیلم از دختر با استعدادی می‌گوید که صدای خوبی دارد و با پدر نابینایش زندگانی می‌کند.

تجروبه‌های اول خوانند‌گی این دختر بسیار پور‌احساس روایت می‌شود و زیواهه بن در این فیلم تمام ترانه‌ها را با صدای خود اجرا می‌کند.

زیواهه بن، خواننده اسراییلی

ترانه «یکی کمی شانس» (Tipat Mazal) که عنوان فیلم نیز از این برگرفته شده، از معروف‌ترین سروده‌های این خواننده است.

به ترانه «یکی کمی شانس» (Tipat Mazal) گوش می کنیم در اجرای زیواهه بن با خواندن ترانه معروف shir lashalam و یا «سرود صلح» نیز بیشتر معروف شد. این ترانه هر چند سروده خود او نیست، اما اجرای آن که در رابطه با حمایت از صلح و آسایش بود، توجه دوستداران هنر او را نسبت به او بیشتر کرد.

میان این همه جنگ و دعوا با سبک عربی آهنگ اجرا کردن زیواهه و یا به قول یهودیان در سبک «مزراحی» (Mizrahi) که بر اساس آهنگ و اسباب‌های عربی به وجود آمده است، او را از دیگر خوانندگان یهودی متمایز می‌کند.

با وجود این‌که در کودکی با یهودیان فارسی‌زبان به بار آمده‌ام، از این مردم چیز زیادی نمی‌دانم و دیگر مردم آسیای میانه نیز همین‌طور.

در زمان شوروی‌ و سال‌های کودکی و نوجوانی من، در سمرقند آوازخوان‌های معروف یهودی داشتیم. در این حال همه این استادان آوازخوان به آمریکا مهاجرت کرده‌اند، جای آن‌ها بین مردم تاجیک و دیگر مردم آسیای میانه خالی مانده و مردم از این استادان خاطرات خوبی به ذهن سپرده‌اند.

در زمان شوروی، یهودیان از اولین مردمی بودنند که هنر مردم آسیای میانه را به صحنه آوردند و اجرا کردند. در زمانی که هنوز مردم مسلمان آسیای میانه، بند عرف و عادت‌های سنتی خود بودند و در صحنه اجرا کردن به ضدیت و مخالفت نزدیکان هنرمندان رو به رو می‌شود.

یهودیان در آسیای میانه از علمدار موسیقی و موسیقی در سبک شش‌مقام بودند.

شش‌مقام، از سنتی‌ترین و قدیم‌ترین سبک هنری‌ست که در آسیای میانه هنوز نیز محبوب و محفوظ است.

یهودیان در آسیای میانه به آن شناخته شده‌اند که همیشه دنبال کسب و یا هنری می‌روند که در نوع ساخت سیاسی و شراعت مردم به آن نیاز دارند.

زیواهه بن، خواننده اسراییلی

در سمرقند زرگری و کفاشی و رقص و آوازخوانی به اصطلاح در دست یهودیان بود، تا بعد از فرو‌پاشی شوروی ثروتمندان و افراد معروف و محبوب‌شان با کمک سفارت اسراییل و آمریکا در ازبکستان راه آن‌ها را به آمریکا و اسرایل باز کردند.

دوست یهودی‌ام، کسی که خود آوازخوان بود و در لندن با او آشنا شده بودم، می‌گفت که در لس‌آنجلس محل یهودیان سمرقند است که همه به زبان تاجیکی صحبت می‌کنند و زبان عبری بلد نیستند. به گفته این دوستم میه کسیر، یهودیان آن محل از یهودیت خود تنها بعضی از رسم و آین های یهودی را حفظ کرده‌اند.

اما در این حال در بخارا با کمک سفارت اسراییل مدرسه و مرکز یهودیانی برپا شده که در آن از آموزش زبان عبری تا رسم و آیین‌های قدیمی یهودی به یهودیان بخارا به صورت مجانی آموزش داده می‌شود.

در آخرین سفرم به بخارا به این مرکز سری زده بودم و آن زمان، این مرکز دوست کهنسال‌تر برادران یهودی بود که دیگر نمی‌خواستند بخارا را ترک کنند و بخارا جایی بود که آن‌ها در آن به دنیا آمده بودند و می‌خواستند کنار پدر و مادر خود در بخارا خاک شوند.

من همیشه در یهودیان اتحاد خانواد‌گی و پشتیبانی از همدیگرشان را تحسین می‌کردم، چون همین اتحاد و یکدلی آنان بود که در هر گوشه دنیا برای خود میهن کوچکی ساختند و سر بلند کردند.