| رادیو زمانه > خارج از سیاست > هفت هنر > کیانیان: به بهرام رادان بگویید همین الان شروع کن | ||
کیانیان: به بهرام رادان بگویید همین الان شروع کن
مجتبی پورمحسنگفت و گو را از اینجا بشنوید.
رضا کیانیان بازیگری است که خیلی‌ها بخاطر جسارتش در ایفای نقشهای متفاوت، تحسینش می‌کنند. او از سال ۱۳۶۸ با بازی در فیلم «تمام وسوسه‌های زمین» پا به عالم حرفهای سینما گذاشت و خیلی زود به یکی از بازیگران درجه اول سینمای ایران تبدیل شد. او فقط در عرصه‌ی بازیگری به دنبال نقشهای متفاوت نیست. گفت‌وگوهای او با عوامل سینما که در مجله فیلم هم منتشر شده، نشان می‌دهد که او همیشه به دنبال کارهای متفاوت است. امسال سه کتاب از رضا کیانیان منتشر شد. شعبده بازیگری، ناصر و فردین و بازیگری در قاب که این دو کتاب اخیر به تازگی از سوی نشر مشکی منتشر شده است.  طرح روی جلد کتاب رضا کیانیان کتاب ناصر و فردین دو گفت‌وگوی کیانیان است با ناصر ملک مطیعی و محمدعلی فردین، دو بازیگر مشهور سینمای پیش از انقلاب. کیانیان می کوشد در این دو گفتوگو چهره‌ی متفاوتی از این دو بازیگر را به مخاطبان نشان دهد. بازیگری در قاب مجموعه گفت‌وگوهایی است که کیانیان با بعضی تدوینگران و فیلمبرداران برجسته سینمای ایران انجام داده است. او در لابه‌لای این گفتوگوها به دنبال این بوده که یک بازیگر چه اطلاعاتی از فیلمبرداری و تدوین باید بداند تا بهتر بازی کند. رادیو زمانه با رضا کیانیان درباره این دو کتاب گفتوگو کرده است: اخیرا دو کتاب از شما منتشر شد، یکی گفتوگو با ناصر ملک مطیعی و فردین و دیگری بازیگری در قاب؛ چطور شد بازیگری مثل رضا کیانیان که معمولا دوست دارد نقشهای متفاوت را بازی کند، سراغ دو بازیگری رفت که به عنوان اسطوره‌های کلیشه در فرهنگ بازیگری ما نامشان ماندگار شده است؟ شما در این کتاب نگاه متفاوتی به این دو بازیگر داشته‌‌اید و نگاه عمومی که آنها را آدم‌های بیسوادی نسبت به سینما می‌دانستند، رد کرده‌اید. می‌خواستید با این کار چه چیزی را به جامعه‌ی سینمایی ما ثابت کنید؟ به چه نتیجه‌ای رسیدید؟ من مطمئنا این کتاب را خوانده‌ام که با شما در این مورد مصاحبه میکنم و قطعا هم به نتایجی رسیده‌ام. ولی دوست دارم بدانم که آقای کیانیان بعد از اینکه با این دو نفر مصاحبه کرد چه تغییری در نگاهش نسبت به جهان سینمایی این دو نفر ایجاد شد؟
به هر حال خیلی از علاقه‌مندان به فردین و ناصر ملک مطیعی خوشحال شدند از اینکه آقای کیانیان که از بازیگران خوب و باسواد جامعه‌ی سینمایی ماست، رفته و یک نگاه متفاوتی به این دو نفر داشته است . اما در مورد کتاب دیگر شما بازیگری در قاب که فکر میکنم کتاب فنی‌تری هم باشد، چون شما خواسته‌اید به مساله‌ی تدوین و فیلمبرداری در آن بپردازید. می‌خواستم بدانم که شما بر چه اساس این آدم‌ها را دستچین کرده‌اید صرفا به این خاطر که اینها بهترین فیلمبرداران یا بهترین تدوینگران بوده‌اند یا علت دیگری هم داشته؟ او در سینمای ایران کارگردانی هم کرده، پدر ایشان از پیشکسوت‌های در آن زمان تاتر بوده .