| رادیو زمانه > خارج از سیاست > جغرافیا و زمینشناسی > بازگشت دختربچه‌‌ی بادها | ||
بازگشت دختربچه‌‌ی بادها
برگردان: احسان سناییسامانهی اقلیمی «لانینیا» (La Niña- به‌معنای دختربچه در زیان اسپانیولی)، خواهر کوچکتر جریان مخوف «ال‌نینیو»1؛ که از شرق تا مرکز نوار استوایی اقیانوس آرام را انگار که با رد گیسوان به‌هم‌بافته‌اش در سرمای ناخواسته‌ای فرو می‌برد؛ این روزها طبق انتظارات، در حال تقویت است. این را آمارهای «سازمان ملی داده‌های جوی و اقیانوسی ایالات متحده» (NOAA) به ما می‌گویند. در طول تمامی عرض‌هایی که تحت دیده‌بانی این سازمان است؛ سطح آب‌های اقیانوسی، ۱.۳ تا ۱.۸درجه‌ی سلسیوس سردتر شده است. طبق مدل‌سازی‌ها، لانینیا تا اوایل ۲۰۱۱ بر آب‌های اقیانوس آرام خیمه افکنده که به‌گفته‌ی متخصصین همین امر، زمستان پیش رو را سردتر از همیشه خواهد ساخت. بیایید آثار بالقوه‌ی بازگشت این دختربچه‌‌ی بادهای زمین را بر اقلیم جهانی، بررسی کنیم: تعریف علمی «لانینیا» چیست؟ لانینیا، چرخه‌ی طبیعی ۳ تا ۶ سالهای در امتداد نوسانات متناوب گرمایی سطح آب اقیانوس‌هاست که در سراسر آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام رخ می‌دهد. این سامانه در کنار پدیده‌ی گرمازا و آشناتر ال‌نینیو؛ مربوط به تجاوز ۰.۵ درجه‌ای دمای سطح اقیانوس از حد میانگین‌اش است. بقای یک دوره‌ی لانینیا، از ۱ تا ۳ سال؛ آنچنانچه در خلال سالهای ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۰ به‌ثبت رسید، امکان‌پذیر است.
اهم تأثیرات جهانی‌اش چیست؟ به‌گفته‌ی دکتر «گری بل» (Gerry Bell)؛ از اقلیم‌شناسان مرکز پیش‌بینی اقلیمی کمپ‌اسپرینگز ایالت مریلند؛ سرمای اقیانوس، بر بارش نواحی گرمسیری اقیانوس آرام، از اندونزی گرفته تا آمریکای جنوبی اثربخش خواهد بود. برخی نقاط همچون شمال استرالیا، فصول مرطوب‌تری از حد متوسطشان را تجربه می‌کنند و به‌گفته‌ی بل، «دگرگونی‌ها چنان وسیع است که بر بادها نیز اثر خواهد نهاد و اقیانوس اطلس، درست در پایین‌دست این نواحی تأثیرپذیرفته جای دارد». ظهور این پدیده هیچ ارتباطی با فصل تندبادهای اقیانوس اطلس دارد؟ به‌گفته‌ی بل، لانینیا تغییرات سرعت و راستای باد را در سرتاسر جو زمین کاهش می‌دهد که همین امر احتمال وقوع تندبادهای اطلسی را بیش‌تر از پیش می‌کند. از همین‌رو امسال هم اختصاصاً امکان فعالیت بیشترشان وجود دارد. گذشته از وقوع لانینیا و مهم‌تر از آن، دمای آب‌های سطحی اطلس طی پانزده سال گذشته به‌طرز غیرمعمولی زیاده از حد مانده و الگوهای باد که از ۱۹۹۵ در منطقه ظاهر شده‌اند – همچون بادهای ضعیف خاوری و نیز جریان پرفشار واقع بر فراز جو فوقانی این نقطه – مخصوصاً عاملی برای وقوع یک فصل طوفانی پرقدرت هستند. NOAA، انتظار ۸ تا ۱۲ هاریکان را در این فصل پیش رو می‌کشد که از این بین، ۴ تا ۶ تایشان در رده‌ی تندبادهای عمده دسته‌بندی می‌شوند؛ تندبادهایی با قابلیت تحمل بادهایی سریع‌تر از ۱۷۸ کیلومتر بر ساعت. آیا لانینیا به افت گرمای جهانی و تاریخی اخیر هم کمک خواهد کرد2؟ طبق گزارشی از سوی مرکز اروپایی پیش‌بینی‌های آب‌وهوایی بُرد متوسط، دمای میانگین خشکی‌های خارج از محدوده‌ی نواحی گرمسیری نیمکره‌ی شمالی، در ژولای ۲۰۱۰ به رکورد جدیدی دست یافت. به‌علاوه، میانگین دمایی خشکی‌ها، طی ۱۲ماهه‌ی اخیر حائز جایگاه دوم از حیث شدت گرما در طول تاریخ ثبت‌گشته، شد.
اوضاع پس‌آیند بازگشت لانینیا، این شرایط را جبران خواهد کرد؛ اما عمدتاً در حوزه‌ی آب‌های گرمسیری اقیانوس آرام. دمای میانگین زمین، از ابتدای قرن بیستم ره به صعود نهاده که طی ۳۰ سال گذشته برجسته‌تر از گذشته هم شده است؛ اما لانینیا جزئی از چرخه‌ی طبیعی اقلیم زمین است که تنها بر این چرخه‌ی انسان‌ساز اعمال فشار می‌کند و از بین‌اش نخواهد برد. بازگشت این لانینیا در قیاس با نمونه‌های پیشین‌اش، چه قدرتی خواهد داشت؟ تاکنون لانینیا در طول تابستان جاری، نسبتاً چهره‌ای قوی از خود بروز داده. بل می‌گوید «این چیزی نیست که پیش‌تر به گوش‌مان نخورده باشد» و اضافه می‌کند که شرایط مشابهی نیز در سال ۱۹۹۸ میلادی به‌وقوع پیوست. نوسانات معمولاً طی فصل پاییز، آغاز به تقویت می‌کنند و از این‌رو هنوز مانده تا بگوییم این لانینیا در برابر نمونه‌های گذشته‌اش از قدرت بیشتری برخوردار است یا که خیر. پیگیری این پدیده‌ها چه اهمیتی دارد؟ دانستن اینکه لانینیا به چه نحوی بر الگوهای اقلیمی زمین مؤثر واقع می‌شود؛ می‌تواند که به سیاستمداران و مردم در برنامه‌ریزی خشکسالی‌ها یا بارندگی‌های سنگین پیش رو، کمک کند. مثلاً پژوهش‌گران می‌دانند احتمال اینکه تا انتهای پاییز پیش رو، نواحی شمال‌غرب اقیانوس آرام از حد معمول‌شان مرطوب‌تر شوند، زیاد است و همین به پُرسازی آب‌خوان‌های خشکیده طی فصول خشکسالی، کمک خواهد کرد. پیش‌بینی نوسانات دمای جهانی در مدیریت منابع آبی؛ برای کشاورزانی که به‌دنبال جبران تلفات احتمالی‌شان نیز هستند، ضروری‌ست. منبع: nature پانوشت:  |
||
