آنها آمدند: حزب فقط حزب الله

سعید بشیرتاش، ابراهیم نبوی

امام: آمریکا دست از حمایت بختیار بردارد تا عداوت‌ها از میان برود


آیت‌الله خمینی گفت که «تا چند روز دیگر یک دولت تازه تشکیل خواهد داد که جایگزین دولت بختیار خواهد شد تولد یک حکومت اسلامی در ایران نزدیک است.» وی گفت که وظیفه من نخست‌وزیری نیست بلکه رهبری و هدایت مردم است.»

وی در این مصاحبه در مورد مجلس آینده اظهار داشت: «کشور اسلامی ایران دارای یک مجلس که اعضای آن از طریق آرای عمومی مردم انتخاب خواهند شد خواهد بود و تنها به احزاب و گروه‌هایی اجازه شرکت در انتخابات داده خواهد شد که به منافع ملی احترام بگذارند.»


آیت‌الله خمینی اعلام کرد: «یک ارتش نیرومند در کشور حفظ خواهد شد اما این ارتش از عناصر فاسد تصفیه خواهد شد.» وی بدون اینکه مستقیما به مجاهدین خلق اشاره کند، گفت: «در مورد مارکسیسم، هیچ‌گونه رابطه‌ای بین جنبش اسلامی و مارکسیسم خدانشناس وجود ندارد و نمی‌توان در عین حال هم مسلمان بود و هم مارکسیست.»

رهبر انقلاب ایران که در پاریس بسر می‌برد، در مورد شوروی اظهار داشت: «روابط با شوروی حسنه خواهد بود به شرط اینکه این کشور و کشورهای دیگر از مداخله در امور ایران خودداری کنند.»

وی در مورد اسرائیل بر دیدگاه‌های گذشته خود تاکید کرد و گفت: «روابط با اسراییل قطع خواهد شد، اما یهودیان آزاد خواهند بود که در ایران بمانند و در محیط آزادتر از سلطنت شاه زندگی کنند، چرا که اسلام به همه مذاهب احترام می‌گذارد.»

آیت‌الله خمینی همچنین با توجه به تمرکز همه جانبه آمریکا از بختیار اعلام کرد «در مورد آمریکا، وقتی که واشنگتن دست از حمایت شاه و دولت بختیار بردارد، همه عداوت‌ها نسبت به آمریکا از میان خواهد رفت.»

قره‌باغی: ارتش کودتا نخواهد کرد


در پی درخواست شاه، امروز ارتشبد قره باغی رییس ستاد ارتش با انجام مصاحبه‌ای احتمال وقوع هر گونه کودتایی در ایران را رد کرد و گفت: «هر گونه تلاشی برای کودتا از سوی بخشی از ارتش به شدت سرکوب خواهد شد.»

روز گذشته شاه به تیمسار قره باغی گفت: «چون این روزها زیاد از کودتای ارتش صحبت می‌شود نخست وزیر نگران کودتا ست، ما هم که مکررا دستور داده‌ایم خونریزی نباید بشود، دیوانگی نباید بشود، بنابراین شما این شایعات را تکذیب کنید.»

به دنبال این درخواست امروز ارتشبد قره باغی در مصاحبه‌ای شرکت کرد و گفت: «مسلما هر کسی خیانتی کرده و عمل خلافی از او سر زده مجازات خواهد شد، ولی این ملت باید بماند و این ارتش نیز برای پاسداری از مرزهای آن باید باقی بماند. اگر پس از سفر اعلیحضرت، ارتش و مردم روبروی یکدیگر قرار گیرند نه ارتش خواهد ماند و نه ملت و این آرزویی نیست که هیچ ایرانی داشته باشد.»


وی افزود: «ما که ارتش داوطلب نداریم، این ارتشی است که از افراد خود ملت تشکیل شده است، به خرج این مردم و برای این مردم... ارتش برای جنگ با دشمنان ساخته و آماده شده است. ما فکر می‌کردیم بایستی با دشمن بجنگیم و زمان جنگ، ملت و مطبوعات و تلویزیون پشت سر ما هستند.»

وی گفت که ارتش کودتا نخواهد کرد و هرگونه تمرد و حرکت خودسرانه‌ای از طرف هر فرد یا گروهی در درون ارتش به شدت سرکوب خواهد شد. قره‌باغی در پایان گفت: «ارتش تا کنون جز حفظ قانون اساسی کاری نکرده است. ما از دولت قانونی حمایت می‌کنیم.»

