رادیو زمانه > خارج از سیاست > ایران > دروس علوم انسانی بازنگری میشود | ||
دروس علوم انسانی بازنگری میشودیک هفته پس از ابراز نگرانی آیتالله علی خامنهای از تدریس علوم انسانی غربی در دانشگاهها، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مسئول بازنگری در رشتههای علوم انسانی شد. این ماموریت از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به این پژوهشگاه داده شده است. خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از حمیدرضا آیتاللهی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی گزارش کرد که این پژوهشگاه با مشارکت «کلیه استادان علوم انسانی در حوزههای مختلف» اقدامات عملی در مورد بازنگری در سرفصلهای حوزه علوم انسانی را بر اساس نظرات آقای خامنهای آغاز میکند. آقای خامنهای هشتم شهریور ماه در جمع گروهی از استادان دانشگاه گفته بود که آموزش علوم انسانی «منجر به ترویج شکاکیت و تردید در مبانى دینى و اعتقادى» میشود. او اظهار داشت که «بسیاری از علوم انسانی، مبتنی بر فلسفههایی است که مبانی آنها مادیگری و بیاعتقادی به تعالیم الهی و اسلامی است.» این برای نخستینبار است که رهبر جمهوری اسلامی به صورت علنی از تدریس علوم انسانی در دانشگاهها انتقاد و آثار این دروس ابراز نگرانی کرده است. رئیس پژوهشگاه علوم انسانی همسو با اظهارات آقای خامنهای گفت که در بسیاری از سرفصلها و منابع دروس علوم انسانی بیش از ۲۰ سال است «بازنگری و تغییر» صورت نگرفته و این مسئله «دست استادان را برای تحول و رشد درسها و متون درسی بسته است.» به گفته آیتاللهی، بسیاری از سرفصلهای دروس علوم انسانی، «در جهت فرهنگ ایرانی-اسلامی نیستند و همین امر، تجدیدنظر در سرفصلها را ضروری ساخته است.» او افزود که کمیته اجرایی طرح بازنگری سرفصلهای رشتههای علوم انسانی در وزارت علوم تشکیل شده است و نتیجه بررسیهای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برای تصمیمگیری در اختیار این کمیته قرار خواهد گرفت.
به گفته آیتاللهی، بسیاری از سرفصلهای دروس علوم انسانی، «در جهت فرهنگ ایرانی-اسلامی نیستند و همین امر، تجدیدنظر در سرفصلها را ضروری ساخته است»
این کمیته نیز پس از بررسی، تصمیمات نهایی را در قالب بخشنامهای به دانشگاهها ابلاغ خواهد کرد. انتقاد از تدریس علوم انسانی غربی در دانشگاهها در هفتههای اخیر برای نخستینبار در متنی که به نقل از سعید حجاریان در رد برخی از متون علوم انسانی در دادگاه قرائت شد، مطرح شد. در این جلسه به نقل از آقای حجاریان گفته شد تدریس علوم انحرافی در دانشگاهها، دسترسی دانشگاهیان به کتب و منابع علمی متنوع و استخدام اساتید تحصیل کرده به خصوص تحصیلکردگان در دانشگاههای خارج، عامل رواج دیدگاههایی است که با شرایط ایران سازگاری ندارد. حجاریان که به عنوان نظریهپرداز سیاسی در ایران شناخته میشود، در این جلسه با انتقاد از نظریههای ماکس وبر، آنها را بیارتباط با شرایط ایران توصیف کرد و گفت: «نظام ولایت فقیه، مشروعیت خود را از ناحیه امام زمان (عج) میگیرد.» به گفته حجاریان در دادگاه، تدریس نظریههای علوم انسانی در دانشگاههای ایران، یکی از عوامل ضایعات و صدمات به اموال عمومی در جریان انتخابات اخیر بوده است. |
نظرهای خوانندگان
خامنهای گفته که آموزش علوم انسانی «منجر به ترویج شکاکیت و تردید در مبانى دینى و اعتقادى» میشود و گفته که اینها تدریس نشود. نمی داند که آموزش علوم "حیوانی" هم منجر به ترویج شکاکیت و تردید درمشروعیت دولت و ولایت فقیه میشود.
