رادیو زمانه

تاریخ انتشار مطلب: ۱۶ دی ۱۳۸۵

شب تاریخ ادبیات روس در کافه تیتر

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.

عصر روز چهارشنبه، سیزدهم دی‌ماه هشتاد و پنج، جلسه‌ی نقد و بررسی کتاب تاریخ ادبیات روس نوشته‌ی ویکتور تراس و نگاهی به ترجمه‌ی علی بهبهانی با حضور این مترجم در کافه تیتر برگزار شد.

در این مراسم که با سخنان علی دهباشی، مدیر و سردبیر مجله بخارا آغاز شد در ابتدا، آقای دهباشی ضمن خوشامدگویی به میهمانان، با تقدیر از بهنام قلی‌پور و بیتا صالحی «همسران میزبان کافه تیتر» گزارشی از شب‌های مجله‌ی بخارا در کافه تیتر ارائه کرد و سپس با مقدمه‌ای بر کتاب تاریخ ادبیات روس و معرفی دیگر میهمانان، جلسه‌ی نقد کتاب و شیوه‌ی ترجمه‌ی علی بهبهانی را رسماً آغاز کرد.

سید علی صالحی شاعر و نویسنده‌ی معاصر اولین سخنران این مراسم بود. وی با تمجید از ترجمه‌ی منحصر بهبانی گفت: «ترجمه‌ی تاریخ ادبیات روس یکی از نخستین آثاری در حوزه‌ی ترجمه است که من با علاقه‌ و با دقت زیادی آن را مطالعه کردم و می‌توانم به جرأت بگویم که این اثر یکی از معدود آثاری است که آفت ترجمه‌زدگی در نثر و در متن آن دیده نمی‌شود». وی گفت: «پیش از این، نبود تاریخ ادبیات روس در جامعه‌ی فعلی ایران بسیار محسوس بود. به جهت نزدیکی جغرافیایی دو کشور ایران و روسیه ما نیاز داشتیم بدانیم که ادبیات این ملت از چه زمانی آغاز شده و چه مراحلی را طی کرده است. به گمان من ادبیات روس یکی از محورهای اساسی تمدن و فرهنگ بشری به شمار می‌رود که همه‌ی نسل‌ها نیاز دارند در روند فرهنگ و تمدن بشری از یونان باستان تا به امروز با ادبیات روس و چهره‌های زبده‌ی آن سرزمین آشنا شوند».

امیر حسن چهلتن نیز به دعوت علی دهباشی، سخنان خود را در ارتباط با این کتاب و ترجمه‌ی آقای بهبهانی اینگونه آغاز کرد: «پیش از آنکه ترجمه‌ی آقای بهبهانی در ارتباط با این کتاب منتشر شود، من در جریان تلاش ایشان قرار داشتم و مشتاقانه منتظر پایان کار ترجمه‌ی ایشان بودم و انتظار من تنها به‌جهت دیدن تلاش آقای بهبهانی نبود، بلکه کنجکاوی من نسبت به ادبیات روس باعث شد که من یکی از اولین خوانندگان این کتاب باشم.

وی گفت: «آنچه که ترجمه‌ی بهبهانی را نسبت به دیگر ترجمه‌ها متمایز کرده،‌ این است که خواننده در حین خواندن متن،‌ حضور مترجم را متوجه نمی‌شود و این حسن بزرگی برای ترجمه‌ی آقای بهبهانی‌ست. من وقتی این کتاب را به پایان رساندم، آرزو کردم که شاهد کارهای بیشتری از علی بهبهانی باشم».

در بخش بعدی مراسم علی بهبهانی، مترجم کتاب تاریخ ادبیات روس با اشاره به درج خبر ترجمه‌ی ده ساله‌ی اثر خود در خبرگزاری‌ها گفت: «متاسفانه علیرغم چندین بار اعلام من، در خبرگزاری‌ها عنوان شده که این کتاب در ده سال ترجمه شده در حالی که ترجمه‌ی کتاب در سال ۱۳۷۲ آغاز و در سال ۱۳۷۶ به پایان رسید». وی افزود: «اما برای چاپ این کتاب متأسفانه شاهد سنگ‌اندازی‌هایی بودیم که منجر شد از ابتدای کار ترجمه تا زمان چاپ آن قریب به ده سال زمان بگذرد که این البته منجر به آن شد من در ترجمه‌ی جلد دوم، دقت و وسواس بیشتری به‌خرج دهم».

وی افزود: «من کارشناس ادبیات روس نیستم، بلکه تنها سعی کرده‌ام با دقت هرچه تمام‌تر کار ترجمه را انجام دهم».

بعد از سخنان علی بهبهانی، چند تن از حضار از وی در ارتباط با فن ترجمه‌ی کتاب سئوالاتی را پرسیدند که آقای بهبهانی به پرسش‌های آنان پاسخ گفت.

اسدالله امرایی، مترجم زبان انگلیسی نیز یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود. وی با اشاره به فعالیت‌های قبلی آقای بهبهانی، ترجمه‌ی وی را یک «اثر بزرگ» در بازگرداندن تاریخ ادبیات روس توصیف کرد و ضمن ستودن تکنیک ترجمه‌ی آقای بهبهانی، نکاتی را در باب ترجمه عنوان کرد.

آقای بهبهانی در گفتگوی اختصاصی با رادیو زمانه، به سئوالات زیر پاسخ دادند:
- آیا کتاب تاریخ ادبیات روس، به تحولات دوران ژدانوف و استالین می‌پردازد؟
- اصولاً این نویسنده دیدگاهش نسبت به رئالیسمِ سوسیالیستی چیست؟
- برای ترجمه‌ی کتاب از چه منابعی استفاده شده است؟
- ترجمه‌های قبلی کتاب را چگونه دیدید؟

Share/Save/Bookmark