جذابیت نوروز برای اروپاییان

رضا جمالی

در سال‏های اخیر نوروز کاربردی جهان‏شمول‏تر و فراگیرتر از پیش یافته و علاوه بر این که کم‏کم به گونه‏ی یک کلید‏واژه‏ی ایرانی از سوی مردم دیگر کشورهای جهان شناخته می‏شود، هم‏چنین وارد فرهنگ زبان‏های بزرگ جهانی و نیز زبان‏زد بسیاری از مردم جهان و کارگزاران نهادهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی شده است.

او می‌گوید:

الان ۱۲ سال است که نوروز را می‏شناسم. اولین بار آن را در مرکز پناهندگان در هلند دیدم. در آن‏جا کار می‏کردم و هرساله به مناسبت نوروز با ایرانی‏ها و افغانی‏ها جشن می‏گرفتیم.

اینگه، آیا با مراسم نوروز ایرانی، آداب و رسوم آن و مراسمی که ایرانی‏ها قبل از تحویل سال و یا بعد از آن انجام می‏دهند، آشنایی داری؟

بله؛ البته من هلندی هستم. اما آن را از خود ایرانی‏ها یاد گرفته‏ام. مثلا می‏دانم چهارشنبه‏سوری چیست و هفت‏سین را هم می‏شناسم. خودم هم در خانه هفت‏سین می‏چینم.

سبزی پلو ماهی ایرانی‏ها را هم می‏شناسی؟ و می‏دانی کی آن را می‏خورند؟

بله روز نوروز برای شام می‏خورند.

ایرانی‏ها عادت دارند به هم عیدی می‏دهند.

بله در ایران دیدم که پدرها و مادرها برای بچه‏های‏شان مقداری پول لای قران می‏گذارند و به آن‏ها می‏دهند.

تا به حال از دوستان ایرانی‏ات عیدی گرفته‏ای؟

بله یک بار چند سال پیش برای نوروز به ایران رفته بودم. خانواده‏ای که از آشنایان من هستند، به من عیدی دادند. خیلی مهربان بودند.

قبل از مصاحبه گفتی که در خانه هفت‏سین چیده‏ای. آیا از فلسفه‏ی هفت‏سین ایرانی چیزی می‏دانی؟ می‏توانم بپرسم در سفره‏ی هفت‏سین‏ات دقیقاً چه چیزهایی وجود دارند؟

من همیشه در هفت‏سین‏ام سیب، سیر، سرکه، سبزه، سنبل و سمنو و سماق دارم. اما امسال سمنو و سماق ندارم. آینه و تخم‏مرغ هم در سفره هست.

ماهی قرمز پیدا کردی؟

نه؛ چون خودم ماهی نمی‏خورم، دلم برای ماهی ها می سوزه!و ماهی نمیخرم، اما با هویج ماهی قرمز درست کرده‏ام. آن را در یک کاسه‏ی آب انداخته‏ام. مثل ماهی است، اما زنده نیست.

جالبه که به جای ماهی قرمز، هویج در تنگ آب انداخته‏ای. اما ایرانی‏ها ماهی قرمز سر سفره‏ی هفت‏سین را نمی‏خورند.

می‏دانم که این ماهی برای خوردن نیست. اما من چون اصلا گوشت نمی‏خورم، همیشه دل‏ام برای حیوانات می‏سوزد. به خاطر همین فکر کردم اگر فقط برای یک یا دو هفته ماهی بخرم، بعد از آن چه‏کارش کنم. می‏دانم که ایرانی‏ها این ماهی را نمی‏خورند (با خنده).