-- ستاره ، Sep 6, 2009 در ساعت 02:15 PMخب وقتی مردم در ماهیت و حقانیت جمهوری اسلامی و "اعتبار انسانی" رهبری آن "تجدید نظر" کرده اند، آیا چاره دیگری هم برای رهبری باقی می ماند به جز آنکه در علوم "انسانی" تجدید نظر کند؟
-- دانشمند ، Sep 6, 2009 در ساعت 02:15 PMاین اظهارات آقای خامنه ای دو جنبه دارد: ایدئولوژیک و سیاسی. در نظر رهبران جمهوری اسلامی، علوم انسانی که در غرب پرورده شده اند همانقدر بدند که فرهنگ غربی، جهان بینی غربی و ارزشها و آرمانهای غربی بدند. از نظر سیاسی هم آنها فکر می کنند که اگر اندیشه های مدرن غربی در ایران رایج شود، به تدریج، فرهنگ و جهان بینی و ارزشها و آرمانهای جامعه تغییر می کند که در نهایت به سست شدن پایه های قدرت جمهوری اسلامی خواهد انجامید. آنها از این نظر دچار توهم نیستند و نگرانی شان کاملاً واقع بینانه است. به همین دلیل در سی سال گذشته با تعویض اساتید، کنترل بحثهای دانشگاهی از طریق تذکر و اخطار به استادان و دانشجویان، کنترل محتوای کتابهای درسی و تزریق دروس عقیدتی اجباری در برنامۀ درسی دانشگاه ها همواره کوشیده اند جلوی چنین تغییراتی را بگیرند. اما همانطور که طرح اسلامی کردن دانشگاه ها که آقای خامنه ای منادی اش بود شکست خورد، این طرح هم سرنوشتی جز شکست ندارد. "مهندسی فرهنگی" مطلوب ایشان هم به جایی نرسید و امروز حتی خود آقایان به ندرت دربارۀ آن حرف می زنند. در شرایطی که بسیاری از برترین های علوم پایه و فنی در ایران، بر خلاف علاقۀ حکومت، به علوم انسانی تغییر رشته می دهند و بسیاری از آخوندهای حوزه سر از دانشگاه ها در می آورند و به جریان روشنفکری می پیوندند چنین طرحی زمینۀ موفقیت ندارد. خود ابراز نگرانی از این علوم نشاندهندۀ آن است که همۀ سختگیری ها و اقدامات کنترلی آنها در سی سال گذشته نتیجۀ مطلوبشان را نداده. این بار هم نخواهد داد.
-- نوید ، Sep 6, 2009 در ساعت 02:15 PMاين يعني پناه بردان رژيم غير انساني به علوم حيواني.
-- روحاني ، Sep 7, 2009 در ساعت 02:15 PMبه چند دليل اين طرح شكست خورده است:
-- روحاني ، Sep 7, 2009 در ساعت 02:15 PM1. حكومت اسلامي از اين قبيل بازنگريها زياد داشته و موفق نبوده است. نمونهاش انقلاب فرهنگي
2. دانشگاهاي ايران تنها محل توليد علم نيستند به ويژه در زمينه علوم انساني توليد غير رسمي آن بسيار گستردهتر و موفقتتر بودهاست كه هم فضاي واقعي و هم فضاي مجازي را در بر ميگيرد. و اهل فن هم به زبانهاي ديگر آشنايي دارند.
3. علوم انساني در دانشگاههاي ايران علومي دولتي و وابسته بوده و هستند. اساتيد بسيجي ارسالي نيز توان درك نظريهها و ارائه تحليلهاي علمي را ندارند.
4. پتانسيل اصلي مبارزه با رژيم استبدادي با يك صبغه تاريخي در درون رشتههاي منطقي نظير علوم پايه و فني و مهندسي بودهاست. و صاحبنظران اصلي علوم انساني ايران هم اغلب از اين گروهها هستند.
5. از طرفي از آنجايي كه مردم ايران اصرار حكومت بر جلوگيري از امري را جدي ميگيرند و عينا با اشتياق بيشتري سراغ آن ميروند(مانند مبارزه با ويدئو و ماهواره) هشدار ايشان درباره علوم انساني سبب جلب توجه بيشتر به اين علوم و رشد جدي آن در ايران خواهد شد.
بنابراين آقاي خامنهاي براي هزارمين بار زدهاند به كاهدون.