زنان اماراتی، الگوی زنان جهان عرب

ترجمه رضا شوقی

زنان جوان در امارات عربی، ناقوس ورود به عصری جدید را به صدا در آورده اند. آن‌ها بر خلاف مادران و مادربزرگ‌هایشان، فارغ‌التحصیل دانشگاه هستند و با شور و حرارت برای پیش رفت شغلی در وطن خود تلاش می کنند.

دانشگاه زائد در دبی

یکی از دختران دانشجوی قطری در میان جمعی از شرکت‌کنندگان در کنفرانس "زنان به مثابه رهبران جهان" در ابوظبی می‌گوید: "مدرک دانشگاهی من اسلحه من است". تعداد انگشت‌شمار مردانی که در این کنفرانس شرکت کرده اند با تعجب از شنیدن این سخن یکه می‌خورند. دختر دانشجو، سرزنده و پر انرژی سخن خود را این طور توضیح می‌دهد: "اگر یک روز شوهرم با من مشاجره و بدرفتاری کند و رفتاری نامناسب از او سر بزند، من کارنامه تحصیلی‌ام را جلوی رویش می‌گیرم و برایش توضیح می‌دهم که من هم به خوبی او از پس کارهای خودم بر می‌آیم."

آن چه نسل جدید زنان در امارات می‌خواهند دقیقا عبارت است از: تحصیلات کافی و درحد قابل قبول، دانش زبان‌های خارجی، استقلال، و اکثر آن‌ها نیز یک شغل خوب که به وسیله آن در موفقیت اقتصادی کشورشان شریک باشند.

حکومت هم در این راه به آن‌ها کمک می‌کند. دولت برای تحصیلات دختران سرمایه‌گذاری کرده و آن‌ها را مورد حمایت قرار می‌دهد و آن‌ها نیز پس از اتمام تحصیل، کمک‌های مالی دولت را با کار در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف به او بر می‌گردانند.

در کنار کمک هزینه مالی که دولت امارات برای تحصیل دختران می‌دهد، یک دیدگاه ایدئولوژیک هم وجود دارد که انگیزه حرکت آنان بوده و به هم پیوندشان می دهد: آن‌ها همگی عاشق وطن خود بوده و برای امیر متوفی امارات، شیخ زائد النهیان، احترام فراوانی قائل هستند.

شیخ زائد، خدمات زیادی برای ارتقاء نقش زنان در امارات به انجام رسانده است. او فقط بنیان‌گذار دانشگاه زائد در ابوظبی و دبی که هم اکنون حدود ۲۵۰۰ دختر در آن تحصیل می‌کنند نیست، بلکه هم چنین پیش گام ارائه و نیز تامین‌کننده مالی تعداد بی‌شماری از طرح‌های مبتکرانه‌ای است که در تضمین تحصیلات مدرسه‌ای دختران در سطحی بسیار وسیع و تثبیت و تقویت نقش زنان در جامعه اثری چشم‌گیر داشته است.

الگویی برای جهان عرب
بیوه شیخ زائد، شیخا فاطمه بنت مبارک، از جمله روسای مجمع زنان و نیز رئیس سازمانی برای حمایت مالی زنان جوان برای تحصیل و احراز مشاغل مدیریتی به نام "برنامه شیخا فاطمه بنت مبارک برای رهبری" می‌باشد.

او از ۳ دهه پیش تا کنون، یکی از مبارزان متعهد برابری حقوق زنان بوده و تا به حال موفقیت‌های بزرگی نیز در این راه به دست آورده است.

در امارات حداقل ۸۵ درصد از دختران از تحصیلات مدرسه‌ای برخوردارند، بیش از نیمی از ۲۲۰۰۰ دانشجوی بومی ثبت‌نام کرده در دانشگاه‌ها نیز زن هستند و این رقم دائما رو به افزایش است.

در واقع می‌توان گفت امارات در این زمینه الگو و سرمشق جهان عرب است.

حکومت برای دست‌یابی به هدف بسیار مهم "اماراتیزه" کردن کشور، زنان جوان واجد صلاحیت‌های تخصصی بالا را تشویق می‌کند تا هر چه بیشتر در حیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی امارات نقشی فعال بر عهده بگیرند. سیاست دولت آن است که در آینده تمام موقعیت‌های شغلی مهم و حساس در کارخانجات و شرکت‌ها، دراختیار افراد بومی قرار بگیرد و به تدریج تمام کارکنان و کارمندان خارجی از سراسر دنیا ،توسط نیروهای محلی جایگزین شوند.

نقشی بیش از زن خانه‌دار و مادر
باید به این نکته توجه داشت که ورود ناگهانی زنان اماراتی به دنیای کار و تبدیل آنان به یکی از مولفه‌های غیر قابل حذف از این عرصه، در جامعه به شدت سنتی و محافظه کار شبه جزیره عرب به آسانی امکان‌پذیر نیست و به یک پروسه دراز مدت آموزش گام به گام و تدریجی نیازمند است.

