شاه: بگذارید آیت‌الله در پاریس بماند

سعید بشیرتاش، ابراهیم نبوی

شاه: بگذارید آیت‌الله در پاریس بماند

ژیسکاردستن، رییس‌جمهور وقت فرانسه که میزبان کنفرانس گوادولوپ بود، قبل از برگزاری اجلاس، فرستاده ویژه خود کنت الکساندر دومرانش، رییس‌ سازمان اطلاعات فرانسه را به تهران فرستاد تا ضمن ملاقات با محمدرضا پهلوی که از دوستان قدیمی او بود، در مورد اخراج آیت‌الله خمینی از فرانسه و آینده اوضاع ایران به او گزارش دهد.

ویلیام شوکراس، گزارش او را به رییس‌ جمهور چنین شرح می‌دهد. «در اواخر ۱۹۷۸ مرانش خطری را که از جانب آیت‌الله خمینی از فرانسه متوجه شاه بود تشخیص داد و کوشید موجبات اخراج آیت‌الله را از آن کشور فراهم سازد. او به تهران پرواز کرد تا در این خصوص با شاه مشورت کند... شاه گفت که مایل است فرانسه آیت‌الله را نگه دارد، چون اگر به سوریه یا لیبی برود خطرناک‌تر خواهد بود.»

در این گزارش آمده است: «به نظر مرانش لحظه غم‌انگیز ملاقات وقتی بود که شاه رو به سوی او کرد و گفت: کنت عزیز، امیدوارم این مطلب را درک کنید که من نمی‌توانم به ملتم شلیک کنم. مرانش با اندیشیدن به سیل تظاهرکنندگان که در تهران ایجاد وحشت می‌کردند، پاسخ داد: اعلی‌حضرت، در این صورت شما از دست رفته‌اید.»

شوکراس در ادامه می‌گوید: «فردای آن روز مرانش در پاریس به دیدن پرزیدنت ژیسکاردستن رفت. رییس‌ جمهوری فرانسه برای خوشامدگویی به او از پشت میزش برخاست و پرسید: چی شد؟ مرانش جواب داد: درست مثل لویی شانزدهم. ژیسکار دستن گفت: پس کارش تمام است.»

ژیسکاردستن در خاطرات خود نوشت که من میشل پونیاتوسکی را نزد شاه فرستادم و در‌باره آیت‌الله خمینی و اقامت وی در فرانسه از او سوال کردم و شاه به فرستاده من ضمن موافقت با اقامت کوتاه در فرانسه گفت:

«مسأله آیت‌الله خمینی مربوط به یک جنگ قدیمی بین سلسله ما و روحانیت شیعه است. او سمبل روحانیت شیعه است، به همین دلیل است که هر اقدامی از طرف ما باید کاملاً سنجیده باشد. زیرا هر اقدامی در این مورد مخاطرات بسیار بزرگی در بر دارد. به همین جهت بود که من در اوایل اکتبر به وسیله سفیرمان تقاضا کردم به آیت‌الله خمینی اجازه اقامت نامحدود در فرانسه داده شود.»

برای رژیم شاه بدلی غیر از خودش نیست

سفیر سابق آمریکا در تهران و رییس اسبق سازمان سیا گفت: «برای رژیم شاه بدلی غیر از خود او وجود ندارد. بنابراین شاه به هر اونس از حمایت مادی و معنوی ما نیاز دارد.»

ریچارد هلمز، سفیر سابق آمریکا در ایران و رییس پیشین سیا در حالی این نظر را ارائه می‌داد که در طول ماه گذشته آمریکا و به خصوص پرزیدنت جیمی کارتر، با نومیدی و تردید نسبت به پشتیبانی از شاه سخن گفته است.

ریچارد هلمز که از سال ۱۳۵۱ تا دی‌ماه ۱۳۵۵ سفیر آمریکا در ایران بود، از شناخت عالی و رابطه خوبی با شاه و حکومت ایران برخوردار بود.

هلمز یک هفته قبل از ورود جیمی کارتر به کاخ سفید، تهران را ترک کرد و تا آمدن سولیوان به ایران به عنوان سفیر جدید، سفارت آمریکا در تهران پنج ماه و نیم بدون سفیر بود.

ریچارد هلمز که همواره از حامیان ایران به شمار می‌آمد، مانند کی سینجر از مقاماتی بود که سیاست کارتر در عدم حمایت از شاه را مورد انتقاد قرار می‌داد.

تیراندازی به دانش‌آموزان در تظاهرات بازاریان

مأمورین حکومت نظامی به سوی دانش‌آموزان شرکت کننده در تظاهرات بازار، آتش گشودند. در این تظاهرات که به دعوت بازاریان برگزار شده بود صدها دانش‌آموز شرکت داشتند. در پی این واقعه صدها آموزگار، دانشجو و استاد، دست به تحصن نشسته زدند.

کارخانه‌ها در آینده تعطیل خواهد شد

اعتصابات همچنان در حال گسترش است. کارکنان سازمان آب منطقه‌ای تهران و کارمندان گمرک و مخابرات ایران با انتشار اعلامیه‌هایی ضمن حمایت از اعتصاب کارکنان شرکت نفت، با مردم انقلابی و مخالفان حکومت اعلام همبستگی کردند.

از طرف دیگر، دامنه اعتصاب به گمرک نیز کشیده شده است. چنان‌که گفته می‌شود به علت اعتصاب کارکنان گمرک و تراکم کالاهای وارداتی در گمرکات، به تدریج مواد اولیه کارخانه‌ها رو به اتمام و در آینده نزدیک، برخی از آن‌ها عملاً تعطیل خواهد شد.

