اعتراف‌نامه‌ عصيانگر ليلا فرجامى

شهرنوش پارسی‌پور

اين هفته درباره مجموعه شعر «اعتراف‌نامه‌ دختران بد»، اثر ليلا فرجامى صحبت مى‌کنم. ليلا فرجامى، شاعر و مترجم، متولد تهران و ساکن کاليفرنياى جنوبى است.

«اعتراف‌نامه دختران بد»، دومين مجموعه شعر او است. اشعار او به زبان‌هاى انگليسى، فرانسه، سوئدى و ترکى ترجمه و چاپ گشته‌اند، و آثار متعددى از او در مجلات ادبى ايرانى و امريکایى به انتشار رسيده‌اند.

ليلا فرجامى، روان‌کاو و هنر درمان‌گر کودکان آسيب ديده و معلول است. اين شرحى است که در پشت جلد کتاب ليلا فرجامى آمده و به‌طور مختصر او را معرفی مى‌کند.

در خواندن اشعار ليلا فرجامى متوجه مى‌شويم با شاعر عصيانگرى روبه‌رو هستيم که ديدى انتقادى نسبت به جهان پيرامون خود دارد.

طرح روی جلد کتاب اعتراف‌نامه‌ درختران بد، نوشته ليلا فرجامى

البته شاعر هميشه عصيانگر است، اما عصيان ليلا فرجامى به خوبى قابل حس و لمس است و جهان پيرامون او را در بر مى‌گيرد. در شعر «نامه‌هایى از جهنم» مى‌گويد:

ليلا فرجامى شاعرى متعهد و داراى ديد سياسى روشن است. او خود را نگران احوال جهان نشان مى‌دهد و روشن مى‌کند که ربط مسایل به ظاهر بى‌ربط به يکديگر را به خوبى درک مى‌کند.

اما فرجامى در عين حال داراى نگرشى فلسفى به جهان است. در شعر «بهترين شوهر من» مى‌گويد:

شعر، ترسناک و زيباست، و مرا به ياد زندانى جوانى مى‌اندازد که محکوم به اعدام بود و در تلويزيون مدار بسته زندان صحبت مى‌کرد. آخرين کلام او اين بود: پرنده مردنى است، پرواز را به خاطر بسپاريد.

به سراغ اشعار ديگر ليلا مى‌روم. در بخشی از شعر «اعتراف‌نامه دختران بد» متوجه مى‌شويم که ليلا فرجامى در بررسى جهان از ديدگاهى تاريخى و اسطوره‌اى نيز برخوردار است. مى‌گويد:

زمان کوتاه است و گفت و گو از شعر ليلا فرجامى در حوصله‌اش نمى‌گنجد. پس با روايت آغاز «خواهشم اين است» برنامه را به پايان مى‌رسانم:

به طورى که مى‌بينيم ليلا فرجامى به نحو قابل تاملى حساس است و نسبت به مسایل جهان احساس مسووليت دارد.

هرگز نمى‌شود اين را فراموش کرد که شاعران متعهد در تاريخ نقش قابل تاملى داشته‌اند. البته برخى از شاعران متعهد که خود را وقف يک انديشه، وقف يک عقيده سياسى يا يک حزب و دسته مى‌کنند معمولاً شعرشان ماندنى نيست.

اما در کار ليلا فرجامى اين ماندن شعر حس شدنى است، زيرا او تعهدى وراى يک انديشه سياسى دارد.

او به جهان و آزادى جهان و حرکت جهان و همه آنچه جهان را زيبا يا زشت مى‌کند متعهد است. بدبختانه او اغلب به زشتى‌ها نگاه مى‌کند.

شايد هم حق دارد، چون جهان گاهى به راستى زشت مى‌شود و لازم است شاعرانى هم پيدا بشوند و درباره اين زشتى صحبت کنند.

آنان حق دارند به ما بگويند اين جهان زشت است. صحبت ديگرى ندارم و به پايان برنامه رسيديم. اميد است که ليلا فرجامى در ادامه راه موفق و مويد باشد.