خانه‌ی پدری‌اش در محله‌ی سنگلج، پاتوق خیلی از تاتری‌های آن دوره بوده. ایشان بچگی‌اش را پشت صحنه تاتر نوشین سپری می‌کند. همچنین آقای ملک مطیعی تحصیلکرده‌ی تاتربوده که مدرسه‌ی هنرهای دراماتیک آن موقع را گذرانده بوده و خیلی چیزهای دیگر. و اما در مورد کتاب بازیگری در قاب؛ من در واقع نمی‌خواهم به فن و تکنیک فیلمبرداری و تدوین بپردازم چون هر دوی آنها فن‌هایی هستند که باید فیلم‌بردارها و تدوینگرها کارشان را بلد باشند و خوب انجام دهند اما این دو تا فن ارتباط مستقیم دارد به بازیگر. هر بازیگری در واقع از چشم دوربین دیده می‌شود یعنی وقتی شما فیلمی را تماشا می‌کنید چیزی را می‌بینید که دوربین دیده و دوربین به شما نشان می‌دهد اما همه‌ی آن چیزهایی را که دوربین دیده، شما در فیلم نمی‌بینید چون توسط تدوینگر آنها انتخاب می‌شوند. یک بخشی کنار گذاشته می‌شود و بخشی از آن را به شما نشان می‌دهند، آن بخشی که تدوینگر پشت سر هم چیده و سر هم کرده .یعنی ذهنیت کارگردان را هم تدوینگر انتخاب می‌کند و به تماشاگر نشان می‌دهد. خب وقتی که بازیگر از این دو تا فیلتر باید بگذرد و بعد تماشاگر او را ببیند قاعدتا باید بازیگر یک چیزهایی از فیلمبرداری و تدوین بداند. نه از فن فیلمبرداری و نه از فن تدوین، بلکه از اینکه چگونه باید از فیلتر این دو تکنیک بگذرد که بهتر دیده شود. در مقدمه آن کتاب یک مثال زدم: من وقتی که در فیلم آژانس شیشه‌ای بازی می‌کردم، آقای عزیز ساعتی فیلم‌بردار آن فیلم بودند. یک صحنه‌ای بود که پوکه‌ی یک گلوله روی زمین می‌افتاد، من باید خم می‌شدم آن پوکه را برمی‌داشتم و به آقای زارع نشان می‌دادم و می‌گفتم آقای زارع این یعنی کشک. خب، من برای بار اول که خم شدم روی زمین و پوکه را برداشتم و نشان دادم آقای ساعتی فیلمبرداری را قطع کرد و گفت یک مشکل فنی داریم، بعد آمد پیش من و به من گفت اگر ممکن است گلوله را نزدیک صورتت بگیر که وقتی بلند می‌شوی و دوربین با تو تیلت می‌کند هم گلوله را داشته باشد و هم صورتت را. چون اگر من گلوله را جدا از صورتم می‌گرفتم که در برداشت اول گرفته بودم، وقتی دوربین تیلت می‌کرد نمی‌دانست که باید روی صورت من باشد یا روی گلوله. وقتی این ماجرا را فهمیدم، خیلی برایم جالب بود. بعدها هم در فیلمبرداری فیلمبرداران مختلف وقتی که جلوی دوربین قرار می‌گرفتم خیلی دقت کردم که این ریزه‌کاری‌ها را متوجه شوم. وقتی در مورد اینها فکر کردم به این نتیجه رسیدم که این مسایل را بروم با فیلم‌بردارها در میان بگذارم و آنها به من بگویند که در واقع چه ظرایف و ریزه‌کاری‌هایی را من به عنوان بازیگر سینما باید جلوی دوربین رعایت کنم که دوربین بهتر مرا ببیند. همچنین در مورد تدوین، خیلی مواقع تدوینگرها نمی‌دانند که یک پلان را چطور به پلان دیگر وصل کنند. نه از سر نادانی، بلکه به این دلیل که بازیگر طوری بازی کرده که جای کات وجود ندارد. جای کات وجود داشتن، یک وجه خیلی خیلی ساده‌اش این است که وقتی حرفت تمام شد سکوت بکنی تا تدوینگر بتواند برش بزند. ولی این ماجرا به همین سادگی نیست. در کل بازی آدم باید این جای کات مناسب وجود داشته باشد در نتیجه رفتم با تدوینگرها صحبت کردم تا بفهمم چگونه باید بازی کرد که تدوینگر بهتر بتواند تدوین کند.
