کنفرانس گوادالوپ تشکیل شد

سعید بشیرتاش، ابراهیم نبوی

کنفرانس گوادالوپ تشکیل شد

کنفرانس گوادالوپ با شرکت روسای جمهور آمریکا، فرانسه و نخست وزیران آلمان و انگلستان به منظور بررسی اوضاع ایران تشکیل شد.

این کنفرانس که در جزیره گوادالوپ و با ابتکار فرانسه برگزار شده بود، به این قصد تشکیل شد تا چهار قدرت بزرگ جهان بتوانند وضعیت خود را در قبال انقلاب ایران مشخص کنند. به دنبال تشکیل کنفرانس گوادالوپ، دولت فرانسه به فرانسویان مقیم ایران اخطار کرد که به کشور خود بازگردند.

دکتر ابراهیم یزدی در مورد کنفرانس گوادالوپ گفته است: «ما در وضعیتی نبودیم كه بتوانیم در تصمیمات گوآدلوپ مؤثر واقع شویم، بنابراین هنگامی كه رئیس‌جمهور فرانسه از طریق وزارت امور خارجه‌، پیغام داد كه شما یک گزارشی، كه نقطه نظرات این طرف را به ما بدهد، تهیه كنید، آقای خمینی ضرورت آن را تایید كردند و صادق قطب‌زاده هم آن گزارش را نوشت و به نماینده وزارت امورخارجه فرانسه تحویل داد.

آن گزارش هم تا آن جا كه من به یاد می‌آورم كل گزارش را نخواندیم بلكه مطالبش را مرور كردیم و صادق قطب‌زاده یادداشت و آن را تنظیم كرد. البته وقتی كه آن گزارش را به دولت فرانسه داد، نماینده وزارت امور خارجه فرانسه از ما تشكر كرد، به دیدن ما آمد و گفت كه فرانسه به شدت تحت‌تأثیر این گزارش قرار گرفته ‌است.»

دکتر یزدی گفته است: «از اواخر دسامبر ۱۹۷۸ امریكایی‌ها نگران بودند كه اگر شاه برود، خلایی كه در ایران ایجاد می‌شود چگونه خواهد شد. بنابراین، موافقت كردند كه شاه برود، بختیار بیاید و ارتش با انقلاب همكاری كند تا ارتش احتمالا بتواند در انقلاب جایگاهی پیدا كند. از جانب دیگر، نظریه برژینسكی این بود كه در غیاب شاه تنها نیرویی كه می‌تواند جلوی خطر كمونیسم را در ایران بگیرد هماهنگی و ائتلاف میان نظامیان و روحانیان است....»

آیت‌الله خمینی: هنوز دستور خشونت ندادیم

آیت‌الله خمینی در پاسخ به سوال روزنامه اکسپرس که پرسیده بود آیا شما به طرفداران خود دستور به ملایمت داده‌اید؟ گفت: «ما تا کنون هنوز دستور به خشونت نداده‌ایم... ولی اگر قدرت‌های جهنمی استعماری دست از حمایت خود از آدمکشان ایران، که شاه در رأس آن‌هاست، برندارند ما هم با شیوه‌های دیگر در برابر آن‌ها رفتار خواهیم کرد.»

اظهارات آیت‌الله خمینی در حالی صورت گرفت که در هفته گذشته ده‌ها نفر از نیروهای نظامی و انتظامی در مشهد توسط مردم و در خیابان اعدام و قطعه قطعه شدند.

آمریکا به شاه خوش آمد می‌گوید

به گفته آسوشیتدپرس، دولت کارتر گفت تصمیم شاه به خروج از کشور با تصمیم خود وی است و ما چنین توصیه‌ای به او نکرده‌ایم. لیکن شاه اگر تصمیم به ترک کشور بگیرد ایالات متحده مقدمش را گرامی خواهد داشت.

با وجود این، مقامات وزارت کشور گفتند: «گرایش روزافزونی به تغییر سیاست این کشور در رابطه با شاه و تشویق او به استعفا وجود دارد.» از طرفی بنا به گفته سفیر ایران در لندن، جرج بال، مشاور امنیتی کارتر، چندی پیش برای تشویق شاه به خروج از کشور، بطور غیر رسمی به ایران آمده بود.

سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد اگر شاه بخواهد برای گذراندن تعطیلات در آمریکا اقامت کند مورد استقبال قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر خبرگزاری فرانسه از قول یک مقام بلندپایه آمریکایی پشتیبانی مجدد آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس از شاه اعلام شد. این در حالی است که جیمی کارتر در سخنان دو هفته قبل خود نومیدی خود را در حمایت از شاه اعلام کرد.

جیمی کارتر در مراسم ضیافت شام محمد رضا پهلوی

با این وجود جیمز رستون در هرالد تریبون نوشت: «حکومت کارتر اکنون تمام کوشش‌هایش را متوجه اتحاد نیروهای نظامی ایران کرده است تا از حکومت غیرنظامی شاپور بختیار حمایت کند. به این منظور، کارتر ژنرال رابرت ای. جوسیر، فرمانده کل نیروهای متفقین در اروپا را به تهران فرستاده است به این امید که از پیدایش هرگونه شکاف میان نیروهای نظامی ایران جلوگیری به عمل آورد.

اگرچه مقامات عالیرتبه آمریکایی لزوم خروج شاه از تهران را تائید کرده‌اند، هنوز با خروج او در اوج بحران موجود موافق نیستند و همین مساله ممکن است به مخالفت رهبران نظامی انجامیده به آخرین بقایای حاکمیت شاه نیز پایان دهد.»

به نوشته هرالد تریبون: «کارتر پیش از حرکت به سوی جزیره گوادالوپ در جامائیکا برای شرکت در مذاکرات سران بریتانیا و فرانسه و آلمان غربی، حمایت سه کشور نامبرده را به مقامات نظامی ایران اطلاع داد تا هرچه بیشتر آنان را برانگیزد که در این موقعیت بحرانی با تمام قوا از شاه و بختیار پشتیبانی کند.»

در پایان مقاله هرالد تریبیون چنین نتیجه‌گیری شد: «وقتی از مقامات آمریکایی سووال می‌شود که شما با شاه چه می‌خواهید بکنید، پاسخ می‌دهند که شاه باید حمایت ارتش را به کابینه غیرنظامی بختیار جلب کند. تا آنجا که اطلاعات بدست آمده نشان می‌دهد، اقلیتی از مقامات دولت کارتر با دیپلماسی او در مورد ایران مخالفند و معتقدند کارتر نمی‌تواند شاه را نجات دهد و فقط اقدامات کابینه او سبب تحریک بیشتر اپوزیسیون ایران خواهد شد. اپوزیسیونی که سرانجام کلک شاه را خواهد کند.»

تظاهرات در همه جای ایران

ارتباط تلفن و تلکس تهران با خارج از کشور قطع شد. در شهر تهران گروهی تظاهرکنندگان جوان سعی کردند به سفارت آمریکا حمله کنند. در اکثر شهرهای کشور تظاهرات علیه حکومت و علیه بختیار ادامه داشت. شهر قم و تهران هر روز شاهد کشته‌شدن چندین تن و مجروح شدن جمعی دیگر بود.

در شهر مشهد نیز تظاهرات گسترده‌ای با شرکت مردم این شهر در مجلس ختم کشتگان بیمارستان شاهرضا برگزار شد. در این شهر با فشار مردم، شهربانی مجبور شد ۱۶۴ زندانی خود را آزاد کند. در تهران قضات و کارکنان دادگستری با شرکت در یک تظاهرات همبستگی خود را با انقلاب ایران اعلام کردند.

هایزر آمد، جم رفت، قره باغی رئیس ستاد شد

ژنرال هایزر، معاون فرمانده کل نیروهای آمریکایی در اروپا به ایران آمد. گفته می‌شد وی به ایران رفته است تا از ارتش بخواهد تا از دولت غیرنظامی بختیار حمایت کنند، اما از سوی دیگر گفته شد که سفر ژنرال هایزر برای حفظ و انسجام ارتش شاهنشاهی در صورت فروپاشی حکومت در ایران بود.

همزمان با همین موضوع و با نیامدن تیمسار جم به دولت بختیار، تیمسار قره باغی از طرف شاه به ریاست ستاد بزرگ ارتشتاران منصوب شد.