محیط زیست در صحن عمومی سازمان ملل

بیژن روحانی

محیط زیست و تغییرات آب و هوایی امسال به صحن اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد راه پیدا کردند. باراک اوباما، رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا که برای نخستین بار در مجمع عمومی سالانه‌ی سازمان ملل سخن می‌گفت، تلاش برای حفظ محیط زیست، مقابله با آلودگی‌های محیطی و تغییرات آب و هوایی را یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی کشورهای جهان دانست و خواستار تلاش عمومی و مشترک در این راه شد.

سخنرانی رییس‌جمهور آمریکا در سازمان ملل متحد ضمن تأکید بر ضرورت تغییر نگرش جامعه‌ی بین‌الملل به مشکلات جهانی، و درخواست از تمام اعضای سازمان ملل بر مسئولیت‌پذیری بیشتر، با تأکیدات فراوانی بر ضرورت حفظ محیط زیست و کاهش گازهای گلخانه‌ای همراه بود.


آقای اوباما از مقابله با گسترش تسلیحات هسته‌ای، جنگ، بحران اقتصادی و تغییرات آب و هوایی به عنوان مهم‌ترین چالش‌های پیش روی جامعه‌ی جهانی نام برد.

چنین توجهی به ضرورت حفظ محیط زیست و بخصوص مقابله با گرمایش زمین در مجمع عمومی سالانه سازمان ملل و انعکاس آن برای نخستین بار در سخنان رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا در این سازمان، نشان از وضعیت فوق‌العاده حساس و خطیر این موضوع دارد.

اوباما با اشاره به کوتاهی‌ها و قصور ایالات متحده در زمینه‌ی حفظ محیط زیست گفت: «روزهایی که آمریکا در خصوص این مسائل کوتاهی می‌کرد، تمام شده است.» اشاره رییس‌جمهور آمریکا به عدم پذیرش پیمان‌های جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای توسط این کشوردر سال‌های گذشته بود.

«اوباما حفظ محیط زیست را از مهم‌ترین مسائل پیش روی جامعه‌ی جهانی عنوان کرد.»

او هم‌چنین گفت به منظور مقابله با تغییرات آب و هوایی، آمریکا ۸۰ میلیارد دلار جهت دست‌یابی به انرژی‌های پاک سرمایه‌گذاری کرده و استاندارد مواد سوختی خود را به طرز چشم‌گیری افزایش داده است. اوباما خطاب به همه‌ی کشورهای جهان گفت اگر در زمینه‌ی بی‌توجهی به مسائل زیست محیطی طبق روال فعلی پیش برویم، تغییرات غیر قابل بازگشتی به وجود خواهد آمد.

رییس‌جمهور آمریکا همچنین از کشورهایی که در سده بیستم به محیط زیست صدمات بیشتری وارد کرده‌اند، درخواست کرد اکنون توجه بیشتری به این مسائل نشان دهند.

توجه و تأکیدات چندباره اوباما بر مسائل زیست محیطی در طول سخنرانی خود در سازمان ملل و ارتقاء نگرانی در این زمینه به یکی از مسائل اصلی پیش روی جامعه جهانی، از سوی حامیان و فعالان حفظ محیط زیست با استقبال روبه‌رو شده است.

سازمان ملل متحد امسال و درست پیش از آغاز مجمع عمومی سالیانه، میزبان اجلاسی جهانی در خصوص تغییرات آب و هوایی نیز بود. اجلاسی که با حضور نزدیک به صد نفر از رهبران جهان و به دعوت بان کی مون، دبیر کل این سازمان در بیست و دوم سپتامبر در نیویورک برگزار شد.

هدف از این اجلاس آماده کردن مقدمات دست‌یابی به توافقی جدید در نشست جهانی کپنهاگ بود که قرار است در ماه دسامبر آینده برگزار شود.

«بان کی‌ مون فرصت مقابله با تغییرات فاجعه‌آمیز اقلیمی را محدود دانست.»

اجلاس کپنهاگ باید بتواند در مورد معاهده‌ای جدید که جایگزین پیمان کیوتو شود، تصمیم‌گیری کند. پیمان کیوتو پیمانی است جهانی در مورد کاهش تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای به عنوان یکی از عوامل اصلی گرمایش کره زمین.

با پایان یافتن مدت این پیمان جهانی باید معاهده‌ی دیگری جایگزین آن شود، از این رو رایزنی‌ها برای چنین توافقی از مدتی پیش آغاز شده است.

دبیر کل سازمان ملل متحد در جریان اجلاس نیویورک ابراز امیدواری کرد که زمان امضای پیمانی جدید در این زمینه نزدیک شده است. او با این حال هشدار داد که هر گونه شکست احتمالی در جریان نشست آتی در کپنهاگ از نظر اخلاقی نابخشودنی، از نظر سیاسی غیر عاقلانه و از نظر اقتصادی کوتاه‌بینی خواهد بود.

بان کی مون هم‌چنین در سخنرانی پایانی خود در اجلاس تغییرات آب و هوایی در سازمان ملل گفت که زمان برای جلوگیری از تغییرات فاجعه آمیز آب و هوایی بسیار محدود است.

باراک اوباما نیز که در این اجلاس شرکت کرده بود خطاب به تمام کشورهای جهان گفت: «تاریخ در مورد اقدامات و پاسخ امروز ما به مسائل زیست محیطی قضاوت و ارزش‌گذاری خواهد کرد.»

«چین به سوی کاهش گازهای گلخانه‌ای گام بر می‌دارد.»

از دیگر اتفاقات بسیار حائز اهمیت این اجلاس اعلام آمادگی چین برای انجام اقدامات عملی در زمینه کاهش تولید گاز کربنیک است. هو جین تائو، رییس‌جمهور چین در اجلاس سازمان ملل از آمادگی این کشور برای سرمایه‌گذاری جهت حفظ محیط زیست سخن گفت و افزود چین تا سال ۲۰۲۰ به میزان هر واحد تولید ناخالص ملی، رقم قابل توجهی را در راه حفاظت از محیط زیست سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

از آن‌جا که چین به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای آلوده‌کننده‌ی محیط زیست شناخته می‌شود، قول مساعد این کشور در جهت تلاش بیشتر در این زمینه، امیدهای جدیدی را به وجود آورده است.

چنان‌چه آمریکا و چین نسبت به کاهش گازهای گلخانه‌ای متعهد به انجام اقدامات مؤثر و عملی شوند، راه دست‌یابی به یک توافق جهانی در اجلاس کپنهاگ گشوده خواهد شد.