«سر اسم با وزارت کشور مشکل داریم»

سمیه مومنی

عکاسان ایرانی سال‌هاست که در انتظار تشکیل انجمنی مستقل برای خود هستند. شاید به گفته‌ی مریم زندی بیشتر از سی سال است که طرح تشکیل انجمنی برای عکاسی ایران، در دست عملی شدن است. سی سال زمان زیادی است و تاخیری غیرقابل توجیه.

به هر حال تشکیل انجمن با هر کیفیتی، از تشکیل نشدنش بهتر و مفیدتر خواهد بود. گفت‌وگوی من با مریم زندی را در این رابطه بخوانید:

مریم زندی، عکاس

تشکیل انجمن در حال حاضر در چه مرحله‌ای است؟

وزارت کشور مجوز تشکیل انجمن را صادر کرده، اما بر سر مساله اسم انجمن، با آنها مشکل داریم. البته اعلام کرده‌اند که ما می‌توانیم فراخوان را بدهیم و عضوگیری‌هایمان را انجام بدهیم؛ اما گفتیم صبر کنیم که این مشکل هم حل بشود، بعد سراغ عضوگیری و کارهای دیگر برویم.

الان مساله ما با وزارت کشور همان مشکل قبلی، یعنی وجود کلمه «ملی» در نام پیشنهادی ماست. آنها به‌طور کلی نمی‌خواهند کلمه «ملی» در نام انجمن وجود داشته باشد. حتی برای کلمه «ایران» هم دارند خیلی اذیت می‌کنند. می‌گویند نباید بگویید «انجمن عکاسی ایران» باید یک صفت برای انجمن بگذاریم، که ما نمی‌خواهیم چنین کاری بکنیم. این‌که مثلا بگوییم «انجمن عکاسان هنری ایران». ما نمی‌خواهیم هیچ جور صفتی برای انجمن گذاشته شود. چرا که می‌خواهیم عام باشد.

مشکل دیگر این است که ترجیح می‌دادیم انجمن‌مان صنفی نباشد، اما وزارت کشور به همه انجمن‌ها، مجوز صنفی می‌دهد؛ البته این مساله چندان مهمی نیست. حتی بعضی‌ها می‌گویند صنفی بودن خوب است و به نفع‌مان خواهد بود. در حال حاضر جدیدترین کاری که کرده‌ایم نامه‌ای ا‌ست که به وزارت کشور نوشته‌ایم و قرار ملاقاتی به خاطر اسم انجمن ترتیب داده شده است.

یعنی هنوز هیچ برنامه‌ریزی خاصی برای فعالیت‌های انجمن انجام نداده‌اید و همچنان در گیر و دار تعیین نام آن هستید؟

نه، ما الان می‌خواهیم خیال‌مان از جریانات ابتدایی راحت شود، بعد بپردازیم به مسائل دیگری مثل عضو‌گیری و برنامه‌ریزی فعالیت‌ها و... انجمن یک هیأت مؤسس دارد که فعالیت‌ها را همین هیأت انجام می‌دهد، تا زمانی که عضوگیری انجام شده، مجمع عمومی تعیین شوند و این مجمع هیأت رییسه را انتخاب کنند. که خب، همان‌طور که گفتم، هنوز منتظریم.

به نظر شما این روند خیلی طولانی نشده است؟ فکر می‌کنید چقدر دیگر باید منتظر بود تا بالاخره این انجمن تشکیل شود؟

همه این مسائل باعث شده که روند تشکیل انجمن کند شود. ما می‌خواهیم قدم‌های اول‌مان را محکم برداریم و نه با عجله. قرار ملاقاتی هم با یکی از مسئولان امر در وزارت کشور داریم که بعد از آن، تکلیف خیلی از مسائلی که گفتم روشن می‌شود. احتمالا تصمیم‌مان را بعد از این ملاقات می‌گیریم. امیدوارم تا یکی دو ماه آینده این کارها انجام شده باشد.

ببینید، ما نمی‌توانیم کارها را با عجله انجام بدهیم؛ چراکه انجمنی که الان داریم تشکیل می‌دهیم، می‌خواهد تمام شاخه‌های عکاسی را در برداشته باشد و انجمن خاصی برای شاخه خاصی از عکاسی نباشد.


قصدمان این است که انجمن‌های کوچکی که وجود دارند، به هم بپیوندند و این اتحاد قدرت بیشتری برای عکاسی ایران ایجاد کند. الان اساسنامه بر این مبنا است که همه رشته‌های عکاسی یکسان و با یک امتیاز زیر چتر این انجمن قرار بگیرند. ضمن این‌که تاکیدمان این است که انجمن مخصوص تهران نباشد و از همه ایران عکاسان را زیر پوشش بگیرد.

می‌خواهیم با قدرتی که انجمن خواهد داشت همه نیازهای عکاسان را، چه از لحاظ رفاهی و صنفی و چه از نظر موقعیت هنر و پیشرفت عکاسی تا حد زیاید برآورده کند؛ وگرنه این انجمن های کوچک، همه در حیطه کاری خودشان، می‌توانند اقداماتی بکنند که به همان نسبت کار کوچکی خواهد بود. قصدم این است که این نیروهای کوچک را در یک جا متمرکز کنیم.

