| رادیو زمانه > خارج از سیاست > ۳۱ سال پیش در چنین روزی > بازرگان: خبر اعدام چهار ژنرال را از رادیو شنیدم | ||
بازرگان: خبر اعدام چهار ژنرال را از رادیو شنیدم
سعید بشیرتاش، ابراهیم نبویآیتالله خمینی به قم می‌رود به نوشته روزنامه اطلاعات چنان‌که گفته شد، آیت‌الله خمینی به قم خواهد رفت. به نظر می‌‌رسد وی زیر فشار مهندس بازرگان که دخالت‌‌های وی را در دولت عامل ضعیف شدن دولت می‌داند، تصمیم به این کار گرفت. آیت‌الله خمینی در آستانه ترک تهران به قم در اطلاعیه‌ای به تاریخ نهم اسفند ۱۳۵۷ ضمن تشکر از مردم تهران، قصد از این سفر را تشرف به قم اعلام کرد. در این اطلاعیه چنین آمد: «الحق به همت والاى این ملت رنج‌دیده بود که با اتکال به قدرت لایزال الهى و اعتماد به ولى عصر ـ عجل اللَّه فرجه ـ پیروزى بر قدرت‌هاى شیطانى حاصل شد، و نیز از اهالى محترم تهران که از حین ورود تاکنون ـ که مىخواهم صورتاً آنان را وداع کنم، گرچه روحاً و قلباً از آنان و سایر ملت عزیز دور نیستم ـ زحمات فوق‌العاده کشیده و عواطف پرشور از خود نشان دادند، تقدیر و تشکر مىکنم.» وی افزود :«ملت شجاع باید توجه داشته باشد که گرچه استبداد داخلى فرو ریخت و مردم آزادى را لمس کردهاند ولى هنوز ریشههاى استعمار آمریکا، شوروى، انگلستان و صهیونیسم و سایر دوَل چپاول‌گر از این مرز و بوم کاملًا قطع نشده است. باید همه بدون کوچک‌ترین توقف و رکودى در از بین بردن نفوذ کشورهاى اجنبى با هم متحد شویم. باید توجه داشت که شاه، این مملکت را چنان در دست اجانب قرار داده است که باید سالیان دراز با عوارضش مبارزه کرد و ما اگر بخواهیم استقلال حقیقى به دست آوریم، باید سعى کنیم تمامى اشکال نفوذ آمریکا چه اقتصادى و چه نظامى، چه سیاسى و فرهنگى را از بین ببریم و من امیدوارم که ملت ایران به این مهم هر چه زودتر برسد.» آیت‌الله خمینی در اطلاعیه‌اش نوشت: «همه مىدانید که رمز پیروزى بزرگى که ملت به آن رسیده است وحدت کلمه همه اقشار از مرکز تا اقصى بلاد کشور و وحدتِ هدفِ آن برچیده شدن حکومت طاغوتى و قطع ایادى استعمار و استثمارگران بین‌المللى و برپا شدن جمهورى اسلامى بود. اکنون احتیاج بیشتر داریم به حفظ این وحدت کلمه و وحدت مقصد.»
