برای خندیدن به کنار دریا رفتم

شهرنوش پارسی‌پور

در حال فرار از شمال بخشی از شهر تهران را با سوارشدن در تاکسی‌ها و ماشین‌هایی که هیچ‌کدام‌شان را به خاطر ندارم، زیر پا گذاشتم. بعد دیدم در یک تاکسی نشسته‌ام که راننده ندارد صداهای مختلفی را می‌شنیدم.

چنین به نظرم رسید که این تاکسی از میان دیواری عبور کرد. بی‌شک در این‌جا در حال حرکت به خواب فرو رفته بودم. اکنون مقابل یک خواربارفروشی ایستاده بودم. تردید داشتم وارد بشوم. عاقبت وارد مغازه شدم.

یک کمپوت هلو خریدم و از صاحب مغازه خواهش کردم در آن را باز کند. آب کمپوت را خوردم و جانی تازه گرفتم، اما جرات نداشتم خود هلوها را بخورم. گویا کار بدی بود. در خیابان که نمی‌دانم کجای شهر بود به راه افتادم.

بعد در میدانی کنار جوی آب نشستم و سیگاری آتش زدم. باد می‌آمد و صدایی به من می‌گفت کعبه‌ی سپید جانشین کعبه‌ی سیاه شد. می‌دیدم که کعبه‌ای سپیدرنگ جانشین کعبه شد. دلیل این جابه‌جایی سنگ کعبه بود.

صدا به من می‌گفت که این سنگ از یک سیاه‌چاله کنده شده و به زمین خورده و باعث تغییر محور زمین شده است. اکنون سنگ گویا به جای خود برگشته، در نتیجه محور زمین به‌زودی تغییر جهت خواهد داد. بیابان‌ها از میان خواهند رفت و سبزه‌زار جای آن‌ها را خواهد گرفت.

حال بسیار با نشاطی داشتم. تصمیم گرفته بودم به خواهرم یا برادرم تلفن کنم و بگویم که در خیابان هستم، اما جرات این کار را نداشتم. جرات نداشتم وارد مغازه‌ای شده و از تلفن آن‌ها استفاده کنم.

صدا به من می‌گفت علت حالت بادامی چشم نژاد مغولی، بادهای شدید بیابان مغولستان بوده است. در برابر در قهوه‌خانه‌ای ایستادم و دست‌برقضا مردی با چهره‌ی مغولی از قهوه‌خانه به بیرون سرک کشید.

بعد دیدم که در زیر پل کریم‌خان در یک تاکسی هستم. از تاکسی پیاده شدم و به سوی خانه راه افتادم. همه‌چیز به نظرم بزرگ‌تر از پیش به نظر می‌رسید. دوباره چشم‌ام به کوه‌ها افتاد و دوباره احساس کردم می‌توانم با چند گام خود را به بالای کوه برسانم.

عاقبت پس از راه‌پیمایی مفصل به در مجتمع‌مان رسیدم. کلید را در قفل چرخاندم و وارد خانه شدم. پسرم در میان اتاق ایستاده بود. کیف و نوشته‌ام را به او سپردم و خواهش کردم برود از داروخانه برای‌ام وسایل بهداشتی بگیرد و یک ساندویچ هم بخرد.

بعد وارد رخت‌خواب شدم و ناگهان به خواب عمیقی فرو رفتم، و بعد ناگهان از خواب پریدم. پسرم مرا بیدار کرده بود تا به من ساندویچ بدهد. از جای برخاستم. میلی به خوردن ساندویچ نداشتم. خواب هم به اندازه‌ی هزار سال از من دور شده بود. این بار اوهام یک پارچه بر من غلبه کرد.

می‌کوشیدم با حرکات پانتومیم آن‌چه را که در ذهن در رفتار شیطان و مرد کوتوله دیده بودم برای پسرم تکرار کنم. پسرم به‌شدت متاثر شده بود و متوجه می‌شد حال من خوب نیست. بعد صدا به من می‌گفت در طبقات بالای خانه مردی می‌خواهد مرا ببیند و اسرار مهمی را به من بگوید. راه‌اش این است که من در زاویه‌ی فرش بایستم و او مرا به بالاخواهد کشید. ...

رفتارهای عجیب من همه‌ی اهل خانه را متوحش کرده بود. مادرم با اصرار می‌کوشید یک قرص اعصاب را در حلق من فرو کند و من مقاومت می‌کردم. در همان حال نیمه‌جنون به نظرم می‌رسید که پس از پنج روز گرسنگی ابدا منطقی نیست که قرص اعصاب بخورم.

اما به‌هیچ‌وجه قادر نبودم این را به مادرم بگویم. عاقبت به دکتر جفرودی دوست خوب‌مان زنگ زدند. او و دو برادرم مرا برداشتند و به بیمارستانی بردند که نام‌اش را به خاطر نمی‌آورم. آن‌جا به‌زور به من آمپولی زدند که کرخ شدم.

مرا روی تخت خواباندند. نوشته‌های‌ام روی قلب‌ام بود و می‌ترسیدم بخوابم و نوشته‌ها از دست‌ام بیافتد. تا صبح به همین حال بیدار ماندم. صبح ار بیمارستان به برادرم شهریار زنگ زدم. به او گفتم که فقط به جایی احتیاج دارم که بخوابم. به تنها چیزی که نیاز دارم خواب است.