آقای کیانیان، فکر می‌کنید که بازیگران جوان ما که یک نسل بعد از شما آمدند در پی این هستند که اینها را بدانند؟ معمولا بازیگرها به این سن که می‌رسند فکر می‌کنند همه چیز را می‌دانند و چیز دیگری برای دانستن در مورد عالم سینما باقی نمانده. اما گویا این مسایل برای شما خیلی مهم بوده. ضمن اینکه نکته‌ای که در هر دو کتاب بخصوص بازیگری در قاب دیده می‌شود این است که دارید جامعه‌ی بازیگرانی را که صرفا فقط به حضور خودشان در فیلم توجه می‌کنند نقد می‌کنید، در عین حال در همان کتاب ناصر و فردین از نادیده گرفتن بازیگران گله کردید البته نه به صورت مستقیم. به نظر شما آیا سینمای ما می‌تواند به سمتی برود که بازیگران ما به جایی برسند که خودشان را در اختیار فیلم قرار بدهند؟ حالا از آن طرف قضیه نگاه کنیم، فکر می‌کنید فیلم‌بردارها و تدوینگران ما این قدر سرمساله‌ی بازیگری حساس هستند؟ نه، من به صورت کلی می‌پرسم منظورم شخص نیست در مورد کلیت این مطلب سوال میکنم. برایش جالب بود که یک بازیگر آمده و این سوال را از او می‌پرسد. چون اول من خودم را به او معرفی کردم. کارتم را نشان دادم و گفتم من یک بازیگرم در سینمای ایران و یک‌سری سوال از شما دارم. البته آنها می‌دانند که سینمای ایران سینمای پیشرفته و خوبی است. اما به هر حال به ایرانی‌ها نگاه خوبی ندارند. برای همین هم شروع کرد در ابتدا حرفهای خیلی معمولی راجع به تدوین برای من گفت. اما وقتی به اینجاها رسیدم و یک مقداری جلو رفت، خیلی خیلی حالش خوب شده بود و گفت که تا حالا توی آمریکا هیچ بازیگری این سوال را از من نپرسیده بود. شما اولین بار است که این سوالها را از من می‌پرسید و باعث می‌شود که در مورد چیزهایی که در ذهنم بوده ولی هیچ وقت آنها را نظام نداده بودم فکر کنم. بعد آخرش دوباره از من پرسید شما مطمئن هستید که بازیگرید. گفتم من که کارتم را به شما نشان دادم و بعد به خانم گیتا طباطبایی که دوست من هستند و مترجم ما هم بودند گفت که من فقط از سینمای ایران فیلم‌های آقای کیارستمی را دیده‌ام آن هم نه همه‌اش. اما مثل اینکه در سینمای ایران دارد یک اتفاقاتی می‌افتد و از شما خواهش میکنم هر فیلم ایرانی که آمد حتما به من خبر دهید تا من بروم آن فیلم را ببینیم. در نتیجه می‌خواهم آن سوال قبلی شما را هم یک‌جوری پاسخ دهم که توی آمریکا و توی هالیوود هم کسی نرفته از این تدوینگران اینها را بپرسد و چنین کتابی وجود ندارد. قبل از اینکه این گفتوگوها به عنوان یک کتاب چاپ شود در مجله‌ی فیلم چاپ می‌شد. از دانشگاه هنرهای دراماتیک گوتنبرگ با من تماس گرفتند، خلاصه‌ی اینها را یکی از دوستان من که ایرانی است و آنجاست به رییس دپارتمان تاتر آنجا گفته بود. ایشان از من دعوت کرد که من بروم به دانشکده هنرهای دراماتیک و یک کارگاه آموزشی برای آنها بزنم و راجع به آنها صحبت کنم و در ضمن از من اجازه خواستند که این مطلب را به عنوان درس در کلاس‌هایشان تدریس کنند. به عنوان تجربه‌ی شخصی خودتان - اصلا اسم هم نبرید - اتفاق افتاده که بعد از اینکه فیلم خودتان را دیدید احساس کنید که در فیلمبرداری یا تدوین می‌توانست بهتر از این در بیاید، یا اشتباهی صورت گرفته و یا اینکه بازی تان از دست رفته است؟ آقای کیانیان، من به عنوان یک تماشاگر همراه شما که می‌خواستید از فیلمبرداری و تدوین بدانید بعد از خواندن این کتاب یک چیزهایی متوجه شدم که زمان تماشای فیلم شاید به آنها دقت هم کنم. حالا من به عنوان یک تماشاگر از شما می‌پرسم که بهتر است چه ویژگی‌هایی از بازیگری را بدانم تا از تماشای فیلم بیشتر لذت ببرم. فکر می‌کنید اگر یک زمانی به سن آقای ملک مطیعی رسیدید کدام یک از بازیگرانی که در حال حاضر مشغول فعالیت‌اند بیایند و درباره دوران بازیگری‌تان از شما چنین سوالاتی بپرسند. مثل اینکه شما به عنوان نکته‌ی مثبت هم از کسی نام نمی‌برید آقای کیانیان؟ قبول دارم که این سوال من بسیار ذهنی است. شاید هم چنین اتفاقی اصلا نیفتد. فکرمی‌کنم خیلی محدودند شاید شما باشید و حداکثر یکی دو تای دیگر. من همین الان فکر میکنم که یک نفر هست که اگر زمانی اتفاق بیفتد، می‌آید سراغ شما. بهرام رادان.  |
||
نظرهای خوانندگان
من بخوام با شما تماس بگیرم چه کار باید بکنم؟
-- آرش ، May 1, 2007 در ساعت 01:14 PM-------------------------
زمانه: با کی؟
من معمولا اهل نظر دهی در هیچ سایتی
-- امیرحسین ، Jun 15, 2007 در ساعت 01:14 PMنیستم ولی در اینجا نتوانستم جلوی خودمو بگیرم . رضا کیانیان به نظر من بهترین بازیگر سینما است و معنی بازیگری را با بازی روانش
به تصویر کشیده است
برای ایشان از صمیم قلب آرزوی موفقیت دارم
سلام من یک فیلم از اقای کیانیان چند سال پیش دیدم که اسمشو یادم نیست از اون موقع عاشق بازیشون شدم و از حضورشون توی برنامه شب شیشه ای خیلی خیلی تشکر میکنم.
-- محمد اقاخانی ، Jun 19, 2007 در ساعت 01:14 PMsalam shoma nemidonin che ketabaye digei darbareye shadravan fardin chap shude?
-- rose ، Jun 20, 2007 در ساعت 01:14 PMkhahesh mikonam bemanam begin
سلام من چطوري ميتونم عضو سايتتون بشوم برام ايميل بفرستيد
-----------------
دوست عزیز شما با وارد کردن نشانی ایمیل تان در قسمت خبرنامک در صفحه اول می توانید مشترک اخبار زمانه شوید.
زمانه
-- hamedamri ، Jul 22, 2007 در ساعت 01:14 PMمن ایمیل آقای کیانیان را برای یک گفتگو در مورد نمایشگاه اخیرشون احتیاج دارم . در هیچ سایتی پیدا نمی کنم. لطفا به من در این زمینه کمک کنین.
-- بدون نام ، Jul 24, 2007 در ساعت 01:14 PMميشه اون مقاله اي رو كه بهرام رادان راجع به گلشيفته نوشته بذاري
-- مهسا ، Aug 3, 2007 در ساعت 01:14 PMممنون