ایشان در ادامه نوشت: «ملت بزرگ باید هوشیارانه از بعضى عناصر تفرقه‌افکن که با شعارهاى فریبنده مىخواهند دست اجانب را به کشور مسلمان ما باز کنند و همان اختناق و چپاولگرى را به فرم دیگر برگردانند، احتراز کنند و با تنها گذاشتن آنان و عدم شرکت در اجتماعاتشان و با منطق اسلامى تبلیغات سوء آنان را خنثى کنند.» در ادامه‌ی اطلاعیه آمده است: «همه مىدانند این پیروزى از قدرت اسلام است و مسلمین با دادن خون شریف خود آن را به دست آوردهاند و فرصت‌طلبان مىخواهند بدون فعالیت مثبت از آن بهره بردارند و با حیله و حربه فریبکارى خود را جا بزنند. ملت ایران باید با هوشیارى از آنان جلوگیرى کنند. در صورتى که آزادى بیان و قلم و عقیده براى همگان آزاد مىباشد و لکن مردم توطئه را هرگز اجازه نمىدهند.» وی اضافه کرد: «کارگران کارخانهها و دیگر کارگران و کارمندان و طبقات مستضعف باید بدانند که اسلام از بدو ظهور طرفدار آنان بوده و در حکومت عدل اسلامى به آنان اجحاف نمىشود و نخواهد شد و کسانى که با دستور یا میل و نفع اجانب بین آنان مىروند و با پخش اکاذیب فریبنده مىخواهند آنان را از اسلام جدا کنند همان‌ها هستند که بعضى سران آنان در خدمت دربار محمدرضا پهلوى بودند و همه آنان آگاهانه یا ناخودآگاهانه در خدمت اجانب هستند.» وی در ادامه افزود: «لازم است این عناصر مفسده جو را در بین خودشان و در کارخانهها راه ندهند و از اجتماعات آنان احتراز کنند. من به دولت راجع به مجانى کردن آب و برق و بعضى چیزهاى دیگر فعلاً براى طبقات کم بضاعتى که در اثر تبعیضات خانمان برانداز رژیم شاهنشاهى دچار محرومیت شدهاند ـ و با برپایى حکومت اسلامى به امید خدا این محرومیت‌ها برطرف خواهد شد ـ سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.» آیت‌الله خمینی، رهبر انقلاب ایران در بیانیه‌اش تأکید کرد: «امروز حمله به پادگان‌ها مخالفت با انقلاب اسلامى است و باید از آن احتراز کرد و لازم است کمیتههاى انقلاب اسلامى در شهرستان‌ها از فرماندهانى که از جانب ستاد کل ارتش ملى اسلامى تعیین مىشوند، جداً پشتیبانى کنند و نیز از رؤساى دیگر قواى انتظامى که از طرف قواى دولتى تعیین مىشوند، پشتیبانى نمایند.» وی در مورد اختلاف میان دولت موقت و کمیته‌های انقلاب تأکید کرد: «کمیتههاى انقلاب اسلامى در تمام شهرستان‌ها موظفند که به مجرد مسلط شدن دولت بر اوضاع شهرها فعالیت‌هاى کمیته‌ها را به قواى دولتى تسلیم کنند و از دخالت در امور دولتى خوددارى نمایند و باید از همه کمیته‌ها در مورد زحماتى که در این دوره انقلاب کشیدهاند تشکر کنم.»
آیت‌الله خمینی نوشت: «به تمام اعضاى کمیته‌ها و زندانبان‌ها حکم مىکنم که با زندانیان ـ هر که باشد ـ به طور انسانیت و اسلامیت رفتار کنند و از آزار و مضیقه و رفتار خشن و گفتار ناهنجار خوددارى کنند که در اسلام و حکومت عدل اسلامى این امور ممنوع و محکوم است و به بستگان زندانیان در روز معینى با مقررات، اجازه ملاقات دهند.» وی گفت: «کراراً گفتم و باز تکرار مىکنم، کسى حق ندارد به منزل مردم حمله کند و وارد منزل آنان شود و اگر اطلاع پیدا شد که مجرمى در منزلى است مراقبت از فرار او کنند و به مقامات مسئول اطلاع دهند که با موازین او را دستگیر نمایند. علاقه‌مندان به نهضت باید از این‌گونه اعمال اجتناب کنند. مردم باید روى موازین شرعیه عمل نمایند.» آیت‌الله خمینی در مورد احترام به روحانیون تأکید کرد: «کراراً سفارش علماى اعلام و ائمه جماعت محترم و خطباى