نخستین گروه موسیقی ایرانی در تاجیکستان

روشنا سورج

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

ما با بچه‌های خوب "کاسپین" هنگام شام یعنی قبل از آغاز برنامۀ هنری ایشان در یکی از دیسکوهای معروف و گران قیمت شهر دوشنبه دیدار و گفتگو داشتیم.

ایدیک، سعید، محمد و مهرداد، چهار نفر بچه‌های ایرانی اعضای گروه موسیقی "کاسپین" هستند. مهرداد جوانترین آنها که آوازخوان اصلی گروه است، می‌گوید که مصاحبه با رادیو زمانه نخستین مصاحبه‌اش در تاجیکستان است. من هم در پاسخش گفتم که شما نیز اولین مصاحب من هستید و گزارش از فعالیت "کاسپین"، اولین گزارشم برای یک رسانه بانفوذی مانند رادیو زمانه است.

ایدیک، سرپرست گروه می‌گوید که از ۸ ماه بد- ین سو در دوشنبه کار و زندگی می‌کنند و هیچ مشکل و موانع پیش نیامده و کارشان هم خوب پیش می‌رود و مهم‌تر از همه، تا کنون اصلاً احساس غربت نکرده اند.

ایدیک تاجیکی را یکی از گویش‌های زبان فارسی می‌داند و تفاوت‌های واژه‌ای میان فارسی ایران و تاجیکستان را مشابه تفاوت لحجه‌های استان‌های ایران از گویش تهران می‌داند. وی می‌گوید که مشترکات زبانی و فرهنگی و همزمان جا داشتن ویژه‌گی‌های واژه‌ای و آداب و رسوم، در یک کشور دور از ایران، تاجیکستان را برایش جالبتر می‌کند.

ایدیک می‌گوید دایی سعید و محمد است که هر دو پسرخاله‌اند، اما مهرداد را نه کمتر از آنها دوست دارد.

مادر ایدیک آلمانیست ولی زمانی که دو سالش بوده، پدر و مادرش از هم جدا شده‌اند و وی اصلا مادرش را نمی‌شناسد و همسر ایرانی پدرش که او را مادروار بزرگ کرده را بیشتر از همه دوست دارد.

ایدیک، سرپرست "کاسپین" می‌گوید: "من طی این ۸ ماه در تاجیکستان، اصلاً احساس غربت نداشتم. دوشنبه برای من مثل یکی از شهرهای ایران است و تاجیکی از نظر من، یکی از گویش‌های فارسی است. در ایران هم گویش سایر استان‌ها از گویش تهران فرق دارد و تفاوت تاجیکی از فارسی هم مثل همین است."

بچه‌های "کاسپین" به اتفاق نظر می‌گویند که از این تفاوت‌ها خوششان می‌آید و این ویژه‌گی‌های تاجیکی، زندگی و کار در تاجیکستان را برایشان رنگین‌تر می‌کند.

سعید بر این باور است که طی بیش از یک قرن گذشته که سیاست‌های ابرقدرت، فارسی زبانان را از هم جدا کرد، به هر حال تفاوت‌های محسوسی در زبان و فرهنگ ایران و تاجیکستان به میان آمده است.

سعید نوازنده، خواننده و تنظیم‌کننده آهنگ‌ها در این گروه موسیقی، تلاش دارد با آمیزش دادن سبک موسیقی پاپ امروز ایرانی و تاجیکی، آهنگ‌هایی آفریند و در کاخ باربد دوشنبه شهر، کنسرت مشترکی با آوازخوان‌های تاجیک برگزار کند.

در تاجیکستان باربد مروزی – خنیاگر بزرگ زمان ساسانیان، بنیانگزار سیستم موسیقی اصیل فارسی زبانان دانسته می‌شود و در دوشنبه مهمترین ساختمان برگزاری کنسرت و جشنواره‌ها "کاخ باربد" نام دارد.

در اوایل دهۀ نود میلادی قرن گذشته، در دوشنبه به خاطر بزرگداشت باربد یک سمپوزیوم بین‌المللی علمی و جشنوارۀ موسیقی اصیل با شرکت اهل علم و ادب و هنر ده‌ها کشور جهان، برگزار شد که یکی از عوامل راه پیدا کردن بسیاری از مردان فرهنگ ایرانی به تاجیکستان بوده است.

محمد، نوازندۀ سازهای پوستی در گروه "کاسپین" می‌گوید که در تاجیکستان، تنبک ایرانی را طبله یا طبلک می‌نامند و وی هنر نوازندگی را در ایران در مکتب سازهای پوستی پیش استادان یاد گرفته است.


او می‌گوید: "من طی هشت ماه زندگی در تاجیکستان بیشترین همکاری را با تنبک‌نوازان تاجیک داشته‌ام و این همکاری برایم از نگاه حرفه‌ای بسیار مؤثر بوده است."

مهرداد، خوانندۀ اصلی گروه است که دو ماه پیش به تاجیکستان آمده است و قبل از سفرش به دوشنبه در دوبی فعالیت داشته. وی می‌گوید که در هفتۀ اول سفرش، واژه‌های ویژۀ گویش تاجیکی، مانند رحمت (تشکر) و مرحمت (بفرماید، لطف کنید) را قاطی می‌کرد که بارها سبب خندۀ دوستانش شده است. ولی بچه‌های دیگر "کاسپین" می‌گویند که هیچ مشکلی زبانی ندارند، هرچند در روزهای اول آنها نیز البته چنین "مشکل بامزه"ای را داشته اند.

مهرداد می‌گوید که سبک آنها پاپ خالص نیست و مثل خواننده‌های معروف ایرانی: ستار، معین، امید... پاپ و سنتی‌ست و این سبک و صدای آوازخوانی را آوازخوانی ایرانی می‌گویند.

مهرداد روی صحنه دیسکوی دوشنبه، همیشه در کوت و کروات حاضر می‌شود.

زیورشاه، یکی از دی جی‌های تاجیک، حضور گروه "کاسپین" در تاجیکستان را دارای اهمیت می‌داند.

کار این بچه‌ها بسیار خوب است، تا اندازه‌ای که برتری کار آنها از کار بسیاری از گروه‌های پاپ تاجیکی محسوس است. دیگر این که آنها در چند ماه اخیر پلی برای انجام سفرهای هنری آوازخوان‌های معروف ایرانی، مانند لیلا فروهر، ستار و یک گروه دیگر بوده‌اند و در این کنسرت‌ها نوازنده‌گی کردند و از این طریق، سفر این آوازخوان‌ها با خرج کمتری انجام یافته است.

هرچند اعضای گروه "کاسپین" در دوشنبه تلاش دارند تا یک آلبوم منتشر کنند، ولی از دادن جرییات در این مورد خودداری کردند و گفتند که می‌خواهند برای صحبت‌های آینده هم جای بگزارند.

از شمار بسیاری از دوستان و استادانم معنی واژه‌های "کاسپین" و "کاسپی" را پرسیدم، اما کسی، از جمله بچه‌های گروه "کاسپین" در این مورد اطلاعی نداشتند. ولی من تصمیم گرفته‌ام که یکجا با شنوندگان رادیو زمانه و خوانندگان وب سایت زمانه، برویم دنبال تحقیق این واژه‌ها.