بختیار: امور سیاسی را نمی‌توان در اختیار یک چهره مذهبی گذاشت

شاپور بختیار در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فرانسه گفت: «امور سیاسی را نمی‌توان در اختیار یک چهره مذهبی گذاشت.» نخست وزیر ایران اظهار داشت که عناصر مذهبی، پس از عزیمت شاه به خارج از کشور دولت او را تحت فشار شدید قرار خواهند داد، اما این دولت را شورای انقلاب اسلامی جارو نخواهد کرد.

وی افزود: «من خیلی سنگین‌تر از آنم که بتوانند مرا جارو کنند.» نزدیکان آیت الله خمینی پیش از این گفته بودند که پس از خروج شاه از کشور، امام بختیار را جارو خواهد کرد.

نخست وزیر ایران در پاسخ به این پرسش که آیا در صورت بازگشت آیت الله خمینی به کشور، قدرت را به وی تسلیم خواهد کرد یا نه؟ گفت: «امور سیاسی را نمی‌توان در اختیار یک چهره مذهبی گذاشت. آیت الله یک شخصیت مذهبی بزرگ و قابل احترام مردم ایران هستند، ولی یک چهره سیاسی نیستند و سیاست در برابر یک شخصیت مذهبی کنار نمی‌رود.»

وی در همین حال در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز گفت که از حمایت خاموش رهبران مذهبی مقیم ایران برخوردار است.

حزب الله وارد عرصه انقلاب شد

طرفداران آیت الله خمینی از سخنرانی به آذین در دانشگاه تربیت معلم جلوگیری کردند. به نوشته روزنامه اطلاعات و هفته نامه ایرانشهر، محمود اعتمادزاده (به آذین)، دبیر کانون نویسندگان و دبیر حزب اتحاد دموکراتیک مردم ایران که به تازگی و پس از گذشت نزدیک به سه ماه زندان، به دستور شاپور بختیار آزاد شده است، امروز به دعوت گروهی از دانشجویان برای سخنرانی به دانشگاه تربیت معلم رفت.

محمود اعتمادزاده (به آذین)، دبیر کانون نویسندگان و دبیر حزب اتحاد دموکراتیک مردم ایران

هنگامی که به آذین برای ایراد سخنرانی در پشت میکروفون قرار گرفت حدود دویست نفر به دادن شعار «درود بر به آذین» پرداختند، اما اکثریت چند هزار نفری حاضر با سر دادن شعار «حزب فقط حزب الله» مخالفت خود را با سخنرانی به آذین اعلام کردند.

در همین هنگام عده‌ای از طرفداران آیت الله خمینی به طرف به آذین حمله کرده و میکروفون را از پیش او برداشتند. در پی بروز این حرکت به آذین از سخنرانی منصرف گردید و محل سخنرانی را ترک کرد.

در پی این حادثه به آذین به خبرنگاران گفت: «من این عمل را یک عمل خصمانه ندانسته و کسانی را که دست به این کار زده‌اند دشمن نمی‌دانم. چرا که در مبارزه مشترک‌مان سلیقه‌های دیگری هم وجود دارد.

این دوستان مانع یک شخص بخصوص نشده‌اند، بلکه به گمان من طوری بوده که آنها نمی‌خواستند در مقابل احساسات و عواطفشان، احساسات و عواطفی از نوع دیگر ابراز وجود کند.»

دیدار اصحاب مطبوعات با رییس ساواک

در جلسه‌ای که به دعوت سپهبد مقدم، رییس ساواک تشکیل شد، حدود سی تن از سردبیران و نویسندگان مطبوعات و تعدادی از سران ساواک در دو طرف یک میز مستطیل شکل در اتاقی بزرگ در ساواک رو در رو نشستند.

محمد علی سفری، دبیر «سندیکای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات» گفت: «سپهبد مقدم به بررسی مسائل مهم سیاسی مملکت پرداخت. البته از سوی همکاران مطبوعاتی، سپهبد مقدم به نیابت از اسلاف دژخیم خود آماج تیز حملات شماتت‌آمیز قلم زنان قرار گرفت. سپهبد مقدم شکیبایی به خرج داد و در سخنان خود ضمن اعلام رسمی رفتن شاه و آشفته‌تر شدن اوضاع مملکت، خواستار به قول خودش «حفظ مملکت در شرایط بعدی» شد.

