گردشگری ایران در سراشیبی

بیژن روحانی

گردشگری ایران سال بدی را پیش رو خواهد داشت. صنعت گردشگری در کشوری با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوان، مدتهاست که از جایگاه اصلی خود دور مانده و به هیچ وجه قدرت رقابت با بسیاری از کشورهای اطراف و منطقه را ندارد. در این میان رویدادهای سیاسی و اجتماعی اخیر باز هم از میزان ورود گردشگران خارجی به ایران کاسته و این صنعت را با بحران جدیدی رو به رو کرده است.

فرودگاه بین المللی "امام خمینی" تهران

ناآرامی‌ها و اعتراضات وسیع صورت گرفته به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ایران و زد و خوردهای خیابانی که منجر به کشته و مجروح شدن تعدادی از شهروندان شد بلافاصله تاثیر خود را روی صنعت حساس گردشگری برجای گذاشت. از طرف دیگر بالا رفتن تنش سیاسی میان ایران و تعدادی از کشورهای اروپایی، اخراج و فراخواندن دیپلمات‌ها و همچنین دستگیری چند تبعه کشورهای غربی از جمله یک زن فرانسوی، یک خبرنگار یونانی-بریتانیایی و فیلمساز و خبرنگار ایرانی-کانادایی باعث شده است تا ایران از مقصد بسیاری از تورهای گردشگری اروپایی حذف شود و یا متقاضیان سفر به ایران کاهش زیادی پیدا کنند.

جامعه تورگردانان ایران در هفته اول تیرماه گزارش داد بسیاری از تورهای خارجی تمام سفرهای خود را به ایران تا شهریورماه آینده به کلی لغو کرده‌اند. ايتاليا، فرانسه، اسپانيا، ژاپن، چين، پرتغال، مكزيك، مجارستان، استراليا و آلمان در صدر کشورهایی قرار دارند که سفرهای گردشگری خود را به ایران قطع کرده و یا به حال تعلیق درآورده‌اند. همچنین در هنگامه اعتراضات در هفته‌های گذشته در ایران، وزارتخانه‌های خارجه تعدادی از کشورهای جهان از شهروندان خود خواستند تا آرام شدن اوضاع و به دلیل مسائل امنیتی از سفر به ایران پرهیز کنند. اسپانیا، ایتالیا، بریتانیا و کانادا از جمله کشورهایی هستند که در زمینه سفر به ایران به شهروندان خود هشدار دادند. اسپانیا از شهروندان خود خواسته است حتا برای امور تجاری نیز به ایران سفر نکنند.

ایران نیز از روزهای پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تعداد صدور ویزا و روادید را کاهش داده و به بسیاری از درخواست‌ها پاسخ منفی داده بود. هم اکنون نیز صدور روادید برای تورهای خارجی با سختگیری زیادی رو به رو شده است. اما پیش از وقایع اخیر، ایران برای آسان کردن ورود گردشگران و جلب تعداد هرچه بیشتر آنان، اقدام به صدور روادید الکترونیکی کرده بود تا به این ترتیب گردشگران ظرف مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت بتوانند روادید ایران را دریافت کنند.

تعدادی از گردشگران ایتالیایی در پارسه (تخت جمشید)، منبع:AITO

لغو تورهای خارجی به ایران بر کسب و کار و رونق هتل‌ها نیز تاثیری به شدت منفی گذاشته است.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمدعلی فرخ‌مهر، رییس اتحادیه هتل‌داران تهران اعلام کرده است تعدادی از هتل‌های تهران در آستانه تعطیلی هستند. به گفته آقای فرخ‌مهر، در حالی که پیش از انتخابات بیشتر هتل‌های تهران از پیش رزرو شده بودند حوادث بعدی سبب لغو تمام سفرهای خارجی و حتا داخلی شد به طوری که هشت هتل درخواست تعطیلی کرده‌اند.

وضعیت بحرانی ورود گردشگر به ایران باعث شده است تا بخش خصوصی و جامعه تورگردانان ایران از بخش دولتی درخواست کند تا با انجام تبلیغات و حضور موثر در نمایشگاه‌های جهانی گردشگری این صنعت را از خطر کاهش شدید درآمد نجات دهد.

بر اساس پیش‌بینی‌های شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC)، وضعیت صنعت گردشگری در ایران تا سال ۲۰۱۹ نیز چندان مطلوب نخواهد بود. این شورا پیش‌بینی کرده است که سهم صنعت گردشگری ایران در تولید ناخالص ملی این کشور در ده سال آینده به جای افزایش کاهش خواهد یافت و از ۲/۸ درصد در سال ۲۰۰۹ به حدود ۱/۸ درصد در سال ۲۰۱۹ خواهد رسید.

پیش از وقایع اخیر، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران با مطلوب خواندن وضعیت صنعت گردشگری میزان ورود گردشگران خارجی به کشور را حدود دو میلیون نفر در سال اعلام کرده بود. رقمی که برای بسیاری از کارشناسان حوزه گردشگری باورنکردنی و قابل بحث بود. بر اساس تعاریف شورای جهانی سفر و گردشگری، میان معنای "مسافر"، "گردشگر" و "بازدید کننده" تفاوت‌هایی وجود دارد و نمی‌توان تمام مسافران ورودی به یک کشور را به عنوان توریست یا گردشگر به شمار آورد. اما سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور انکارکنندگان آمار دو میلیونی را افرادی ناآگاه توصیف کرده که از آمارها اطلاع درستی ندارند.

گردشگران در پارک ملی کویر

گردشگری یکی از پررونق‌ترین و سودآورترین فعالیت‌های اقتصادی در جهان به شمار می‌آید و تعدادی از کشورها پایه اصلی اقتصاد و درآمد ملی خود را بر این صنعت استوار کرده‌اند.

طبق آمار سازمان جهانی گردشگری وابسته به سازمان ملل متحد (WTO) در سال ۲۰۰۷ بیش از نهصد و سه میلیون گردشگر در جهان به سفر پرداخته و درآمد این صنعت در حدود ۸۵۶ میلیارد دلار بوده است.

کشورهای فرانسه، اسپانیا، آمریکا، چین و ایتالیا بیشترین میزان گردشگر را در سال‌های اخیر داشته اند.