برندگان پرتره‌ی نیما

الاهه نجفی

پس از آن‌که برگزارکنندگان جایزه‌ی شعر نیما فهرست کتاب‌های راه یافته به دور دوم این جایزه‌ی ادبی را اعلام کرده بودند، اکنون از میان ۶۰ کتاب راه‌یافته به دور نهایی، ۱٥ کتاب برگزیده مشخص و اعلام شدند.

بر اساس گزارش منتشر شده در سایت این جایزه‌ی ادبی، در مرحله‌ی اول مجموعاً آثار منتشر شده ۱۸ ناشر در سال ۸۸ شامل ۱۱۳عنوان مجموعه شعر نو، توسط هیأت اجرایی مورد بررسی اولیه قرار گرفت که از میان این کتاب‌ها در نهایت ۶۰ عنوان جهت بررسی و انتخاب نهایی در اختیار کارشناسان جایزه‌ی نیما قرار گرفت. اکنون از میان این آثار ۱٥ اثر به عنوان آثار برگزیده اعلام شده‌اند.

کتاب برگزیده این دوره جایزه شعر نیما، ۸ مهر ماه طی مراسمی معرفی خواهد شد و در همان مراسم سایر برگزیدگان به شعرخوانی می پردازند و از آنها تقدیر به عمل می‌آید. همچنین در این مراسم با توجه به نظرسنجی انجام شده از تعدادی از فعالان حوزه شعر از گردانندگان سایت ادبی وازنا به عنوان مجله الکترونیک فعال در حوزه شعر قدردانی خواهد شد.

در مراسم اختتامیه این دوره ضمن اعلام فراخوان دوره سوم جایزه شعر نیما ،کارشناسان دور دوم این جایزه نیز معرفی می‌شوند. ۱٥ کتاب برگزیده، نویسندگان و ناشر کتاب‌ها در دومین دور برگزاری جایزه‌ی شعر نیما به شرح زیر است:

- «افشین‌های شاهرودی» افشین شاهرودی (نشر داستان‌سرا)
- «مرثیه‌ برای درختی که به پهلو افتاده است» غلامرضا بروسان (مروارید)
- «هوای هرات» علی الفتی (بوتیمار)
- «یکی این همه گل را از دستم بگیرد» جواد کلیدری (شاملو)
- «خنده در برف» عباس صفاری (مروارید)
- «انیس آخر همین هفته می‌آید» سیدعلی صالحی (نگاه)
- «لب‌خوانی‌های قزل‌آلای من» شمس لنگرودی (آهنگ دیگر)
- «جمعه - خیابان ولیعصر» آرش شفاعی (دفتر شعرجوان)
- «بی‌خوانش پرندگان» م. مؤید (داستان‌سرا)
- «قایق‌سواری در تهران» محمدعلی سپانلو (افق)
- «امروز فرداست» آذر کتابی (آهنگ دیگر)
- «عاشقانه‌های مصدق» مرتضی بخشایش (آهنگ دیگر )
- «فراوان کلمه است» آنا شکرالهی (نگیما)
- «قزل‌آلای خال‌قرمز من» مجید سعدآبادی (دفتر شعر جوان)
- «نی‌زن، جذامی و باد» سعدی گلبیانی (آهنگ دیگر)

جایزه‌ی شعر نیما در دور اول خود كه سال گذشته برگزار شد در واقع با هدف بررسی آثار منتشر شده در مجلات ادبی کاغذی و اینترنتی تلاش داشت تا آثار طیف وسیع‌تری از شاعران را در چرخه‌ی رقابت قرار دهد. این جایزه هم‌چنین به آثار منتقدان شعر هم پرداخت و در این عرصه نیز دست به داوری زد.

