رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۱۳ آذر ۱۳۸۹

برگزیده سرمقاله‌های روزنامه‌های بامدادی

«بازی خبر-شایعه ناراضی‌های سیاسی»
سرمقاله امروز روزنامه دنیای اقتصاد با عنوان «ویكی‌لیكس؛ شایعه یا خبر» در مورد اسناد انتشار یافته از سوی ویکی‌لیکس است که از دیدگاه نویسنده سرمقاله «باور اینكه یک میلیون و ٢٠٠ هزار سند محرمانه دولت‌ها به دست یک سایت اینترنتی افتاده باشد، خوش‌باوری كودكانه‌ای می‌خواهد كه در انسان‌های زیادی یافت نمی‌شود.»

در ابتدای این سرمقاله آمده است: «در دنیای روزنامه‌نگاری، به‌ویژه روزنامه‌نگاری آمریكایی اصطلاح داستان (Story) جایگاه ویژه‌ای دارد. این اصطلاح به لحاظ حرفه‌ای نشان‌دهنده نوعی سبک اطلاع‌رسانی است كه براساس آن همه یا بیش‌تر جنبه‌های خبر در گزارشی كامل ارائه می‌شود و خواننده را به نقطه‌ای می‌رساند كه برای همه یا بیش‌تر پرسش‌های خود، پاسخ‌هایی قانع‌كننده می‌یابد. نویسنده چنین گزارشی اگر بخواهد گزارش را با پرسش‌هایی تازه به پایان می‌رساند تا خواننده‌اش، مشتری شماره‌های آینده نشریه شود؛ اگر هم فكر كند كه موضوع كشش ادامه دادن ندارد، از طرح پرسش‌های تازه پرهیز می‌كند.»

نویسنده این سرمقاله افزوده: «معمولاً در رخدادهایی كه عیار خبر بر عیار شایعه غلبه دارد، داستان با ابهام شروع می‌شود و با روشنی پایان می‌یابد. اما در رخدادهایی كه شایعه بر خبر غالب است این رابطه معكوس می‌شود؛ یعنی اینكه گزارش با شفافیت آغاز می‌شود و با ابهام تمام می‌شود. به نظر می‌رسد در ماجرای ویكی‌لیكس كه این روزها بر سر زبان‌ها افتاده نیز چنین رابطه‌ای برقرار است. گروهی از خبرنگاران و فعالان سیاسی چینی و همتایان آنان از دیگر كشورهای جهان از سال ٢٠٠٦ میلادی تاكنون پایگاهی اینترنتی راه انداخته‌اند و به گفته خود اسرار هویدا می‌كنند. بخشی از خبرهایی كه تاكنون در این پایگاه منتشر شده از جنس "خبر-شایعه"هایی است كه مدام در روزنامه‌های جهان (به ویژه آمریكا و اروپا) منتشر می‌شود.»

در بخش دیگری از سرمقاله می‌خوانیم: «بخش‌هایی نیز كمی فراتر از "خبر-شایعه" است و خشم برخی دولت‌ها را برانگیخته است. خشم دولت‌ها لزوماً نشانه واقعی بودن خبرها و اسناد منتشره ویكی‌لیكس نیست، بلكه بازتاب‌دهنده نگرانی دولت‌ها از این موضوع است كه مخاطبان خبر همواره استعداد پذیرفتن شایعه را دارند. مهم‌ترین خبرهای ویكی‌لیكس، خبرهای مرتبط با سیاست خارجی آمریكا در شرق آسیا و خاورمیانه، مسائل عراق، افغانستان و ایران است. در میان همه خبرهایی كه درباره این مناطق منتشر شده، فقط یكی از آن‌ها كه راجع به وحدت احتمالی كره‌شمالی و كره‌جنوبی است، موضوعی تازه به نظر می‌رسد و همین خبر تازه نادرست‌ترین و نامحتمل‌ترین رخداد در شرق آسیای كنونی را نشانه رفته است.»

نویسنده سرمقاله دنیای اقتصاد ادامه داده است: «ماجرای ویكی‌لیكس را در وهله نخست می‌بایست از جنس بازی خبر-شایعه ناراضیان سیاسی جهان دانست، در وهله دوم نوعی سرگرمی در فضای مجازی به شمار آورد و در جدی‌ترین حالت نوعی تمرین اطلاعاتی دستگاه‌های امنیتی تلقی كرد كه خبرهای واقعی را در لابه‌لای "خبر-شایعه"ها مدفون می‌كنند؛ وگرنه باور اینكه یک میلیون و ٢٠٠ هزار سند محرمانه دولت‌ها به دست یک سایت اینترنتی افتاده باشد، خوش‌باوری كودكانه‌ای می‌خواهد كه در انسان‌های زیادی یافت نمی‌شود.»

