| رادیو زمانه > خارج از سیاست > میراث فرهنگی > تنگه بلاغی، توقف یا ادامه کاوش‌ها؟ | ||
تنگه بلاغی، توقف یا ادامه کاوش‌ها؟
بیژن روحانیدر گفتار قبل، دشواری‌های پرونده سد سیوند را با مورد میدان نقش جهان اصفهان و برج جهان‌نما مقایسه کردیم و از آسیب‌های احتمالی آبگیری سد بر پاسارگاد سخن گفتیم.
اما سد سیوند، به جز آسیب‌هایی که می‌تواند متوجه منطقه پاسارگاد کند، به طور مستقیم روی تنگه بلاغی نیز تاثیر خواهد داشت. تنگه بلاغی، آثار درون آن و ماجرای کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر در این تنگه، از جمله موارد دیگری هستند که پیچیدگی و ابهام پرونده سیوند را اضافه می‌کنند. اگرچه در مورد میزان آسیب‌هایی که در صورت آبگیری سد به پاسارگاد و ساختار معماری آن وارد می‌شود، بحث و اختلاف نظر در میان است، اما در مورد غرق شدن تنگه بلاغی هیچ‌کس شکی ندارد. با این حال باز هم اختلاف نظرهای فراوانی در مورد لزوم تدوام فعالیت‌های باستان‌شناسی در تنگه بلاغی وجود دارد. به طور خلاصه برخی معتقدند کاوش‌های باستان‌شناسی در این تنگه، دیگر ضرورتی برای تداوم ندارد و باستان‌شناسان به نتایج دلخواه دست یافته اند و بنابراین تنگه بلاغی می‌تواند همراه با تاریخ چند هزار ساله‌اش غرق شود؛ در حالی که منتقدان معتقدند این کاوش‌ها همچنان می‌تواند ادامه یابد و هنوز نتایج علمی آن به صورت رسمی و دقیق گزارش نشده است، بنابراین در این مرحله نمی توان از آبگیری سخن گفت. از طرف دیگر برخی مسئولان سازمان میراث فرهنگی معتقدند به جای توجه بیش از حد به این منطقه می‌توان سایر نقاط باستانی را نیز کاوش کرد. در حالی که گروه مقابل با ذکر اهمیت استثنایی تنگه بلاغی خواستار کاوش‌های بیشتر و آبگیری نشدن سد هستند.
اهمیت تنگه بلاغی برخی آثار کشف شده در تنگه بلاغی و دشت مرغاب چنین هستند: دو غار با آثار سکونت ده هزار ساله، کوره‌های ذوب فلز و کارگاه‌های سفال‌گری هفت هزار ساله، کارگاه‌های شراب‌سازی ، دهکده‌ای هخامنشی، گورستان‌های اشکانی، و همچنین روستاهای ساسانی و دوران اسلامی. این‌ها بخشی از آثاری هستند که تاکنون در منطقه تنگه بلاغی کشف شده اند.
پیدا شدن دهکده هخامنشی در این منطقه، برای باستان‌شناسان اهمیت بسیاری دارد. چون می‌توانند زندگی مردم عادی دوران هخامنشی را از نزدیک مطالعه کنند. تاکنون بیشتر اطلاعات ما در مورد کاخ‌ها، آرامگاه‌ها و تاسیسات حکومتی دوران هخامنشی بوده است و کمتر فرصتی پیش آمده بود تا مطالعاتی در مورد معماری و نحوه زندگی مردم عادی در دوران هخامنشی در یکی از نزدیک‌ترین مناطق به خاستگاه اصلی آنان صورت گیرد. البته به این یافته‌ها باید بخشی از کاخ منسوب به داریوش را نیز اضافه کرد. از این کوشک یا کاخ که در محوطه تنگه بلاغی کشف شده ، پایه ستون‌هایی مشابه با پایه ستون‌های پارسه یا تخت جمشید به دست آمده است. کاوش‌های این کوشک هنوز به پایان نرسیده است. البته بخش مهمی از این کاخ با لودر کاملن تخریب شده که علت و مسئول آن هنوز مشخص نیست. طبق اظهارات مدیر پروژه پاسارگاد این کاخ زیر آب نمی‌رود ولی ارتباط آن با سایر نقاط قطع می شود.
آیا کاوش‌ها کافیست؟ بسیاری بر این عقیده هستند که توقف کاوش‌ها هرگز به معنی تمام شدن تحقیقات باستان‌شناسی در این منطقه نیست، بلکه همچنان می‌توان در این محوطه به تحقیقات بیشتر ادامه داد. از نکات دیگری که مورد توجه منتقدان است، می‌توان به عدم انتشار گزارش کامل و مستند کاوش‌های صورت گرفته اشاره کرد. همچنین این نکته نیز مشخص است که به جز رییس پژوهشکده باستان‌شناسای و معاونان سازمان میراث فرهنگی، باستان‌شناسان مستقل دیگری در مورد تمام شدن تحقیقات در این محوطه اظهار نظر نکرده اند. به خصوص آن که تعدادی از باستان‌شناسان عقیده دارند اعلام مجوز آبگیری بر عهده گروه‌های باستان‌شناسی نیست. تاثیرات محیطی تلاش ها و درخواست‌های مکرر نهادهای مردمی در خصوص آبگیری نکردن سد سیوند تاکنون پاسخ روشنی دریافت نکرده است و طبق اظهار نظر وزارت نیرو، زمان آبگیری سد نزدیک است. سدی که خسارتش بر تاریخ و محیط زیست شاید بیش از فواید آن باشد. لینک های مرتبط: --------------------------  |
||
نظرهای خوانندگان
دوستان عزیز:
-- saman heydari ، Mar 27, 2007 در ساعت 07:43 PMدر ارتباط با ساخت سد سیوند، _به عنوان کسی که منطقه را از نزدیک دیده است_ فکر می کنم که آن لطمه های فراوانی به آثار باستانی این منطقه وارد خواهد آورد. علاوه بر مکانهای تاریخی بسیار ارزشمند آن بایستی به وجود تعداد فراوانی غار در این منطقه اشاره کرد. این غارها اطلاعات ارزشمندی در رابطه دوران پیش از تاریخ را در خود دارا هستند. در طول چند سال اخیر دو غار به صورت محدود کاوش شده اند اما در صورت آبگیری کامل سد هر چند که غارها به زیر آب نخواهند رفت اما دسترسی به آنها فوق العاده مشکل خواهد بود.
سامان حیدری
(آقای روحانی، شما در ویرایش این متن و یا متن های دیگر در صورت عدم تغییر محتوایی آزاد هستید)