خانم پارسی پور عزیز
فیلم خانم شیرین نشاط که بر اساس داستان شما، زنان بدون مردان، ساخته شده توانست در جشنواره سینمایی ونیز به موفقیت بسیار بسیار بزرگی دست پیدا کند و شیر نقره ایی یکی از معتبرترین جشنواره های دنیا را به دست آورد. شما نیز در جشنواره حضور داشتید. مصاحبه شما را با وب سایت بی.بی.سی خواندیم و لذت بردیم.
اما کاش خودتان با قلم و زبان خودتان در همین زمانه از تجربه حضورتان در ونیز بنویسید و از این که این فیلم با داستان شما چه رابطه ای برقرار کرده. در روزهای حضور شما در ونیز ایران دستخوش یک تجربه عظیم بود. عوامل این فیلم همگی سبز پوش روی فرش قرمز رفتند. ما دوست داریم از آن روزها برایمان بنویسید. ممنون

درود
تنها اين سخن را بيان مي دارم كه پيش از ايشان شعر موازي بوده چنانكه جعفر خامنه اي خود يك شعر چهر پاره دارد كه به صورت موازي خوانده مي شود البته بعيد نيست كه ايشان هم اين شعر را از دوره هاي قبل به نوعي رسقت ادبي كرده باشند پيروز باشيد
خواهشمند است بهتر آگاهي دهيد

سالهاست که درغربت زندگی میکنیم. هر جا که می رویم و هر کاری که میکنیم، در یک نکته متفق القولند: مثبت بیاندیشیدBe Postive...ولی هنرمندان ما همواره بدترینها را میگویند , چرا نمیدانم...

خانم پارسی پور، نوشته‌ ی بالا متأسفانه نمونه از از یک کار نا پخته و ناسنجیده است که آن را نمی‌توان در هیچ شکل شناخته شده ای از نوشته دسته بندی کرد. این یادداشت کوتاه را نه در دفاع از کار خانم کلباسی، بلکه به عنوان هشداری به شما می‌ نویسم که با اینگونه نوشته های خام و شلخته و بی منطق نام و اعتبار خود را خراب نکنید. چیزی که شما نوشته اید نه نقد است، نه بررسی،‌ نه معرفی. هیچ دلیل یا پایه ای برای نظرهای خود نیاورده اید. تنها به شیوه ای آمرانه حکم صادر نموده اید بی آنکه در مورد ادعاهایتان دلیلی بدهید. برای مثال، شما پیش فرض گرفته ایدکه گویا شعر کلباسی می بایست سنگسار را تصویر یا ترسیم می‌کرده. یا «حس سنگسار را به ما منتقل کند». چرا؟ مگر شعر دستگاه انتقال حس است؟
سپس می نویسید که کلباسی خشمگین است. گیرم که باشد! اگر ایشان به جای خشمگین بودن حس دیگری مانند سر خوشی یا آرامش داشت مشکل شما حل می‌ شد؟
بعد به همین ترتیب بی دلیل و بی منطق شعرها را شعر واره می نامید. بر چه پایه ای؟
در پایان هم بحث تمیزی جنایتکاران را پیش می کشید و معلوم نیست که این بحث چه ربطی به ضعف یا قوت شعر دارد.
خانم پارسی پور، خیلی خوب است که داستان بنویسید. با آن سابقه و اعتبار ادبی که شما دارید، لازم نیست در موضوعی که دانش کافی ندارید دخالت فرمایید.

خانم پارسی پور
فالکنر میگوید برای نویسندگی استعداد لازم است و برای نقادی نبوغ. استعداد را همه دارند، نبوغ را تنها اندکی.
برای نقد یک اثر باید به ۳ چیز مسلح بود: اطلاعات کافی، ذهن دقیق و مو شکاف و بیطرفی. اگر اینها نباشد نقد میشود سر کردن در هر سوراخی، میشود از هر دری سخنی گفتن، میشود تفنن! شما در این چند خطی كه نوشته اید تنها دو بار و آنهم به طور گذرا اشاره کرده اید به دیدگاهتان در مورد شعر (انگار نه انگار كه اول باید مقصد را تعیین کرد و بعد رفت!). این نشان چیست؟ به گمان من نشان این كه نوشته اید تا نوشته باشید- یا تا حقوقی دریافت کرده باشید. شما در این به اصطلاح نقد حتا تلاش نکرده ایید كه حرف اسطقس داری بزنید. فقط صفحه را پر کرده اید. نکنید این کار را! قدری سعه صدر داشته باشید. داوری کردن در مورد کتاب دیگران داوری کردن در مورد شخصیت و فردیت آنهاست. باید در این کار دقیق بود و خست به خرج داد. بذل و بخشش در این زمینه ها نشان بیمایگی، یا خدای نکرده فرومایه گی ست. بپرهیزید! یک زمان در مورد ترکها و تاریخشان ترکتازی میکنید، یک زمان در مورد سینما، یک زمان در مورد شعر. در مورد هیچکدام هم به اندازه کافی نمیدانید. "کافی" كه میگویم منظورم همان حد دبیرستانی اش است- و اگر نه از شما انتظار غور و تفحص عمیق در چیزی- تحصیل چیزی- را ندارم. پیشنهادم این است كه به همان حیطه خودتان- رمان نویسی- بازگردید. همان کار را پی بگیرید. هنوز مطلب نانوشته دارید.