متن کامل سرمقاله

نشستی برای تدوین «الگوی پیشرفت»
سرمقاله امروز روزنامه تهران امروز با عنوان «قابلیت‌های مدنی به جای ظرفیت‌های رسمی» در مورد نشست «اندیشه‌های راهبردی» است که هفته گذشته با حضور آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران در تهران برپا شد.

در این سرمقاله آمده است: «چهار شنبه شب نشست اندیشه‌های راهبردی با حضور تعدادی از اندیشمندان، استادان دانشگاهی و حوزوی در محضر رهبر معظم انقلاب برای تدوین الگوی پیشرفت ایرانی-اسلامی برگزار شد. در ضرورت تشكیل چنین نشست‌هایی هیچ تردیدی وجود ندارد. كشوری كه می‌خواهد الگو و نمونه كامل و تمام عیاری از تحقق آموزه‌های اسلامی در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی باشد، نمی‌تواند بدون برنامه و استراتژی به این اهداف نایل شود. این امربا توجه به ابعاد پیچیده آن، كاری نیست كه از عهده یک فرد یا جمع محدود یا قوه‌ای خاص بر آید.»

این سرمقاله افزوده: «تدوین الگوی پیشرفت ایرانی-اسلامی، این یک گامی است كه می‌تواند كشور را از بسیاری تنگنا‌ها نجات دهد و مسیر روشنی را برای آینده نظام ترسیم كند و حركت از روی برنامه را به ارمغان بیاورد. یكی از كاركردهای ضمنی آن ایجاد بستر برای ورود ظرفیت‌های مختلف در عرصه‌های تصمیم گیری و تصمیم سازی كشور است. حتی اگر در عمل به این منشور نهایی ناكام بمانیم، باز نفس اینكه دست نیاز به سوی نخبگان دراز شده و این دست نیاز هم نمایشی نبوده است، خود یک امر مبارك است.»

در ادامه سرمقاله تهران امروز آمده است: «مباحث خوبی در این نشست مطرح شد و برداشت من این است كه بهترین سخنان را رهبر انقلاب بیان كردند. به‌خصوص تأكید ایشان بر چهار مقوله فكر، علم، زندگی و معنویت و به‌ویژه اولویت دادن به معنویت و همچنین تأكید بر اینكه الگوی پیشرفت ایرانی-اسلامی، یک سند بالادستی است و بر سایر اسناد تفوق خواهد داشت. البته این به معنی طرد و حذف سایر اسناد تدوین شده نیست، بلكه ممكن است به اصلاح و تعدیل در برخی از آن‌ها بیانجامد.»

سرمقاله افزوده است: «یكی از مشكلات حال حاضر، ناظر به شكاف بین هستی‌شناسی و معرف‌ شناسی است. ما در مباحث نظری حرف‌های خوبی می‌شنویم ولی در عمل، سیاست‌هایمان در خدمت آن آرمان‌ها نیست. یا شاخص‌ها به خوبی تدوین نشده یا شیوه اندازه‌گیری شاخص‌ها در خدمت اندازه گیری این شاخص‌ها نیستند. بیش از آنكه از شاخص‌های كیفی استفاده كنیم، به شاخص‌های كمی تمایل نشان می‌دهیم. یكی دیگر از محورهای مورد توجه در تدوین الگو، تعیین نسبت ما با سرمایه‌داری و سیاست جهانی‌سازی آن است. ما اگر تبیین درستی از جهانی‌سازی نداشته باشیم، اسیر آن می‌شویم. باید واقع بینانه آن را بشناسیم و قابلیت‌های خود را نیز تعریف كنیم و با آینده‌پژوهی دقیق خود را برای یک جهان‌گستری موجه و تمام عیار آماده كنیم. ما قابلیت‌هایی داریم كه می‌توانیم آنها را به جهان عرضه كنیم.»

متن کامل سرمقاله

سایر مطبوعات:
سرمقاله امروز روزنامه ابتکار با عنوان «روایتی محرمانه از واقعیتی آشکار»

سرمقاله امروز روزنامه آرمان با عنوان «ویکی‌لیکس و وسعت آگاه شدن»

سرمقاله امروز روزنامه کیهان با عنوان «خرمای ژنو»

Share/Save/Bookmark