رویا زرین، رضا حیرانی و بهزاد خواجات برنده‌های نخستین دوره‌ی این جایزه بودند که آثارشان در فاصله زمانی فروردین ۸۶ تا فروردین سال ۸۷ در مجلات ادبی کاغذی و اینترنتی منتشر شده بود. رویا زرین به همراه رضا حیرانی به‌طور مشترک در بخش شعر و بهزاد خواجات در بخش نقد شعر انتخاب اعضای هیات داوران بودند.

محمد حقوقی، هوشنگ چالنگی، محمد شمس لنگرودی، شاپور جورکش، علی باباچاهی، عباس صفاری، حافظ موسوی، علیشاه مولوی، شمس آقاجانی و مهرداد فلاح، کارشناسان دور اول جایزه‌ی نیما بودند‌ که آثار شاعران و منتقدان فعال در سال ۸۶ را در مرحله‌ی نخست بررسی کردند.

به جایزه‌ی شعر نیما در دور اول انتقاد کرده بودند که برخی شاعران نوآمده را در کنار شاعران شناخته شده قرار می‌دهد و به این ترتیب فضای داوری و خط مشی جایزه را در ابهام فرومی‌برد. در دور دوم هم این رویه همچنان ادامه داشته است. محمد علی سپانلو، شمس لنگرودی، سید علی صالحی و عباس صفاری از شاعران شناخته‌شده و تثبیت شده‌ای هستند که در شعر به زبان و پرداخت مستقل خود رسیده‌اند.

هم‌نشینی شاعران شناخته‌شده با زبان مستقل و دنیای متفاوت در کنار نوآمدگان شعر البته می‌تواند به شناخته‌شدن استعدادهای شعری کمک کند. دو داور از داوران جایزه‌ی شعر نیما در روند برگزاری دور اول كار داوری را وانهادند و از ادامه همكاری صرف‌نظر كردند. مراسم اختتامیه‌ی نخستین دوره‌ی این جایزه نیز خود با مشكلات بسیاری مواجه شد.

برگزاری این مراسم دو بار به تعویق افتاد؛ بار نخست برگزارکنندگان جایزه به دلیل هم‌زمانی تاریخ برگزاری با اتفاقات بعد از انتخابات ریاست جمهوری، آن را به زمان دیگری موکول کردند. بار دوم نیز یك ساعت پیش از اجرای مراسم از سوی خانه هنرمندان كه محل برگزاری مراسم بود لغو شد. جایزه‌ شعر نیما سرانجام در سالنی خصوصی و البته در محفلی خصوصی برگزار شد و برندگان جایزه‌های خود را دریافت کردند. نشان جایزه شعر نیما، پرتره نیما، اهدایی هانیبال الخاص نقاش است.

داریوش معمار، از متولیان جایزه‌ی شعر نیما هدف این جایزه را به شکل زیر بیان کرده است:

دغدغه‌های برگزار کنندگان جایزه شعر نیما فرهنگی و مبتنی بر پاسداشت زحمات شاعران و نویسندگانی است که تلاش خود را وقف نوشتن و اعتلای فرهنگ و زبان فارسی کرده‌اند. این جایزه قصد حمایت از هیچ جریان شعری خاصی را ندارد و البته مسئول معرفی و تبلیغ احتمالی نوعی از شعر در نتیجه انتخاب کارشناسانی که بررسی آثار را به عهده داشته‌اند نمی‌باشد. از نظر ما در شرایط فعلی موثرترین نوع فعالیت، تلاشی حرفه‌ای است که حداکثر بهره را از حداقل امکانات موجود می‌برد.

به‌رغم همه‌ی مشکلاتی که بنیادهای خصوصی در برگزاری جوایز ادبی دارند، جوایز ادبی مستقل می‌تواند به شناخته شدن آثار شاعران و نویسندگانی که از حمایت‌های دولتی برخوردار نیستند یاری رساند و در فضای ادبی کشور هیجانی به‌وجود آورد. شمارگان کتاب‌های شعر در سال‌های گذشته افت قابل ‌توجه‌ای داشته و به‌ندرت کتاب شعری به چاپ دوم یا سوم رسیده است.