مثل انجمن گرافیست‌ها که به نسبت، در موقعیت خوبی هستند و کارهای خوبی توانسته‌اند برای اعضای‌شان بکنند. الان مساله بیمه‌ی اعضای‌شان مطرح است که گویا کارهایش را انجام داده‌اند. یعنی در حد توان‌شان و در این مملکت توانسته‌اند کارهایی انجام بدهند.

ما هم امیدواریم فعالیت‌مان برای تشکیل این انجمن بتواند برای نسل‌های بعدی عکاسان ایران مفید باشد. فوایدش دیگر به ماها نمی‌رسد؛ اما برای نسل‌های بعدی می‌تواند مفید باشد. لااقل پایه‌ای گذاشته شود، برای این‌که عکاسی ایران از این دربه دری، سردرگمی و بی‌پناهی بیرون بیاید وعکاسان از موقعیت عدم امنیت شغلی و نداشتن درآمد خوب، رها شوند.

چرا همان چند سال پیش، زمانی که انجمن‌های هنری دیگر تشکیل شدند، عکاسان به فکر تشکیل انجمن خودشان نبودند؟

ببینید، این انجمن سی سالی است که قرار است تشکیل شود. پیش از آن‌که موج تشکیل انجمن‌های هنری در ایران ایجاد شود و گرافیک و نقاشی و مجسم‌ سازی و... صاحب انجمن شوند، من یادم می‌آید که همان سی سال پیش آقای کسراییان از عکاسان برای تشکیل انجمن دعوت کرد. اما عکاسان شرایط‌شان قدری تفاوت با بقیه‌ی رشته‌های هنرهای تجسمی دارد.

به دلیل وجود شاخه‌های مختلف عکاسی، که در هر کدام حقوق، مزایا و شرایط کاری با دیگری بسیار متفاوت است. به دلایلی شبیه به این عکاسان نتوانستند دورهم جمع شوند. عکاسی یک کار خیلی به روز است که هر لحظه، با شرایط مختلف اجتماعی، تغییراتی می‌کند؛ که دور هم جمع شدن عکاسان را با تاخیر روبه‌رو کرده است. حتی چند سال پیش، تجمعی به منظور تشکیل انجمن، در موزه انجام شد که خب به نتیجه نرسید.

از عکاسان برای کمک به شکل‌گیری سریع‌تر انجمن چه انتظاری دارید؟

الان مشکلات زیادی بر سر راه انجمن است. همه باید کمک کنند. به نفع همه است که این انجمن تشکیل شود و درستش این است که اول همه برای کمک بیایند و چیزی از انجمن نخواهند. یکی از مشکلات‌مان هم این است که همه می‌خواهیم بدانیم این انجمن قرار است چه چیزی به ما بدهد؟ برای ما چه کار کند و...
در حالی که انجمنی که هنوز قدرتی ندارد و هیچ‌‌ چیزی نیست برای کسی نمی تواند کاری انجام دهد.

انجمن هر چه بیشتر قدرت بگیرد و منسجم‌تر شود کم‌کم می‌توان انتظاراتی از آن داشت. اما تا چند سالی هیچ‌کسی نباید توقعی از این انجمن داشته باشد و همه باید در جهت به ثمر رساندن آن کار کنند. جوان‌ترها باید بیایند، آنها که علاقه‌مندتر هستند باید بیشتر کمک کنند.

باید دسته‌بندی‌ها و تنگ‌نظری‌ها را رها کرد و کار جمعی انجام داد. ما اصولا کار جمعی بلد نیستیم، خود من هم همین‌طور هستم و کار انفرادی را ترجیح می‌دهم.

آیا پیشنهاد همکاری و کمک از طرف عکاسان داشته‌اید؟

بله، خیلی با ما تماس دارند و گله‌هایی هم بوده که مثلا چرا ما را در جریان کارها نمی‌گذارید؟ چرا آن‌قدر طول کشید؟ ما هم در حد امکان اطلاع‌رسانی‌هایی کرده‌ایم، اما ما هم در همین مملکت زندگی می‌کنیم و چون منتظر مجوز و چیزهایی از طرف جاهای دیگر هستیم، بیشتر از این کاری نمی‌توانیم بکنیم.

کارهایی را که می‌توانستیم انجام داده‌ایم، اما در حال یک جور اقداماتی هستیم که ریش‌مان دست کسان دیگری است؛ معتقدم باید این فعالیت‌های اولیه را انجام دهیم و بعد آنچه که مناسب‌تر است را رو کنیم. البته عکاسان خیلی پیگیر هستند، خیلی تماس می‌گیرند.

ماه گذشته در گنبد (یکی از شهرهای استان گلستان) بودم، خیلی از عکاسان می‌پرسیدند که ما منتظریم و خیلی پیگیر بودند. تماس‌هایی هم از عکاسان همدانی داشتیم. منتظریم این اتفاقات اولیه را پشت سربگذاریم، بعد اطلاع‌رسانی کنیم، فراخوان بدهیم و از این دست کارها.