دنیای معاصر یا «قرون وسطی دیجیتالی»

ونداد زمانی

شتاب خارق‌العاده اطلاعات کامپیوتری اصطلاح «آرشیو دیجیتالی» را چنان از سکه انداخته است که به نظر مورخین معاصر، دنیایی که ما در آن زندگی‌ می‌‌کنیم را می‌‌توان به عنوان «قرون وسطی دیجیتالی» تعبیر کرد.

حدود هزار سال پیش به دستور شاه انگلیس مقرر شد که نمایندگان دولتی به همه استان‌های کشورسر بزنند و آمار کاملی از دارایی‌های خان‌ها تهیه کنند. اطلاعات جمع‌آوری شده در کتابی‌ با عنوان «کتاب رستاخیز» ثبت شد.

نکته جالب این است که سند فوق بعد از هزار سال محفوظ مانده ولی بسیاری از اسناد و اطلاعات مردم دنیای معاصر در شبکه عظیم و هر لحظه متغیر دیجیتالی، به همان سرعتی که ایجاد می‌‌گردد پاک و حذف می‌‌شود.

حکام و دولت مردان سابق و همه‌ی آن‌هایی که اخبار وماجراهای روزانه را می‌‌بایست بنویسند، حتّی مردم عادی نیز از طریق نامه‌نگاری، خاطره‌نویسی و یا از طریق حفظ وصیت نامه‌ها و یا اسناد تجارتی قادر بودند منبع بسیار با ارزشی برای مورخین آینده باشند تا آن‌ها بتوانند تصویر همه‌جانبه‌ای از نحوه زندگی‌ مردم داشته باشند.

سیمون تانر، مدیر مشاوره اطلاعات دیجیتالی در دانشگاه «کینگز کالج» لندن انگلیس می‌‌گوید:

«این مساله یک ذره‌ شبیه افزایش دمای زمین است، ما می‌دانیم که وضعیت بد است ولی هنوز کسی‌ آن حالت اضطراری را حس نکرده و تا بخواهند مشکل را رفع و رجوع کنند کار از کار خواهد گذشت. عین این قضیه در ثبت اطلاعات دنیای معاصر در حال شکل گرفتن است و چه بسا که در این مورد هم دیر بجنبیم و همه اطلاعات را از دست بدهیم.»

آقای تانر از این پدید به عنوان «قرون وسطی دیجیتالی» یاد می‌‌کند و به شدت نگران است که نسل‌های بعدی و مورخین آینده قادر نباشند تصویر جامعی از دنیای ما داشته باشند، چون به فاصله یک چشم به هم زدن تکنولوژی الکترونیک در حال تغییر است و بازنده و جامانده اصلی‌ هم اطلاعاتی است که در این میان گم می‌شود.

در سال ۲۰۰۳ «رابین کوک» یکی از بهترین سخنرانی‌های پارلمان انگلیس را قرائت کرد و پس از آن به خاطر ورود انگلیس در جنگ عراق از مجلس انگلیس استعفا داد.

رابین کوک به طور ناگهانی دو سال بعد از آن فوت کرد، اگر تصمیم «کتابخانه ملی انگلیس» دایر بر آرشیو وب سایت این نماینده شجاع و فعال نبود، همه‌ی تلاش‌های این سیاست‌مدار از روی زمین حذف می‌شد.

کتابخانه ملی انگلیس در طی سال‌های گذشته از میان هفت میلیون وب سایت مردم عادی، تقریبا هفت هزارتای آن‌ها را آرشیو کرده است.

به گفته‌ی آقای رابین کوک، ما باید به سرعت به این واقعیت تمکین کنیم که مساله‌ی اطلاعات دیجیتالی کاملا با نوشته ثبت شده روی کاغذ فرق دارد و اطلاعات انباشته شده در فرم دیجیتال مهم‌ترین حامل دانش بشر معاصر است و حتما و ضرورتا باید به‌طور سازمان‌یافته‌ای حفظ و نگه‌داری شود.»