سپهبد مقدم، آخرین رییس ساواک

وی در لابلای سخنانش از اثر سوء تیترهای هیجان‌انگیز روزنامه‌ها اظهار نگرانی کرد و خواستار شد که ما در آرام کردن هیجانات عمومی کمک کنیم. همکاران مطبوعاتی جواب دادند که ما منعکس کننده نظرها و تصمصم‌های رهبران جامعه هستیم. بنابراین، تقاضای ایشان باید از رهبر نهضت بشود و از آنان خواسته شود تا مردم را به آرامش دعوت کند.

سپهبد مقدم گفت: این درخواست از رهبران بخصوص مراجع تقلید شده است، از شما هم می‌خواهیم که در روزنامه با توجه به نقشی که در تنویر افکار مردم دارید، آتش عصبانیت و طغیان را دامن نزنید و از این راه به حفظ مملکت کمک کنید.

انتقادات و اعتراضات تند اصحاب مطبوعات به سپهبد مقدم، یادآور برخورد بسیار شدید آنها با بختیار در دیداری بود که بختیار در آغاز نخست‌وزیری خود با دعوت از اصحاب مطبوعات که در اعتصاب به سر می‌بردند به آنها مژده «آزادی مطلق» در کار مطبوعاتی خود داد.

مطبوعات «امام» را تصویب کردند


پس از پایان دیدار شش نفر از اصحاب مطبوعات با رئیس ساواک در ساعت ۴ بعدازظهر، مسئولین مطبوعاتی در جلسه‌ای با سران انقلاب شرکت کردند. رهبرانی که اصحاب مطبوعات به رییس ساواک گفته بودند منعکس کننده نظرات و تصمیمات آنها هستند.

مدعوین جلسه دوم در دیدار با رهبران انقلاب عبارت بودند از: غلامحسین صالحیار، سردبیر روزنامه اطلاعات، رحمان هاتفی، سردبیر روزنامه کیهان و فرهمند معاون وی، محمد خوانساری، رییس هیئت مدیره «سندیکای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات» و دبیر اقتصادی روزنامه کیهان و محمد علی سفری دبیر «سندیکای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات» و مهدی گوران که در آن موقع روزنامه آیندگان را اداره میکرد.

جلسه اینبار نه در ساواک بلکه در خانه حسین مهدیان تاجر آهن که رابط بین نزدیکان آیت الله خمینی و مطبوعات بود برگزار شد.

نمایندگان رهبری انقلاب، آیت‌الله بهشتی و مطهری

پس از ورود اصحاب مطبوعات به خانه مهدیان، نمایندگان رهبری انقلاب یعنی آیت الله بهشتی، مطهری، موسوی اردبیلی، مفتح و محمد تقی فلسفی به عنوان طرف گفت‌وگو با اصحاب مطبوعات وارد شدند.

ابتدا نمایندگان انقلاب از اصحاب مطبوعات قول گرفتند که مطلبی در باره این جلسه در مطبوعات نوشته نشود و جلسه مخفی بماند. اولین بار روزنامه اطلاعات با چاپ مطالبی زیر عنوان «یادداشت‌های غلامحسن صالحیار سردبیر دوران انقلاب» در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۷۰ به مذاکرات انجام شده در این جلسه پرداخت و سپس دیگر شرکت‌کنندگان در این جلسه که زنده بودند توضیحات بیشتر در باره این جلسه دادند.


آیت الله بهشتی که سخنگوی اصلی از جانب حضرات آیات عظام در این جلسه بود ضمن اظهار مسرت از برخورد تند اصحاب مطبوعات با رییس ساواک، به اصحاب مطبوعات چند نکته را یاد آوری کرد «از جمله اینکه در انعکاس رویدادها و اظهارنظرها باید رعایت میزان حضور افراد و گروه‌ها در صحنه مبارزه بشود و به هر گروه و یا شخصیت به همان اندازه توجه شود که استحقاق دارد و چون ستون اصلی انقلاب روحانیت است، لذا باید به این نکته مهم در انتشار مطالب توجه داشته باشید.