جناب نانام
شنونده باید خود عاقل باشد. کمی بیاندیشید
اگر حافظ و مولوی و دیگر بزرگان شعر و ادب هم می نالیدند و جوه مثبت زندگی را نمی دیدند و بیان نمیکردند. اینگونه شعرشان ماندگار نمی شد... چه فایده ای دارد اینگونه نالیدن ها.... درود برشما خانم پارسی پور

منتقدان زمان ما بسيار سخت گير بودند ولیکن خدمت خانم پارسی پور عرض شود شما از اهمیت ویژه این کتاب غافل شدید و به فرعیات پرداختید. در این مجموعه غلط دیکته گیر، خوش نویسی، درست و غلط معنایی ندارد. همانطور که خودتان جایی فرمودید آرش کمانگیر سروده سیاوش کسرایی از اهمیت زیادی برخوردار است که به صورت نمادی برای چند نسل ایرانی درآمد. یا مهدی حمیدی شیرازی نماینده طرز تفکر ویژه‌ای بود و جریان فکری مخالف شعر نو را هدایت می کرد و به سبک خود بسیار تأثیرگذار بود. سروده های شیما کلباسی در سنگسار نه از جهت صلاحیت وآج آرایی و سجع و جناس بلکه از این جهت اهمیت دارد که وجه محافظه‌کار جامعه ادبی را رعایت نکرده. گارسیا مارکز در مصاحبه ای خود را “یک سیاستمدار اضطراری” خوانده و اضافه می کند: "اگر من اهل آمریکای لاتین نبودم هرگز سرو کاری هم با سیاست نداشتم. اما چطور ممکن است وقتی پای مشکلاتی که با جان آدمی سر و کار دارند ، یا مسائلی چون بهداشت و تحصیل و غیره در میان است یک ادیب خود را مثلا درگیر مبحثی چون فرجام روح کند و از پرداختن به چنین مباحثی لذت ببرد؟" پیش از کلباسی نمی بینیم شاعری ایرانی سراغی از سرنوشت کردها و بهاییان و پیران و پیروان سایر مذاهب بگیرد، خطی بنویسد. تا بوده به قصد درهم و دینار و دلار و کباب و شراب و رباب و خواب نوشته اند. هرچه شمار شرح احوال‌ امروز ایرانیان و جنایاتی که بر ایشان می شود بیشتر باشد، تاریخ روشن‌تر و صریح‌تر به نوشته خواهد آمد.
گرچه هر کس بر حسب نیازی به هر جایی رجوع کند.

به مقدار زیادی با حرفهای آقای علی شاهرخی و نانام در انتقاد از این برنامه خانم پارسی پور موافقم اما کنجکاوم بدانم اگر خود این دوستان -که ظاهراً به نظر می رسد با کار نقد نویسی خیلی آشنایی دارند- نمونه ای از نقد خود، و ترجیحاً از همین کتاب را، در اینجا می آوردند. یا نشانی سایتی یا جایی را می دادند که فرضاً نقد درستی بر همین کتاب یا دیگر کتابهایی که خانم پارسی پور در اینجا "بررسی و معرفی" می کنند در آنها باشد، چه از خود این دوستان و چه ار دیگران تا برای امثال من که منتقد وارد و حرفه ای نیستیم و نهایتاً خواننده این نقدها، راهنمایی باشد برای مقایسه و آشنا شدن با نقد خوب.

در مورد مقایسه "استعداد" با "نبوغ" که نانام در این جا آورده اند اما، من نظرات دیگری دارم ولی بماند چون به هر حال موضوع مورد بحث در اینجا چیز دیگری است.

