ما «رؤیاپردازان» قرن ۲۱

بهرنگ تاج‌دین

امسال، چهلمین سالگرد شورش‌های ماه می سال ۱۹۶۸ فرانسه بود. جنبشی که یکی از اساسی‌ترین خواسته‌ها (یا بهتر است بگوییم آرزوهای) آن، رفع تبعیض در سراسر جهان بود.

برناندو برتولوچی، کارگردان مشهور ایتالیایی در فیلم مشهور «رؤیاپردازان» (Dreamers) کوشیده تا تصویری از آن‌چه در می ۶۸ در پاریس و در سر جوانان شورشی می‌گذشت، ارائه بدهد و نام این فیلم را نیز باید طعنه‌ای به آرمان‌های آنان دانست.

> ویژه‌نامه چهلمین سالگرد شورش‌های می ۱۹۶۸ فرانسه را ببینید.

از سویی دیگر، امسال، ۴۵ سال از سخنرانی مشهور دکتر مارتین لوترکینگ، رهبر جنبش سیاه‌پوستان آمریکا با نام «رؤیایی دارم» نیز هست

> متن سخنرانی مارتین لوترکینگ با عنوان «رؤیایی دارم» را بخوانید

مارتین لوترکینگ در این سخنرانی از رؤیای «نشستن فرزندان بردگان و برده‌داران سابق بر سر یک میز» و نیز «قضاوت درباره چهار فرزندش، نه بر اساس رنگ پوست، که بر اساس شخصیتشان» سخن می‌گوید.

> ویدیو سخنرانی مارتین لوترکینگ با عنوان «رؤیایی دارم» را ببینید

این روزها، بخش‌هایی از رؤیای مارتین لوترکینگ به واقعیت پیوسته است. حتی دیگر در ادبیات رسانه‌ها، عنوان «سیاه‌پوست» جای خودش را به «آمریکایی ِ آفریقایی» (African American) داده است.

اما باز هم با گذشت سال‌ها و دهه‌ها از لغو برده‌داری، هنوز هم از «عامل برادلی» می‌شنویم که ممکن است انسان سفیدپوست را از رأی دادن به یک «سیاه‌پوست» باز بدارد.

انتخابات امسال آمریکا، به هر طرف که برود، یک نقطه عطف است. دیگر دو مرد سفیدپوست، قدرتمندترین سیاستمداران جهان نخواهند بود و یک مرد سیاه‌پوست یا یک زن سفیدپوست، به عنوان رییس یا نایب‌رییس به این ساختمان راه خواهند یافت.

شاید گفتن این حرف‌ها، «تاریخی» خواندن این انتخابات و صحبت کردن از رؤیای مارتین لوترکینگ یا حتی انتظار کشیدن برای شکستن انحصار مردانه در کاخ سفید، بسیار تکراری، دستمالی‌شده و خسته‌کننده شده باشد.

بیایید کمی روراست باشیم.
باراک اوبامای مشهور (به قول ستاد مک‌کین: «بزرگ‌ترین Celebrity دنیا») هر چند نخستین سیاه‌پوست است و چه و چه، اما نباید توقع بیش از حدی از او داشت.

او هم یک عضو حزب دموکرات است؛ با پای‌بندی به اکثر اصول و ارزش‌های این حزب. اکثر مشاوران و نزدیکانش نیز مردان سفیدپوست هستند. از همین الان هم می‌توان پیش‌بینی کرد که سکان هدایت سیاست خارجی دستگاه اوباما در دست جو بایدن کهنه‌کار باشد.

از طرف دیگر اگر منصف باشیم، کاندیدای جمهوری‌خواهان بین دیگر نامزدهای جمهوری‌خواهان نظیر رودی جولیانی و میت رامنی، معتدل‌تر و میانه‌روتر محسوب می‌شود.

آری! باراک اوباما زیبا حرف می‌زند و حرف‌های زیبایی هم می‌زند. از فرو ریختن دیوارها می‌گوید که آرزوی همه انسان‌هاست.

در مقابل، سارا پیلین نیز با ارزش‌های فمینیستی اصلاً رابطه خوشی ندارد. در مقابل به شدت به ارزش‌های محافظه‌کارانه (نظیر مخالفت با سقط جنین) اعتقاد دارد و پای‌بند است.

با همه این‌ها، فارغ از کارنامه کاری فعلی و احتمالاً آینده پیلین و اوباما، وقتی یک سیاه‌پوست، چهار یا هشت سال بر مسند ریاست جمهوری آمریکا تکیه بزند، یا تنها فاصله یک زن با این سمت، تپش یک قلب باشد، شاید بخشی از نگاه‌های تبعیض‌آمیز نژادی و جنسیتی در یک کشور و نیز در بخشی از این دهکده جهانی، تخفیف یابد یا اصلاح شود.

یک انتخابات، یک تصدی چهار یا هشت‌ساله، دنیایی بدون تبعیض به ارمغان نخواهد آورد. اما این، گامی نه چندان کوچک در راه آرمان «جهانی عاری از تبعیض» است.

این رؤیای ما «رؤیابینان قرن بیست و یکم» است.