مضافا به اینکه اصولا، خواست مردم و روند در شرف به نتیجه رسیدن انقلاب نیز استقرار حکومت اسلامی است و لذا برای گروه‌های دیگری که طرز تفکر دیگری دارند، دو راه در پیش است، یا انطباق اعمال و کردارشان با اصول حکومت اسلامی و یا پذیرفتن سرنوشتی که مقررات اسلامی تعیین کرده است.»

نکته دیگر آنکه «باید مطالب هر روزنامه و مجله‌ای که منتشر می‌شود در محدوده همان ایدئولوژی که دارد باشد و از دودوزه بازی کردن خودداری کند و بهتر آنست که زیر کلیشه نام روزنامه و مجله، اهداف آن نیز نوشته شود که آیا سیاسی است، اقتصادی است، فکاهی یا اجتماعی است و از نظر مرام و مسلک چه هدفی را دنبال می کند، تا مشخص شود که در جهت اهداف مورد قبول مردم و حکومت اسلامی هست یا نه؟

طبیعی است که مردم روزنامه و مجله‌ای را می‌پسندند که با هدفهای انقلابی‌شان سازگار باشد و اجازه نخواهند داد که نشریه‌ای که تبعیت از اهداف انقلاب ندارد، جایی در جامعه مطبوعات داشته باشد.»

محمد علی سفری دبیر «سندیکای نویسندگان و خبرنگاران مطبوعات» می‌گوید: آزادی مطبوعات در ذهنمان همین است که هم اکنون در دولت بختیار از بهره گیری می‌کنیم، یعنی درج اخبار و مطالب بدون سانسور که در واقع همان اعلامیه‌ای است که با دولت شریف امامی امضا کردیم.

اما آیت الله بهشتی درباره آزادی می‌گوید: «دیدگاه حکومت اسلامی از آزادی قلم و به طور کلی همه آزادی‌های سیاسی، در قالب فرامین اسلامی است و آنچه در این قالب نگنجد از نظر اسلام مردود است و بنابراین رعایت مقررات اسلامی که در قوانین ملهم از حکومت جمهوری اسلامی ارائه خواهد شد، الزامی است و ما اجازه نخواهیم داد که افکار و اندیشه خلاف دستورهای اسلامی از ناحیه هرکس یا هر گروه باشد چه مطبوعاتی و چه غیر مطبوعاتی اشاعه باید.»

آیت الله بهشتی ادامه می‌دهد: «به هر صورت در جمهوری اسلامی، همه امور باید طبق مقررات اسلامی صورت گیرد و ما برای تمام این امور، هم برنامه‌های مشخص و تدوین شده و هم نیروی انسانی متعهد و آگاه از مفاهیم اسلامی داریم و هر گروه که نتواند در این مسیر همراه و همگام ما باشد، طبعا کنار خواهد رفت و لذا ما نیازی به کسانی که یا نخواهند یا نتوانند، در چارچوب قوانین اسلامی ادامه کار دهند، نداریم. ولی تا آن زمان مطبوعات وظیفه دارند ـ به خصوص در باره اعلامیه‌ها و سخنان حضرت امام ـ آنچه که در اختیار مطبوعات قرار می‌گیرد، عینا درج کنند.»


صحبت که به اعلامیه‌های امام رسید، اصحاب مطبوعات اعلام کردند: از نظر فنی، در صفحه‌بندی به خصوص نسبت به تیترهایی که با حروف خیلی درشت باید در صفحه اول چاپ شود، عنوان «حضرت آیت الله العظمی خمینی» به نحوی است که قسمت اعظم جای تیتر را می‌گیرد و امکان گذاردن همه مطالب مورد نظر از بیانیه‌ها و سخنان ایشان در تیتر باقی نمی‌ماند.

موضوع مورد توجه حاضران قرار گرفت و پس از مذاکرات لازم، سرانجام آیت الله مطهری پیشنهاد کردند که در این گونه موارد عنوان «امام» گذارده شود که ساده‌تر است و جای زیادی نمی‌گیرد. این پیشنهاد مورد استقبال اصحاب مطبوعات و تصویب نمایندگان آیت الله خمینی قرار گرفت. بدین ترتیب دیدار دوم اصحاب مطبوعات با حال و هوایی متفاوت از دیدار اول به پایان رسید.