هر کس بر حسب نیازی به نوشته ای رجوع می کند. منتقدان زمان ما بسيار سخت گير بودند ولیکن خدمت خانم پارسی پور عرض شود شما از اهمیت ویژه این کتاب غافل شدید و به فرعیات پرداختید. در این مجموعه غلط دیکته گیر، خوش نویسی، درست و غلط معنایی ندارد. همانطور که خودتان جایی فرمودید آرش کمانگیر سروده سیاوش کسرایی از اهمیت زیادی برخوردار است که به صورت نمادی برای چند نسل ایرانی درآمد. یا مهدی حمیدی شیرازی نماینده طرز تفکر ویژه‌ای بود و جریان فکری مخالف شعر نو را هدایت می کرد و به سبک خود بسیار تأثیرگذار بود. سروده های شیما کلباسی در سنگسار نه از جهت صلاحیت وآج آرایی و سجع و جناس بلکه از این جهت اهمیت دارد که وجه محافظه‌کار جامعه ادبی را رعایت نکرده. گارسیا مارکز در مصاحبه ای خود را “یک سیاستمدار اضطراری” خوانده و اضافه می کند: "اگر من اهل آمریکای لاتین نبودم هرگز سرو کاری هم با سیاست نداشتم. اما چطور ممکن است وقتی پای مشکلاتی که با جان آدمی سر و کار دارند ، یا مسائلی چون بهداشت و تحصیل و غیره در میان است یک ادیب خود را مثلا درگیر مبحثی چون فرجام روح کند و از پرداختن به چنین مباحثی لذت ببرد؟" پیش از کلباسی نمی بینیم شاعری ایرانی سراغی از سرنوشت کردها و بهاییان و پیران و پیروان سایر مذاهب بگیرد، خطی بنویسد. تا بوده به قصد درهم و دینار و دلار و کباب و شراب و رباب و خواب نوشته اند.
هرچه شمار این شرح احوال‌ امروز ایرانیان و جنایاتی که بر ایشان می شود بیشتر باشد، تاریخ روشن‌تر و صریح‌تر به نوشته خواهد آمد.

در پاسخ به خانم یا آقای «منتقد»:
دوست عزیز، از نوشته و نام مستعار شما بر می‌ آید که حرفه ای باشید. من هم کم و بیش اهل بخیه هستم. اما اگر هم نبودم، این حق را داشتم که بگویم فلان نظر را نمی پذیرم. درست همان طور که می توانم از کبابی شاطر عباس ایراد بگیرم که کبابش شور است، در حالی که خودم هیچ استعدادی در کباب پزی ندارم.
از سویی دیگر، حق هم با شماست که در فضای امروز فرهنگی و چیرگی اینترنت، جای بحث های جدی و مقاله های نقد و پژوهش ادبی بسیار خالی است. حتا باید حسرت زمانی بخوریم که تنها دو - سه مجله داشتیم به نامهای آدینه، تکاپو، دنیای سخن ...
اکنون تنها یک نشانی می توانم بدهم، و آن جُِِنگ زمان به سر دبیری منصور کوشان است که امیدوارم بتواند آن را سر پا نگاه دارد.

با سپاس از پاسخ درست و بجای علی شاهرخی گرامی، من هم گاهی افسوس کارهای پرکیفیت تر گذشته را (در همه ی زمینه ها) می خورم اما از سوی دیگر یادم نمی رود در دورانهای گذشته هم کار ضعیف و متوسط در کنار کارهای خوب کم نبود. اصولاً کار خوب همیشه کم است و زیاد ربطی به گذشته یا حال و آینده ندارد.

کباب شور هم بالاخره مشتری خودش را دارد چون ذائقه ها متفاوت هستند بخصوص اگر که تنها اشکال آن کباب نمک اضافی آن باشد و نسبت چربی به گوشت آن بیشتر نباشد و باقی مسایل فنی مربوطه آن هم درست رعایت شده باشد.

متاسفانه موضوع سلیقه و ذائقه در کار منطقی و عقلانی همچون نقد نیز همچون آشپزی و خوراک بسیار تاثیرگزار است اما بالاخره هر نقدی، چه ضعیف و چه قوی، حتی از نوع سطحی آن، بالاخره نوعی نقد است و نشان دهنده ی آن که نویسنده و خوانندگان آن نقد چگونه می اندیشند و دیدگاهشان در زندگی چیست. (نمی شود انتظار داشت همه فرضاً »فقط« مسلمان یا »فقط« کمونیست یا »فقط« هر چیز دیگری باشند و از یک مذهب و طرز تفکر ویژه پیروی کنند، درست است؟)

از نظر شخصی من، نقدی خوب است که بتواند مسایل پیچیده و به قول معروف "سطح بالا" را با زبان ساده به خواننده ی متوسط ارائه دهد تا او هم آن را بفهمد هر چند ارزش نقدهای پیشرفته و تخصصی و استادانه (دانشگاهی / آکادمیک) همچنان بر جای خود باقی است اگر چه که فقط عده ای خاص و اندک آنها را می فهمند.

با سپاس دوباره - منتقد.