دادستان هم فهرست را تائید کرد

به دنبال انتشار لیست افرادی که ارز از کشور خارج کردند، توسط اتحادیه کارکنان بانک مرکزی، دادستان کل تهران، امروز تائید کرد‌:

«حدود صد تن از ایرانیان سرشناس و بلندپایه در دو ماهه‌ی پیش از محدود شدن انتقال ارز، مبالغ هنگفتی به خارج فرستاده‌اند.» وی اعلام کرد رقم وجوه منتقل شده به بانک‌های بیرون ایران سر به یک و نیم میلیارد دلار می‌زند.

فهرست نورچشمی‌ها منتشر شد

به دنبال انتشار فهرست خارج کنندگان ارز، لیست نورچشمی‌هایی که تا آخر اکتبر ۱۹۷۸ از طرف بنیاد پهلوی بورس دریافت می‌کردند، منتشر و هفته‌نامه ایرانشهر اقدام به درج آن کرد.

در توضیح مربوط به این فهرست آمده است: «این اسامی طی نامه شماره ۱۳۶۷ مورخ ۲۸ شهریور ۱۳۵۶ از اداره حسابداری بنیاد پهلوی به اداره خارجه بانک مرکزی ایران ارسال شده است و برای هر یک از آنان تا پایان اکتبر ۱۹۷۸ (‌در ماه قبل) ماهانه ۱۲۰۰ دلار حواله شده است.»

در ادامه آمده است: «روز چهارشنبه ۲۹ آذر در اخبار رادیوی ایران صحت این لیست تکذیب شد و گفته شد چنین شماره‌ای در اندیکاتور بنیاد پهلوی وجود ندارد. و همچنین گفته شد که بورس این بنیاد ۳۰۰ دلار است. و دست آخر گفته شد که اصولاً فقط از میان اسامی اعلام شده در این لیست تنها یک نفر است که پولی از آن دستگاه می‌گیرد.»

هفته نامه ایرانشهر در پاسخ به این موارد توضیح داد: «اولاً بنیاد پهلوی دو تشکیلات ضمنی دارد و آن‌ها که در این لیست نام برده شده‌اند در واقع کسانی هستند که از مرکز فرهنگی رضاپهلوی، وابسته به این بنیاد، مورد محبت شاهانه قرار می‌گیرند که علی‌نقی کنی، رییس آن است. و در ثانی قرار است که امروز (‌جمعه) مستندات این لیست نیز منتشر شود تا ثابت کند که تکذیب آن از طرف دولت کاملاً بی‌ربط است.»

این هفته‌نامه نوشته است:‌«ظاهراً یکی از موارد مورد استناد ناشران این لیست گزارش خانم شمس‌الملوک مصاحب به رییس مستقیم اوست. این بانو، در مقام رییس امور فرهنگی بنیاد پهلوی (‌یا رضا پهلوی) قرار داشته و در گزارش او تصریح شده است که «ما عده زیادی محصل داریم که به آن‌ها مبالغ سنگینی پرداخت می‌کنیم.»

آن‌گاه در هفته‌نامه ایرانشهر نوشته شده است: «این است صورت اسامی نورچشمی‌های بنیاد پهلوی که تا آخر اکتبر سال جاری مسیحی از بورس تحصیلی این سازمان استفاده کرده‌اند. مبلغ بورس ماهانه هزار و دویست دلار (‌حدود هشت هزار و پانصد تومان) به اضافه هزینه تحصیلی دانشگاه بوده است که در مناطق مختلف فرق می‌کند.»

‌تعدادی از اسامی فهرست را می‌خوانید:

بیژن آرام، مهرداد عاملی، حسن تسلیمی، همایون شاه‌قلی، مهناز زاهدی، عبدالله پاکروان، رضا خلعتبری، معصومه پرتو، علی منصور، ناصر گودرزی، پروانه پویان، شهرناز بها، .... احمدی (‌۱۶ ساله)، محمدرضا شادان راهنما (‌۱۱ ساله)، محمدرضا سمیعی، فریدون ریاحی، فرحناز نجم‌آبادی، فاطمه خسروانی، مینا بهادری، سعدی شیخ‌الاسلام‌زاده، کورش افخمی، مجید هویدا

ستاره آزمون، منصور مجیدی، رادنیک آرزومانیان، مظفر روحانی، پروانه انصاری، ترانه شالچیان (‌۱۴ ساله)، بهاره صنیعی (‌۱۵ ساله)، الهه معتمدی، هما هدایتی، مجتبی خسروانی، پاشا انصاری، فرشاد نیک‌پی، فرشته گنجی (‌۱۵ ساله)، جلال یگانه (‌۱۵ ساله)، فائزه معتمد باهری، هما ولیان (‌که ۲۶ سال دارد و ۱۱ سال است از این بورس استفاده می‌کند)

مهناز صدقیانی، حسین ازهاری، امیر هوشنگ مهدوی، ستار علائی، محمدرضا دادستان، شهباز ریاضی، فاطمه ملقب به فرانسواز اصفیا، پروانه آتابای، ژیمان خوش کیش، بابک شریف‌امامی، نازیلا ایادی، فرناز القانیان، نوشین شالچیان، انوشیروان رحیمی، احمد صیرفی، پاریس عظیمی، پریوش اردلان، فرشید وزیری، سهراب کاشانی، شهروز نهاوندی (‌۱۳ ساله)