ارجمند و سایر خدمتگزاران به شریعت مطهره را نمودهام. لازم است ملت معظم بداند که اگر خداى نخواسته خللى در موقعیت این جماعت ـ که پاسداران اسلام و قرآن هستند ـ وارد شود، اجانب چپاول‌گر به آمال خود خواهند رسید و رشته امور از دست خواهد رفت. روشنگرى این قشر محترم بود که ملت را با روحیه اسلامى به هیجان آورد. خدمت این طبقه را نباید فراموش کرد و اکنون نیز با کمک این طبقه است که در تمام کشور، اوضاع رو به آرامش است.» وی در ادامه‌ی اطلاعیه نوشت: «من توصیه مىکنم حتى نسبت به کسانى که به من اهانت نمودهاند نباید تعرض شود. من از روحانیت مىخواهم با برادران خود در جهت گسترش مبانى مبارزاتى همکارى کنند و با آنان با مهربانى رفتار نمایند. من همه افرادى را که از من غیبت کرده یا به من اهانت نمودهاند، عفو نمودم و از خداى تعالى براى همه طلب عفو مىکنم و تقاضا دارم که آقایان ائمه جماعت را ـ که از قرار مسموع تشریف نیاوردهاند ـ به مسجد دعوت نمایند و احترام آنان را حفظ کنند. البته حساب کسانى که معلوم است در خدمت دستگاه ظلم بودهاند جداست.» وی در مورد مطبوعات گفت: «در مطبوعات که بعد از انقلاب اسلامى خود را در خدمت انقلاب و مسیر ملت معرفى مىکنند، مطالب و مقالاتى درج مىشود که برخلاف مسیر انقلاب اسلامى است و این موجب نارضایتى و ناراحتى ملت را فراهم نموده، کراراً مراجعه مىشود که اینجانب اقدامى بنمایم، من متأسفم از این امر، به آنان و جمیع رسانههاى تبلیغاتى نصیحت مىکنم که این جانبازى والاى ملت بود که با اتکال به اسلام و قوّت ایمان به خداى متعال شما را از آن اسارت و نکبت پنجاه ساله رهایى بخشید. اکنون سزاوار نیست که خلاف رضاى ملت رنج‌دیده و بر خلاف انقلاب اسلامى سمپاشی‌هایى بکنید که نفع آن را جز اجانب و چپاول‌گران و خدمتگزاران آنها احدى نبرد. من نصیحت خود را تکرار مىکنم و صلاح مطبوعات را در آن مىدانم که تحت تأثیر راست و چپ و شرق و غرب واقع نشده و خود را در مسیر انقلاب اسلامى قرار دهند.» آیت‌الله خمینی که گفته بود در مورد نوع حکومت رفراندوم برگزار شود، اعلام کرد که از مردم انتظار دارد به جمهوری اسلامی رأی دهند و گفت: «به خواست خداوند متعال به زودى درباره شکل حکومت، رفراندم خواهد شد. لازم است تذکر دهم آنچه اینجانب به آن رأى مىدهم "جمهورى اسلامى" است و آنچه ملت شریف ایران در سرتاسر کشور با فریاد از آن پشتیبانى نموده است همین "جمهورى اسلامى" بوده است، نه یک کلمه زیاد و نه یک کلمه کم.» ایشان در ادامه می‌گوید: «من از ملت شریف انتظار دارم که به "جمهورى اسلامى" رأى دهند که تنها این، مسیر انقلاب اسلامى است و کسانى که مخالف هستند آزاد و مختارند که اظهار مخالفت نمایند و علماى اعلام شهرستان‌ها و قرا و قصبات و خود ملت مکلفند که نگذارند کسى سلب آزادى از کسى بکند و مراقبت کنند آزادانه هرکس رأى خود را بدهد.» رهبر انقلاب ایران در مورد دادگاه‌های انقلاب گفت: «باید هر چه سریع‌تر به وضع جنایتکاران رژیم فاسد رسیدگى شود و در دادگاه‌هاى فوق‌العاده انقلابى ـ مردمى علناً آنان را محاکمه کرده و به مجازات برسانیم تا مردم ستم‌دیده ما از وضع آنان مطلع شده و مطمئن شوند افرادى که آنان را در طول دوران سیاه استبداد اذیت و آزار کرده بودند، چگونه به جزاى اعمال خود مىرسند.» وی در مورد ادارات نیز تأکید کرد که «وزارتخانهها و ادارات در جمهورى اسلامى باید از بُن تغییر کند تا از فرم غربى و سلطنتى درآمده و به صورتى انسانى و اسلامى درآید.»