اینگه لورمانس

چه تفاوتی بین نوروز ایرانی و سال نو میلادی هست؟ به‏نظرت، کدام‏یک از آن‏ها قشنگ‏تر است؟

برای من کمی سخت است، بخواهم بگویم کدام قشنگ‏تر است. چون من در هلند به دنیا آمده‏ام و سال نو خودمان را هم دوست دارم و آتش‏بازی برای‏ام باصفا است. نوروز ایرانی‏ها را هم دوست دارم و این که شروع سال نو، هرسال نیمه‏شب نیست و در ساعت‏های مختلفی، بسته به گردش ماه و خورشید سال نو می‏شود، برای‏ام جالب است.

از نظر فصل چی؟ مثلا ما در فصل بهار نوروز می‏گیریم؟ در صورتی که اروپایی‏ها در زمستان و موقعی که هوا خیلی سرد است، سال را نو می‏کنند.

بله این خیلی قشنگ‏تر است. سال نو ایرانی در بهار شروع می‏شود، همه شاد می‏شوند و هم هوا گرم‏تر است. به خاطر همین است که من نوروز را خیلی دوست دارم.

مردم هلند چقدر با نوروز آشنا هستند؟

نه؛ زیاد آن را نمی‏شناسند. فقط هلندی‏هایی که با ایرانی‏ها و یا اافغانی‏ها آشنا باشند، کمی با این جشن آشنایی دارند. هر سال در اخبار رسانه‏های هلند هم اعلام می‏شود که امروز نوروز است، اما فکر نمی‏کنم خیلی به آن علاقه داشته باشند.

با توجه به این که هلند سرزمین گل و گیاه است، آیا هیچ‏وقت راجع به روز اول بهار در مدرسه و یا در جامعه صحبتی بوده؟

در مورد روز اول بهار چیزی نداریم. اما کمی دیرتر در ماه می در هلند جشن گل را برگزار می‏کنیم.

تا به حال نوروز را در ایران بوده‏ای؟

بله؛ چند سال پیش یک بار نوروز به ایران رفتم. نوروز سال ۲۰۰۱ و یا شاید هم ۲۰۰۲ را در ایران بودم.

فضای نوروز در آن‏جا چطور بود؟

خیلی خوب بود و خیلی خوش گذشت. اما چون آن سال نوروز با ماه محرم هم‏زمان شده بود، زیاد با هم جمع نشدیم و به احترام ماه محرم زیاد جشن گرفته نشد.

نوروز امسال را چه‏کار خواهی کرد؟

بعضی وقت‏‏ها به اُبرهاوزن (آلمان) که همیشه یک جشن نوروز و کنسرت بزرگ برگزار می‏شود، می‏روم که خیلی باصفا و خوب است. اما امسال به کنسرتی در اوترخت می‏رویم.

می‏دانی که در جشن‏های ایرانی باید برقصی. آیا رقص ایرانی یاد گرفته‏ای؟

بله یاد گرفتم. چند سال پیش در ایران به کلاس رقص رفتم. سه ماه در ایران بودم و یک ماه آن را به کلاس رقص ایرانی و عربی رفتم. البته مثل خود ایرانی‏ها نمی‏توانم برقص‏ام. بالاخره ایرانی‏ها از بچگی با این رقص بزرگ می‏شوند و رقصیدن در هلند کمی‏ با رقص ایرانی فرق دارد. اما آن را خیلی دوست دارم.

رقص ایرانی به‏نظرت چطور می‏آید؟

خیلی قشنگ است. آن را دوست دارم.

رقص بندری را هم یاد گرفته‏ای؟

رقص شانه است. برای کسی که در اروپا بزرگ شده، کمی سخت است. اما من همیشه سعی می‏کنم برقص‏ام. نمی‏دانم بلدم یا نه. فکر نمی‏کنم مثل ایرانی‏ها بتوانم برقصم.

می‏دانی سال نو ایرانی چه سالی است؟

فکر می‏کنم سال ۱۳۸۹ باشد.

چه پیغامی برای کسانی که نوروز را جشن می‏گیرند، داری؟

سال نو همه مبارک و آرزو می‏کنم همه سال خوبی داشته باشید.