فادو، موسیقی پرتغال

سهند صاحب دیوانی
با همکاری علیرضا

تا حالا هر وقت در کاروان موسیقی از موسیقی پرتغال صحبت شده؛ موسیقی این کشور یا در کنار مستعمره‌های سابق آن یا در کنار موسیقی اسپانیا آمده است و این انصاف نیست.

کشور پرتغال با همه‌ی کوچکی و جمعیت کم که حتی به اندازه‌ی مردم تهران هم نیست یک سنت قوی موسیقی دارد.

موسیقی پرتغال چیزهایی دارد که خاص خودش است و علاقه‌مندان این موسیقی از آن سیر نمی‌شوند.

معروف‌ترین نمونه‌ی موسیقی پرتغال فادو است. موسیقی که اسم آن خیلی پرمعنی است. فادو یعنی سرنوشت یا قسمت.

شعرهای این سبک اکثراً دلتنگی برای یک عشق گمشده است که رفته و دیگر برنمی‌گردد. خیلی بیشتر می‌شود درباره‌ی فادو حرف زد.

یکی از محبوب‌ترین صداهای این موسیقی، آمالیا رودریگرز، خواننده معروف فادو است که در سال ۱۹۹۹ فوت کرد.

معروف‌ترین نوازنده‌ی گیتار پرتغالی، کارلوس پارِدش

فادو مثل تانگوی آرژانتین و فلامنگوی اسپانیا است. سبکی است که در میخانه‌ها و خرابات شکل گرفته است.

فادو، امروز خیلی جا افتاده و در سالن‌های شیک و رسمی هم جای خود را باز کرده است. همین‌طور که جوان‌های اسپانیا و آرژانتین فلامینگو و تانگوی جدید می‌سازند در پرتغال هم یک فادوی جدیددر حال شکل گرفتن است.

یکی از خواننده‌های نسل جدید فادو، راکل تاوارس است.

سازی که در موسیقی پرتقال خیلی مهم است، گیتار پرتغالی است. ساختمان این گیتار خیلی شبیه عود است ولی صدای آن گاهی وقت‌ها به ساز ترکی نزدیک می‌شود.

سم دکید، رپر پرتغالی

با این‌که این ساز پای ثابت اجراهای فادو و سبک‌های دیگر است ولی این‌قدر آهنگ‌های خوبی برای آن ساخته شده است که صدای تنهای این ساز هم خودش خیلی شنیدنی است.

معروف‌ترین نوازنده‌ی گیتار پرتغالی کارلوس پارِدش است، که دیگر اسم او با این ساز یک رابطه‌ی ارگانیک پیدا کرده است.

کارلوس پارِدش، تاثیر عمیقی روی موسیقی پرتغال گذاشته و الگویی برای نوازنده‌های نسل بعد شده است.

جوان‌ترها مرتب کارهایی اجرا می‌کنند که به استاد کارلوس پارِدش که در سال ۲۰۰۴ فوت کرد تقدیم شده است.

یکی از آن‌ها، سی‌دی مویمنتو پرپشتوس است که چندتا از معروف‌ترین نوازنده‌ها و خواننده‌های پرتغال آن را به احترام خاطره‌ی این استاد ضبط کردند.

آلبوم مویمنتو پرپشتوس

یکی از آن‌ها یک رپر به اسم سم دکید است. با این‌که کارلوس که لقب او مرد هزار‌انگشت بود به‌خاطر زحمت‌هایش در موسیقی سنتی و محلی معروف بود؛ ولی نوازنده‌های سبک‌های دیگر هم مثل همین سم دکیپ او را قبول دارند و به او احترام می‌گذارند.

وقت امروز برنامه‌ی ما که آشنایی با چند نمونه از کارهای سنتی پرتغال بود تمام می‌شود. ولی این همه نوازنده‌ی پرتغالی که در سبک‌های دیگر کار می‌کنند چه؟ آن‌ها برای فرصت‌های دیگر می‌مانند.