میناچی: طرح قانون اساسی در دست امام خمینی است وزیر اطلاعات گفت: «در گذشته در این مملکت آن‌چنان اختناقی وجود داشت که کسی یارای بیان مطالب و مسایل و رویدادها را به طور صحیح و واقعی نداشت.» مطالب فوق را آقای میناچی، وزیر اطلاعات و تبلیغات و خیرات در جمع کارکنان خبرگزاری پارس ایراد کرد. وی که از این سازمان دیدن می‌کرد گفت: «در چنین شرایطی شما که نمی توانستید به سود مردم خبر بدهید گناهکار نیستید، فقط کسانی که با مردم مبارزه کرده و آنها را نابود کرده و دستشان به خون آلوده است، گناهکارند که باید مجازات شوند.» وی سپس به برخی حیف و میل‌هایی که در رژیم سابق صورت گرفته اشاره کرد و برای مثال عنوان کرد که تنها در یک معامله خرید هلی‌کوپتر هفتصد میلیون تومان رشوه گرفته شده است. میناچی تأکید کرد که این افشاگری‌ها بر عهده خبرگزاری و مطبوعات است که باید طبق اصول صحیح آن را به انجام برسانند. میناچی گفت: «دولت موفق شده است که کار کمیته‌ها را به دادگستری محول کند تا براساس موازین واقعی و اسلامی انجام گیرد که جزای آن هم باید دقیق منعکس شود. تا مردم دنیا به حقانیت و پرنسیپ‌ها پی ببرند و آگاه شوند و دست‌هایی آن را به افترا و تهمت نیالایند.» میناچی در مورد قانون اساسی آینده گفت: «قانون اساسی جدید به نحو جامعی که در برگیرنده کلیه قوانین آزادی اسلامی و انسانی در ارتباط با حکومت مردم بر مردم تدوین شده و هم اکنون در اختیار حضرت آیت‌الله العظمی امام خمینی است و باز هم به وسیله گروهی صاحب نظر بررسی خواهد شد. از سوی دیگر مردم هم باید با تمام قدرت در هر موضعی که قرار دارند با انقلاب همکاری کنند. و نگذارند زبانه‌های این آتش انقلابی و اسلامی فروکش کند.»
سادات از محمدرضا پهلوی دعوت کرد انور سادات، رئیس جمهوری مصر دیشب درخواست دولت اسلامی ایران مبنی بر خودداری مصر از پذیرفتن شاه را رد کرد و گفت شاه در صورت ورود به مصر حق فعالیت سیاسی نخواهد داشت. سادات که در اجتماع اعضای اتحادیه های کارگری در شهر اسکندریه سخن می‌گفت خاطر نشان ساخت در این‌باره و جهت توجیه این نقطه نظر خود پیامی برای دولت انقلاب اسلامی ایران ارسال داشته است. شاه سابق در پی خروج از ایران در ۱۶ ژانویه یک سره به مصر رفت و چند روز سادات میزبان او بود. در حال حاضر شاه سابق در مغرب به سر می‌برد و رئیس جمهوری مصر بار دیگر از وی دعوت به عمل آورده است تا برای اقامت به مصر برود. سادات فاش کرد وزیر خارجه ایران از سفیر مصر در تهران خواسته بود که پیرامون این اقدام مصر توضیح بدهد و من به سفیر مصر دستور دادم به وزیر خارجه ایران بگوید که یاری به برادرانمان در ایام سختی و بدبختی از ابتدایی‌ترین تعلیم دین مبین اسلام است. این مرد، شاه، در ایام قدرت در کنار ما بود و ما اینک در روزگار دشوار در کنار او هستیم و به او کمک می‌کنیم با این‌حال ما مخالف انقلاب ایران نیستیم و به کسی هم اجازه و رخصت نمی‌دهیم در خاک ما علیه تصمیم ملت ایران اقدامی بکند. سادات گفت هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند که مسلمان است اما فراموش کند که سپاسگزاری یک عمل نیک اسلامی نیست من به سفیر مصر در تهران گفتم به رهبران انقلاب ایران بگوید که این‌ها جزو مبانی اخلاقی مصر هستند و ما از هیچ چیز ترس و واهمه نداریم. سادات گفت روش وی شباهتی با رفتار دیگر رهبران عربی ندارد زیرا تا شاه در قدرت بود آنها تملق شاه را می‌گفتند اما به محض آن‌که از قدرت سرنگون شد رهبران عربی در تهنیت به آیت‌الله خمینی بر همدیگر سبقت جستند. سادات در این خصوص به ویژه از حافظ اسد نام برد و از او انتقاد کرد.
