روز جهانی موزه در دنیای مجازی

بيژن روحانی

دنیای مجازی روز به روز دامنه نفوذ خود را گسترش می‌دهد. اکنون میراث فرهنگی هم به مدد این فن‌آوری جدید وارد دنیای دیگری شده است.

بیست و نهم اردیبهشت (هجدهم ماه می) مصادف با روز جهانی موزه است. سازمان یونسکو هر سال موضوعی را در کانون توجه این مناسبت قرار می‌دهد.

موضوع ويژه امسال «موزه‌ها به مثابه عامل پیشرفت و تغییرات اجتماعی» نامگذاری شده است. ایکوم (ICOM) یا شورای بین‌المللی موزه‌ها نیز از موزه‌داران سراسر جهان خواسته است تا برای هرچه بهتر معرفی کردن این موضوع به هر وسیله ممکن تلاش کنند.

The Tech Museum در سن‌خوزه‬

اما امسال، برگزاری این رویداد بیش از آن که رنگ و بوی واقعی داشته باشد، مجازی خواهد بود. در برگزاری این مناسبت به جز موزه‌های واقعی، موزه‌های مجازی (Virtual Museum) هم حضور مؤثر و پررنگی دارند؛ به طوری که توانسته‌اند سایر اتفاقات این روز را تحت‌الشعاع قرار دهند.

موزه نوآوری و ابتکارات (The Tech Museum of Innovation) در ایالت کالیفرنیای آمریکا، امکان پیوستن بازدیدکنندگان از سراسر جهان را به نسخه سه‌بعدی خود در دنیای مجازی «Second Life» یا «زندگی دوم» فراهم آورده است. Second Life شبیه‌سازی زندگی واقعی در اینترنت است و هم‌اکنون میلیون‌ها نفر شهروند مجازی دارد.

نسخه مجازی The Tech

کاربرانی که عضو این دنیای مجازی می‌شوند در ابتدا برای خود هم‌زادی انتخاب کرده و سپس در این دنیا همانند یک شهروند به کار، زندگی، معاشرت، تجارت و هر فعالیت دیگری که در دنیای واقعی وجود دارد می‌پردازند. مهم نیست که شما در دنیای واقعی چه شخصیتی هستید؛ درSecond Life شما می‌توانید هر شخصیت و ظاهری را که می‌پسندید برای خود بازآفرینی و یک زندگی موازی را با هم‌زاد خودتان در کنار سایر شهروندان این دنیای مجازی آغاز کنید.

گسترش علاقه به این دنیای افسون‌کننده، مؤسساتی را نیز که در جهان واقعی وجود دارند، مجاب کرده است که با شهروندان این دنیای مجازی به ارتباط و تعامل بپردازند. شورای بین‌اللملی موزه‌ها معتقد است این دنیای مجازی می‌تواند به گسترش توجه همگانی به موزه‌ها و مجموعه‌های هنری، فرهنگی نیز یاری رساند.

«موزه نوآوری و ابتکارات» که مکان واقعی‌اش در سن‌خوزه قرار دارد، اکنون مراجعه‌کنندگان اینترنتی را به راه‌اندازی موزه و نمایشگاه‌های Online در فضای Second Life ترغیب می‌کند.

موزه از بازدیدکنندگان خود خواسته تا در غنی کردن نمایشگاه «هنر، فیلم و موسیقی» به طور مجازی شرکت کرده و به این ترتیب در این انقلاب یا تحول جدید در عرصه موزه‌داری سهیم شوند. نمایشگاه‌هایی که به طور مجازی به وجود می‌آیند، می‌توانند الگویی برای نمایشگاه‌های دنیای واقعی نیز باشند.

این موزه همچنین اعلام کرده است که نمایشگاه‌های مجازی توسط گروهی از متخصصین داوری و در نهایت بهترین آن‌ها انتخاب شده و آن‌گاه امکان برگزاری آن در دنیای حقیقی فراهم خواهد شد.

مدیر موزه در دنیای مجازی به بازدیدکنندگان توضیح می‌دهد

در روز جهانی موزه‌ها، موزه‌ نوآوری به یاری شورای جهانی موزه‌ها آمده و برای اولین بار یک گردهمایی بزرگ را در نسخه مجازی خود در Second Life ترتیب داده است.

در حقیقت امسال اصلی‌ترین و جالب توجه‌ترین رویداد این روز جهانی، همین گردهمایی مجازی خواهد بود. شهروندان این دنیای خیالی می‌توانند در مکان مجازی این موزه، با موزه‌داران، متخصصان هنر، سینما و موسیقی از سراسر دنیا بحث کنند و ایده‌ها و پیشنهاد‌های خود را با آنان در میان بگذرانند. این برنامه به مدت ۲۴ ساعت ادامه خواهد داشت.


مقصود از نسخه مجازی موزه نوآوری و ابتکارات آن است که در یک محیط شبیه‌سازی شده در اینترنت، شما می‌توانید تمام آن‌چه را که در ساختمان موزه واقعی وجود دارد، ببینید و در مکانی شبیه مکان اصلی توسط هم‌زاد خود حرکت کنید.

آن‌هایی که در روز جهانی موزه به نسخه مجازی موزه اختراعات سر می‌زنند، با راهنماهای مجازی در راهروهای موزه روبه‌رو می‌شوند که پیراهن‌هایی با علامت شورای بین‌المللی موزه‌ها بر تن دارند. در مدخل ورودی موزه مجازی نیز هم‌زاد مدیر اصلی موزه ایستاده است و برنامه را به شرکت‌کنندگان اعلام می‌کند.

داخل یک موزه مجازی در Second Life

شورای بین‌المللی موزه‌ها اعلام کرده است برگزاری این روز جهانی در یک محیط مجازی و با ابعادی چنین بزرگ، می‌تواند پلی باشد برای به هم پیوستن و نزدیک‌تر کردن دنیای واقعی و مجازی. موزه در این‌جا نقش واسطه را برعهده خواهد داشت.

گسترش موزه‌های مجازی با افزایش دامنه نفوذ اینترنت بیشتر شده است. اما اگر تا پیش از این موزه مجازی تنها به عنوان سایت‌های اینترنتی تلقی می‌شد که کاربران فقط می‌توانستند اشياء موزه را در آن ببینند، اکنون و در فضای مجازی جدید نقش این کاربران تا حد برپاکنندگان موزه و نمایشگاه افزایش یافته است.

آن‌ها می‌توانند در یک مکان سه‌بعدی، نمایشی از آثار هنری مورد علاقه خود را به کمک شهروندان دیگر برپا کنند و سپس در صورت برنده شدن، از کمک‌های موزه نوآوری در دنیای واقعی بهره‌مند شوند.

علامت شورای بین‌المللی موزه‌ها

در سال ۲۰۰۳ میلادی وقتی اولین نسخه Second Life عرضه شد، شاید طراحان آن حدس نمی‌زدند که تنها چند سال بعد، شورای بین‌المللی موزه‌ها با همکاری یونسکو روز جهانی موزه را در محیط مجازی آن برگزار کند.