گلناره، ملکه ازبکستان

شهزاده سمرقندی

امروز از دختری خواهم گفت که با وجود این که دستش به همه ثروت و مال دنیا می‌رسد، اما در اوج بدنامی و نا‌محبوبی در بین مردم خود و دنیا به سر می‌برد. گلناره کریموا، ملکه ازبکستان، گوگوشه، دختر ریس‌جمهور، شیر درنده و اژدهای آتش نفس از جمله نام و لقب‌های این دختر است.

به تاز‌گی گلناره بعد از نام آوردن در بازار داخلی کشور ازبکستان و فعالیت‌های مختلف، دست به خوانندگی زد و با لقب «گوگوشه» روزانه از رادیو و تلویزیون کشور با ترانه و کلیپ‌های خود در حال به دست آوردن دل مردم مهربان خود است.

اما ترانه‌های او چنگی به دل مردم نزد و او به ناچار رو به سیاست آورد و به تازگی به عنوان کاتب اول وزارت امور خارجه ازبکستان تعین شد.

گلناره کریموا هشتم ماه جولای سال ۱۹۷۲در شهر تاشکند به دنیا آمده است؛ از مادری تاتارنژاد و روس زبان و پدری تاجیک. در دانشگاه هرورد رشته تجارت و دیپلماسی خواند و با جوان تاجیک ـ افغانستانی مقیم آمریکا ازدواج کرد. او بعد از طلاقی پرسرو صدا با دو فرزندش به ازبکستان فرار کرد.

گلناره کریموا، ملکه ازبکستان

این بود داستان این دختر معروف ولی نامحبوب رییس جمهور ازبکستان در چند جمله. اما امروز از ترانه‌های سروده او بیش‌تر خواهم گفت.

گلناره کریموا یا گوگوشه در مورد اجرای ترانه بهار که به زبان روسی سروده است، می‌گوید که همه غم و غصه‌ها می‌‌گذرد و زمان دردها را دوا خواهد کرد. گلناره این ترانه را به شوهر خود گفته که بعد از جدای باید یکی از فرزند خودرا به او می داد (چن دادگاه نیو جرسی چنین تصمیم گرفته بود)، اما با قوانین ازبکستان بعد از طلاق همه کودکان پیش مادر می‌مانند. گلناره هم هر دو فرزند خودرا از دست شوهر دزدید و به خاک خود برگشت.

اسلام کریموف، پدر گلناره مثل بقیه مردم آسیای میانه شیفته ترانه‌های گوگوش خواننده ایرانی بود و دختر خود را با اسم گوگوشه صدا می‌کرد و آرزو داشت که او روزی مثل گوگوش خواننده‌ای خوش‌صدا و زیبا شود.

متاسفانه گلناره دیر به سرودن پرداخت، یعنی بعد از طلاق. خیلی‌ها می‌گویند که او صدای خوبی ندارد و به‌خصوص صدایش تربیت نشده است و حتا گوش آهنگ‌شناس هم ندارد. خوانندگی برای او میدانی‌ست که می‌خواهد با سروردن ترانه‌های رمانتیک و غم‌آلود، خود را همدل مردم خود نشان دهد. خیلی‌ها می‌گویند که به صحنه هنر آمدن او باعث محبوبیت او نشده و تلاش‌های او گویا بیهوده بوده است.

به‌خصوص وقتی وی ترانه معروف ازبیک «انوتما مینی» یعنی «مرا فراموش مکن» کوموش رزاقاوا را خواند، مردم از صدا و ادای او حتا به غضب آمدند. به نظر خیلی‌ها چنین آمد که گویا گلناره بعد از مال خود کردن شرکت موبایل، ساختمان سازی، کوکاکولا، مد، کلاب‌های شبانه، گاز و طلای کشور، حالا چشم به ترانه‌های هنرمندان دوخته است.

گلناره کریموا تا به حال تمام تلاش خود را کرده است که به دل مردم راه یابد، اما انگار تلاش‌های او برعکس جواب داده‌اند.

گذشته از این ماه پیش اسلام کریموف او را به عنوان کاتب اول وزیر امور خارجه تعین کرد تا برای او سابقه و تجربه سیاسی فراهم کند. گفته شده است که اسلام کریموف می‌خواهد قبل از اینکه از وظیفه خود کنار بگیرد، دختر خود را به عنوان کاندیدایی مناسب و قدرتمند تربیت کند و در واقع وظیفه خودرا به او واگذار کند.

البته زنان جامعه از این موضوع استقبال خواهند که اولین بار در تاریخ آسیای میانه زنی به عنوان ریس‌جمهور تعین ‌شود. اما سیاست‌مداران که همه مردند و جامعه که هنوز در عمق خود مردسالار است، آشکارا نگرانی خود را بیان می‌کنند.

به هر حال برخی در این فکرند که اسلام کریموف تا زنده است در منصب خود باقی خواهد ماند و گلناره هنوز با ترانه‌های خود از تلویزیون کشور روزانه ظاهر می‌شود. بعضی‌ها می‌گویند که اگر گلناره کریموا روزی ریس جمهور این کشور گردد، آن وقت اولین کاری که خواهد کرد از بین بردن ترانه‌های نا‌استادانه خود از آرشیو ردایو و تلویزیون کشور خواهد بود.

گلناره کریموا بیشتر ترانه‌هایش بازخوانی است و از این جاست که او را به عنوان خواننده نمی‌شناسند و تنها به عنوان یکی از مشغولیت‌های او می‌دانند که برای سرگرم نگهداشتن خود انجام می‌دهد.

گلناره از کودکی به عنوان دختر سرکش و نااهل پدر نام داشته و از کودکی همیشه تلاش کرده که به راه پدر نرود، اما متخصصان می‌گویند که برای نگهداشتن ثروت خانواده در داخل کشور، یگانه راه این است که گلناره سر قدرت بیاید.

اگر گلناره کریموا سر قدرت آید احتمال بدتر شدن روابط ازبکستان با آمریکا و بهتر شدن روابط سیاسی و فرهنگی با ایران زیاد است. چون گلناره بعد از طلاق خود دیگر اجازه سفر به آمریکا را ندارد. گفته شده است که گلناره در حالی‌‌که به زبان ازبکی صحبت نمی‌کند، عاشق زبان و فرهنگ فارسی‌ست و تمام ترانه‌های گوگوش خواننده محبوب ایرانی را از بر است.

در پایان برنامه می‌خواهم به یکی از شنوندگان پاسخ دهم که در پای یکی از برنامه‌های موسیقی ملل پرسیده بود که آیا «کریموف» یهودی است. اسلام کریموف از پدرو مادر تاجیک مسلمان به دنیا آمده است و گفته شده است که خانواده‌ای که او در آن بزرگ شده از شهروندان اصیل سمرقندند و هیچ کدام به زبان ازبکی حرف نمی‌زنند و خود را تاجیک می‌دانند.

گلناره هم از زمانی که مستقماً به میدان سیاست پای گذاشت تازه به آموختن زبان ازبکی شروع کرده، چون طبق قوانین کشور رییس جمهور باید زبان دولتی را که زبان ازبکی است خوب صحبت کند. این در واقع کاری بود که اسلام کریموف هم در اوایل ریاست خود انجام داد و حالا به راحتی در سخنرانی‌های خود ازبکی حرف می‌زند. از زمان شوروی به بعد هنوز خیلی از سیاست‌مداران ازبکستان به زبان روسی حرف می‌زنند و هنوز خیلی از سازمان‌های دولتی کار خود را با زبان روسی ادامه می‌دهند.