«لویس بونوئل» در شب‌های بخارا

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

در بیست و چهارمین شب از شب‌های بخارا، به مناسبت انتشار کتاب «بونوئلی‌ها» غروب روز چهارشنبه هشتم اسفندماه شب «لوئیس بونوئل» فیلمساز سورئالیست اسپانیایی برگزار شد.

علی دهباشی در شب «لوئیس بونوئل»

در این مراسم که با حضور اساتید، دانشجویان و دوستداران هنر هفتم برگزار شد، مطالبی در قالب سخنرانی دکتر بزرگمهر رفیعا و شیوا مقانلو و همچنین قرائت اشعاری از لویس بونوئل با صدای پگاه احمدی قرائت شد که مورد استقبال حضار قرار گرفت.
در ابتدای مراسم علی دهباشی، سردبیر مجله‌ی بخارا ضمن خوشامدگویی به حضار به معرفی لوئیس بونوئل و زندگی‌نامه‌ی مختصری از وی پرداخت.

پس از سخنان آقای دهباشی، خانم شیوا مقانلو، مترجم کتاب «بونوئلی‌ها» ضمن تشکر از برگزارکنندگان و مهمانان شرکت‌کننده در مراسم گفت: از بونوئل گفتن، مثل اکثر سوژه‌های هنرمند و جذاب دیگر، کار سهل و ممتنع است. از سویی آنقدر فیلم و نوشته به‌جا مانده از او داریم که خلاء تحقیق پایه‌ای و جدی در مورد آثارش هنوز حجم زیادی تا پر شدن فاصله دارد، و از سوی دیگر در ماهیت آثار بونوئل نوعی گریزپایی و شکلی از لغزندگی وجود دارد که حاکی از این کنایه است که چه تحلیل جدیدی، و از چه زاویه‌ای می‌توان در مورد بونوئل گفت که خودش آن تحلیل و زاویه را سال‌ها پیش و با کارهای خودش به نقد نکشیده باشد؟

شیوا مقانلو در شب «لوئیس بونوئل» | عکس‌ها از زمانه

مقانلو افزود: وقتی بدانیم بونوئل در جوانی با صراحت سخن می‌گوید، می‌توانیم ردپای این تفکر را در سینمای او هم بیابیم: بونوئل همان‌قدر که علاقه دارد مخفی‌ترین درونیات یا نفسانیات انسان با خونسردی نمایش دهد، همان‌قدر هم نوعی فاصله‌گیری سرد با مخاطب ایجاد می‌کند و عامدانه عواطف او را از زیادی درگیر شدن باز می‌دارد.

مقانلو با اشاره به رفتار سینمایی «سورئالیستی» بونوئل ادامه داد: شاید یکی از بهترین مثالها برای استفاده هوشمندانه از پتانسیل فضاهای میان‌رشته‌ای، رویکرد هوشمندانه‌ای بود که نهضت سورئالیسم به آن نشان داد. توجه خلاقانه و توامان بنیانگذاران سورئالیسم به ادبیات و نقاشی، با درک ایشان از قابلیت‌های حرکتی هنر سینما رنگ جد‌ی‌تری گرفت. سینما ذات پرسرعتی داشت و به‌خاطر قابلیت «تبدیل و تبدیلات» مداومی که از طریق تدوین و جلوه‌های ویژه آن زمان داشت، یکی از رویایی‌ترین آرزوهای سورئالیست‌ها را که بیان مداوم تغییر و دگرگونی، و از این شاخ به آن شاخ کشاندن حواس ادراکی مخاطب بود برآورده می‌کرد. از سوی دیگر سینما مدیوم مناسبی بود تا در تصورسازی ادبی آن‌ها عناصر مشترکی همچون امر جادویی، بی‌منطق، نمایش رویا و... به‌جای نمایش کلامی نشان داده شوند. اما شاید در میان ماندگاران این نهضت، فقط بونوئل بود که هر دو مقوله‌ کلمه و تصویر را با هم امتحان کرد و البته دومی را از زبان خود یافت و به‌آن وفادار هم ماند.

مقانلو در پایان به سخنان اواخر عمر بونوئل اشاره کرد که با صراحت و جسارت کلامی دوچندان اعلام می‌کند: «من آدم روشنفکر نیستم، و سخنرانی روشنفکرها – مثل تمام سخنان دیگر- فراری‌ام می‌دهد. به‌نظر من بهترین سخنران کسی است که از همان اول یک جفت تپانچه از جیب‌هایش بیرون بکشد و به‌سوی مخاطبان شلیک کند».

بزرگمهر رفیعا در شب «لوئیس بونوئل»

در بخش دوم مراسم، دکتر بزرگمهر رفیعا، فیلمساز و منتقد فیلم به ایراد سخنرانی پرداخت.
آقای رفیعا با اشاره به چند شعر از حافظ و مولانا به این نکته اشاره کرد که اندیشه‌ی سورئالیست از مدتها قبل در ایران جریان داشته است.

آقای رفیعا ضمن تشریح فیلم سگ اندولسی گفت: بونوئل گاهی چنان ساده به فیلم‌سازی مبادرت می‌ورزید که مخاطب را مبهوت می‌کرد؛ گاهی با راننده‌اش به سفر می‌رفت و در میان راه، به ناگاه دوربینش را برمی‌داشت و شروع به‌ فیلم گرفتن می‌کرد.

آقای رفیعا افزود که از نظر بونوئل، سینما برای ضبط واقعیت به‌وجود آمده است.

در پایان مراسم نخست دو قطعه از مجموعه‌ی بونوئلی‌ها توسط پگاه احمدی وآناهیتا طاعتی قرائت شد و سپس فیلم «سگ اندلسی» به نمایش گذاشته شد.

----------------------
لینک‌های مرتبط:
شب لوئیس بونوئل، بیست‌وسومین شب بخارا
هانا آرنت در خانه هنرمندان
شبی با «هانا آرنت» در بخارا