شهریار به بیمارستان آمد و مرا سوار ماشین کرد. رفتیم سرپل به یک کله‌پاچه‌فروشی وارد شدیم. غذای گرم و نرم پس از شش‌روز وارد بدن من شد. بعدبه خانه برادر کوچک‌ام رفتیم. متاسفانه خواب از من دور شده بود.

فکر می‌کردم اگر کتاب‌ام را برای آن‌ها بخوانم حال‌ام خوب می‌شود و خواهم خوابید. آن بیچارگان را نشاندم و تمامی یک کتاب را برای آن‌ها خواندم. البته بخش نهایی هنوز نوشته نشده بود.

در فاصله‌ی دو هفته به ظاهر حال من عادی شد، این در حالی بود که در مغزم دایم صدا می‌شنیدم. خاله‌ام می‌گفت پرده‌های اسرار از پیش چشم‌ام کنار رفته است.

در حقیقت جامعه‌ی سنتی ایران برای آن بخش از دیوانگان شوریده-افسرده احترام قائل است. من اما ابدا در وضعیتی نبودم که خودم را قهرمان ببینم و یا دچار این توهم بشوم که پرده‌ی اسرار از پیش چشم‌ام کنار رفته است.

اکنون به یاد خاطره‌ای از شمال می‌افتم که از قلم افتاده بود. در یکی از روزهای آخر سفر شمال به تنکابن رفتم تا یک صندلی گردان به عنوان هدیه برای خاله‌ام بخرم. در آن روز که تمام مدت غرق نوشته‌ام بودم دچار حالتی از شعف شده بودم.

مرتب صحنه‌های کتاب در پیش چشم‌ام ظاهر می‌شد و می‌خندیدم. بدبختانه فروشگاهی که صندلی را می‌فروخت برای ناهار تعطیل کرده بود. روی سکوی جلوی مغازه نشسته بودم و غوطه‌ور در افکارم دایم می‌خندیدم.

مردی که از دو پا ناقص بود روی زمین کشان‌کشان جلو می‌آمد. به من که رسید با اندوه گفت: به من می‌خندی؟

یخ کردم. ابدا به آن مرد توجهی نداشتم و خنده‌ی من ربطی به او نداشت. اما باز می‌خندیدم. بلند شدم و به کنار دریا رفتم تا مردم خنده‌ام را نبینند. آن‌جا هم پسرکی در کنار دریا بازی می‌کرد.

آسیمه‌سر بودم که کجا بخندم. حالا همین‌طوری یاد خاطره‌ی بعدی می افتم. با گروهی از دوستان به شمال رفته‌ایم. این نخستین‌باری‌ست که پس از زندان به سفر می‌روم. به ویلایی وارد می‌شویم که نیمی از آن را آب برده است.

از همه جدا می‌شوم و به کنار دریا می‌روم. با تمام وجود نعره می‌کشم و گریه می‌کنم. یک ساعتی دچار این حالت هستم و بعد با قیافه‌ی عادی به جمع بازگشت می‌کنم.

اکنون پس از ردکردن بحران شوریدگی اغلب در خانه تنها هستم. کم‌کم به فکر می‌افتم رمان‌ام را تمام کنم. بر سر نوشتن «عقل آبی» می‌نشینم و حادثه‌ی دیوانگی را با لحن کمیک وارد کتاب می‌کنم.

رمان به‌گونه‌ای به پایان می‌رسد که بعدها خوانندگان معدودی پیدا می‌کند. برخی کتاب را دوست می‌دارند و شمار قابل تاملی آن را دوست ندارند و شماری می‌گویند آن را نمی‌فهمند. اما این تنها کتاب من است که دست‌ام گاهی زودتر از فکرم آن را نوشته است.

پدر بچه‌ام تلفن می‌کند و مرا برای یک میهمانی دعوت می‌کند. یکی از مدعوان محسن مخملباف است. در دوران جنون گاهی دچار این توهم بوده‌ام که تحت تعقیب مخملباف هستم و این به‌واقع جنون محض است.

به این میهمانی می‌روم و این فیلم‌ساز را که با ساختن «دست‌فروش» یک‌شبه ره صدساله رفته است می‌بینم. از فردای آن روز حمله‌ی مطبوعات حزب‌الله آغاز می‌شود. روزنامه‌ی کیهان و نشریه‌ی بیان و نشریات دیگر، فحش و ناسزایی نیست که به من و مخملباف ندهند.

ماه‌های متوالی زیر باران فحش و ناسزا هستم. تا جایی که یادم هست مخملباف مرتب پاسخ این افراد را می‌دهد، اما من ساکت هستم. هنوز در مغزم های‌وهوی است.

روزی هنرپیشه‌ای به برادرم، شهریار، می‌گوید برای انجام مصاحبه‌ای به دفتر مجله‌ی فضیلت رفته و آن‌ها گفته‌اند فکر نکنی فقط با تو مصاحبه می‌کنیم. به‌زودی با شهرنوش پارسی پور و دیگران نیز مصاحبه خواهیم کرد.

درباره‌ی نشریه‌ی فضیلت تحقیق می‌کنم و روشن می‌شود که ارگان ولایت فقیه است. اندکی بعد از دفتر این مجله به من تلفن می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند با من مصاحبه کنند.