در حال حاضر زنان جوان اهل مسافرت، دیگر تنها نقش سنتی مادر و زن خانه‌دار را نمی‌پسندند. آن‌ها در تقلای به دست آوردن زندگی شغلی موفق هستند و به طور قطع به این پیش رفت دست پیدا می‌کنند.

سهم زنان در بازار کار امارات در حال حاضر بالغ بر ۲۷ درصد است، البته باید به این نکته توجه داشت که تنها حدود ۱۰ درصد فرصت‌های شغلی در امارات متحده عربی در دست افراد محلی است.

زنان اماراتی به طور روز افزون در زمینه‌های کاری گوناگون به فعالیت می‌پردارند. به عنوان مثال ۶۶ درصد از مناصب رسمی و دولتی توسط زنان احراز شده است و جالب‌تر آن که نیمی از این مناصب، موقعیت‌های مدیریتی و تصمیم‌ساز در سازمان‌های مختلف است.

۴۰ درصد از نیروی کار سیستم آموزشی و ۳۵ درصد از پرسنل بخش بهداشت و درمان امارات را زنان تشکیل می‌دهند. متخصصان معتقدند طبق برنامه‌های جدید دولت، تا سال ۲۰۰۲، ۹۰ درصد از نیروی کار بخش آموزش در مدارس و دانشگاه‌ها را افراد محلی تشکیل خواهند داد که به این ترتیب سهم زنان نیز در این بخش بیشتر می‌شود.

در میان مشاغل مختلف، آن‌چه برای زنان دانشگاهی و تحصیل‌کرده اماراتی جذاب‌تر به نظر می‌رسد، تاسیس شرکت خصوصی است. هم اینک در امارات متحده عربی، حدود ۱۰۵۰۰ زن کارخانه‌دار و صاحب شرکت وجود دارند که با مهارت ویژه از سرمایه‌ای به میزان ۴میلیارد دلار در زمینه کاری خود به خوبی استفاده می‌کنند.

"اماراتیزه" کردن فرصت‌های شغلی
ابتکارات و برنامه‌های متنوعی به خصوص از سال ۱۹۹۹، به سرپرستی یکی از مقامات رسمی دولت امارات به نام «تانمیا»، برای حمایت مالی کارمندان و کارگران بومی به اجرا گذاشته شده است. تانمیا با همکاری وزارت کار و امور اجتماعی توانسته است مبانی قانونی طرحی معروف به "اماراتیزه" کردن فرصت‌های شغلی را پیشنهاد کرده و به تصویب برساند.

از جمله درخواست‌های مهم او، توسعه برنامه حمایت مالی زنان برای ایجاد مشاغل خصوصی، به جریان انداختن بورس مشاغل و آموزش شیوه تنظیم درخواست کار است.

طرح های تانمیا به خوبی پیش می‌رود. به عنوان مثال در اثر اجرای پیشنهادهای او، در حال حاضر، زنان ۴۰ درصد از اعضای جدید هیات‌های مدیره کشور را تشکیل می‌دهند. شرکت‌هایی نیز که تا مدت‌ها تنها شمار کمی از زنان را استخدام کرده بودند، از سال ۲۰۰۶ به بعد دیگر نمی‌توانند زنان متخصص، پرانگیزه و دارای تحصیلات دانشگاهی بالا را بیش از این نادیده بگیرند.

مایه خوشحالی است که می‌توان گفت: تلاش برای تساوی حقوق زنان و مردان، ورود آزاد زنان به مراکز آموزشی و بازار کار و جلوگیری از تبعیض در پرداخت دستمزد به نتیجه رسیده و این حقوق به طور قاطع در قانون اساسی امارات متحده عربی گنجانده شده است.

علیه ارزش‌های سنتی
حنان، یکی از دخترانی که در دانشگاه زائد تحصیل می‌کند می‌گوید: "نه، ما مخالف مردان نیستیم بلکه ما می‌خواهیم موقعیتی برابر با مردان داشته باشیم و این تنها در سایه یک تلاش مشترک به دست می‌آید."

او اضافه می‌کند : "و البته ما پیش از هر چیز نباید این را فراموش کنیم که یک مرد پیشگام توسعه حقوق زنان بوده است: شیخ زائد."

دختران دانشجوی دانشگاه زائد، متعهدانه و با بلندپروازی بسیار درس می‌خوانند و همیشه نیز نمره‌های عالی کسب می‌کنند. آن‌ها می‌خواهند به این وسیله توانایی‌های خود را به افراد ناباور در جامعه و کسانی که هنوز به ارزش‌های سنتی پایبندند ثابت کنند. البته طبیعی است که هر تحول نوآورانه‌ای، مورد لجاجت و مخالفت بعضی افراد قرار می‌گیرد؛ اما این دختران جوان متکی به نفس، نشان داده اند که بیش از این مرعوب چنین مسائلی نمی‌شوند.

-------------------------
منبع: qantara.de