بازرگان: خبر اعدام چهار ژنرال را از رادیو شنیدم روزنامه اطلاعات گزارشی از مصاحبه مهدی بازرگان با نشریه لوموند فرانسه را منتشر کرد. روزنامه لوموند از قول مهدی بازرگان نوشته است هنوز یک ماه دیگر وقت لازم است تا همه‌پرسی در مورد برقراری جمهوری اسلامی برگزار شود. بازرگان گفته است انجام رفراندوم به «نوروز» موکول شده است اما در این‌که قبل از یک ماه می‌توان این رفراندوم را برگزار کرد تردید دارم. از بازرگان نقل شده است که کمیته انقلابی انجام رفراندوم را برای ۲۱ مارس (نوروز) وعده داده، اما مشکلات دولت را در این زمینه نادیده گرفته است. بازرگان اضافه کرده است: «ما تازه پنج استاندار از ۱۵ استاندار را منصوب کرده‌ایم. اوراق رأی باید چاپ شود، دقت زیادی باید صورت گیرد و طرح قانون اساسی آماده شود. بازرگان گفته است وجود چند کانون دیگر قدرت در ایران وظیفه دولت را در بازسازی ایران انقلابی دشوار کرده است.» بازرگان به لوموند گفت: «من بر کمیته امام خمینی کنترلی ندارم. من خبر اعدام چهار ژنرال را از رادیو شنیدم.» بازرگان افزود: «ایران از ناظران بین‌المللی برای نظارت بر رفراندوم دعوت خواهد کرد.» بازرگان گفت که «دولت او هرگز با حزب توده و سایر گروه‌های مارکسیستی همکاری نخواهد کرد. راهی برای همکاری با آنان وجود ندارد.» بازرگان تأکید کرد: «آنان همیشه خیانت می‌کنند، آنان به مصدق خیانت کردند؟» تقی روحانی و اسماعیل کیجا دستگیر شدند پاسداران انقلاب روز گذشته گروهی را دستگیر و به زندان قصر منتقل کردند. در بین این عده، تقی روحانی، گوینده رادیو ایران نیز دیده می‌شد. پاسداران همچنین مهندس اسماعیل صفایی، مدیرکل پست را در منزلش دستگیر و به زندان قصر منتقل کردند. وی متهم است نامه‌های مردم به خصوص دانشجویان ایرانی مقیم خارج و خانواده‌هایشان را باز می‌کرده و اگر مطالبی علیه رژیم شاه در آنها نوشته شده بود به ساواک می‌داده است. به نوشته روزنامه اطلاعات «دستگیر شده‌ی دیگر علی گلزار، پاسبان شهربانی کاشان بود که در قتل چند نفر دست داشته و پس از فرار به تهران دستگیر شده است. در بین دستگیر‌شدگان استوار راستی و سرنگ فضائل احمدی، رئیس شهربانی خرم‌آباد و استوار شهیدانی و سرگرد شریفی و شمس زاهدی، عضو ساواک و شهربانی خرم‌آباد نیز دیده می‌شدند.» به نوشته روزنامه اطلاعات «پاسداران همچنین اسماعیل خداترس معروف به اسماعیل کیجا سردسته چماقداران رشت را در تهران دستگیر کردند.» جوانان رشت که برای تحویل گرفتن اسماعیل کیجا به تهران آمده بودند گفتند که او ضیافت نهاری به افتخار شاه ترتیب داده بود که چهارصد و پنجاه هزار تومان خرج برداشته بود. آنها گفتند که «اسماعیل کیجا در رشت چند نفر را به گلوله بسته و چماق به دستان او نیز چند تن را به قتل رسانیده‌اند.» در بین دستگیر‌شدگان رئیس ساواک دماوند و چند عضو ساواک شهرستان‌های دیگر نیز دیده می‌شد.  |
||
